Украина

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Украина
Україна
Байракх ХӀост
Байракх ХӀост
Шатлакхан Илли: «Ще не вмерла України і слава, і воля»
EU-Ukraine.svg
Маьрша йаьлла терахьаш |1991 шеран 24 август (СССРх)
Официалан мотт украинийн[1][2]
Коьрта гӀала Киев
Йаккхий гӀаланаш Киев, Харьков, Одесса, Днепропетровск, Донецк, Запорожье, Львов, Кривой Рог
Урхаллин тайпа Парламентан-президентан республика (21 февраль 2014[3])
Президент
Премьер-министр
Председатель ВР
Владимир Зеленский[4]
Пачхь. дин светийн пачхьалкх
Латта
 • Шадерг 603 549[5] км² (44-гӀа дуьненахь)
 • % хина тӀехле 7
Бахархой
 • Мах хадор (2013) 45 469 800[6] стаг
 • Ларар (2001) 48 457 102 стаг
ДЧС (НЭТ)
 • Шадерг (2012) 338,334 млрд.[7] долл. (38-гӀа)
 • ХӀораннан а сина 7 421[7] долл.
ДЧС (номинал)
 • Берриг (2012) 176,310 млрд.[7] долл. (52-гӀа)
 • ХӀораннан а сина 3 867[7] долл.
АДКИ (2013) 0,740[8] (лакхара; 78-гӀа меттиг)
Бахархойн цӀерш украинаш
Ахча гривна, — (UAH, код 980)
Интернет-доменаш .ua, .укр[9]
Код ISO UA
Код МОК UKR
Телефонан код +380[10]
Сахьтан аса UTC+2
UTC+3 (аьхккийн хан)
Автомобилийн некъаш аьтту агӀора[d]
Викилармин логотип Медиафайлаш Викилармехь

Украина[11] (укр. Україна [ukrɑˈjinɑ]) — Европин пачхьалкх йу. Малхбалехь Российца а, къилбаседехь Белоруссица а, малхбузехь Польшаца а, Словакица а, Венгрица а, къилбехь Румыница а, Молдавица а доза ду. Къилбехь Ӏаьржа а, Азован а хӀорданашца аре йолуш пачхьалкх йу иза.

Коьрта гӀала Киев ю, паччалкхан мотт украинийн бу.

Географи

Украина йу Европина малхбален агӀорахь. 48,4 миллион адам дара цигахь Ӏаш 2001 шарахь (45,4 миллион 2012 шарахь). Пачхьалкхан майда йу 603 628 км². Иза шен регионехь уггара йокха пачхьалкх йу. Дуьненахь цуьнан адамийн дукхалла 30-гӀа меттехь ю, йоккхалла 40-гӀа меттехь йу.

Регионаш

ХӀост ЦӀе ЦӀе укр. КӀошт Статусаш ерш[12]
гӀаланаш
Майда,
эзар. км²
Бахархой
берш,
01.03.2011,
эзар. адам.[13]
Центр Центр укр. Код
ISO 3166-2
Emblem of Crimea.svg Автономин Республика ГӀирма
(Баккъалла Российн Федераци тӀехьожуш ю)
Автономна Республіка Крим
гӀирман гIез. Qırım Muhtar Cumhuriyeti, Къырым Мухтар Джумхуриети
14 11 26,200 1963,0 Симферополь[14] Сімферополь
гӀирман гIез. Aqmescit, Акъмесджит
UA-43
Coat of Arms of Vinnytsia Oblast.svg Винницан область Вінницька область 27 6 26,513 1639,8 Винница Вінниця UA-05
Coat of Arms of Volyn Oblast.svg Волинан область Волинська область 16 4 20,143 1037,1 Луцк Луцьк UA-07
Large Coat of Arms of Dnipropetrovsk Oblast.svg Днепропетровскан область Дніпропетровська область 22 13 31,914 3333,4 Днепропетровск Дніпропетровськ UA-12
Coat of Arms of Donetsk Oblast 1999.svg Донецкан область Донецька область 18 28 26,517 4427,0 Донецк Донецьк UA-14
Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.svg Житомиран область Житомирська область 23 5 29,900 1277,9 Житомир Житомир UA-18
CarpathianRutheniaCoA.svg Закарпатьен область Закарпатська область 13 5 12,777 1247,6 Ужгород Ужгород UA-21
Coat of arms of Zaporizhia Oblast.svg Запорожьен область Запорізька область 20 5 27,180 1799,5 Запорожье Запоріжжя UA-23
Coat of Arms of Ivano-Frankivsk Oblast.png Ивано-Франковскан область Івано-Франківська область 14 5 13,928 1379,6 Ивано-Франковск Івано-Франківськ UA-26
Coat of Arms of Kyiv Oblast.png Киеван область Київська область 25 13 28,131 1717,3 Киев[15] Київ UA-32
Coat of Arms of Kirovohrad Oblast.png Кировоградан область Кіровоградська область 21 4 24,588 1008,7 Кировоград Кіровоград UA-35
Coat of Arms of Luhansk Oblast.png Луганскан область Луганська область 18 14 26,684 2287,8 Луганск Луганськ UA-09
Coat of Arms of Lviv Oblast.png Львован область Львівська область 20 9 21,833 2543,4 Львов Львів UA-46
Coat of Arms of Mykolaiv Oblast.png Николаевн область Миколаївська область 19 5 24,598 1182,1 Николаев Миколаїв UA-48
Coat of Arms of Odesa Oblast.png Одессан область Одеська область 26 7 33,310 2388,0 Одесса Одеса UA-51
Large Coat of Arms of Poltava Oblast.png Полтаван область Полтавська область 25 5 28,748 1485,8 Полтава Полтава UA-53
Coat of Arms of Rivne Oblast.png Ровнан область Рівненська область 16 4 20,047 1152,7 Ровно Рівне UA-56
Coat of Arms of Sumy Oblast.png Сумин область Сумська область 18 7 23,834 1159,9 Суми Суми UA-59
Tern1h.jpg Тернополан область Тернопільська область 17 1 13,823 1083,2 Тернополь Тернопіль UA-61
Coat of Arms of Kharkiv Oblast.png Харькован область Харківська область 27 7 31,415 2752,2 Харьков Харків UA-63
Coat of Arms of Kherson Oblast.png Херсонан область Херсонська область 18 3 28,461 1087,2 Херсон Херсон UA-65
Coat of Arms of Khmelnytskyi Oblast.svg Хмельницкан область Хмельницька область 20 6 20,600 1325,9 Хмельницки Хмельницьки UA-68
Coat of Arms of Cherkasy Oblast.svg Черкассин область Черкаська область 20 6 20,900 1284,1 Черкасси Черкаси UA-71
Coat of Arms of Chernihiv Oblast.svg Черниговн область[16] Чернігівська область 22 3 31,865 1096,5 Чернигов Чернігів UA-74
Coat of Arms of Chernivtsi Oblast.png Черновцин область Чернівецька область 11 2 8,097 904,2 Черновци Чернівці UA-77
COA of Kyiv Kurovskyi.svg Киев Київ 10[17] 1 0,839 2800,4 гӀала[18] UA-30
Sevastopol-COA.png Севастополь
(Баккъалла Российн Федераци тӀехьожуш ю)
Севастополь 4[17] 1 1,079 380,8 гӀала[18] UA-40

Билгалдахарш

  1. Оьрсийн, румынийн, (молдавийн), венгерийн цхьайолучу регионашкахь регионийн меттанийн статус йу.
  2. Конституция Украины — статья 10
  3. Верховная Рада Украины приняла закон о возвращении Конституции 2004 года
  4. Владимир Зеленский вступил в должность Президента Украины // РИА Новости
  5. ГӀирмаца
  6. бахархой Украины (1990-2013). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2013 шеран 15 майхь.
  7. 1 2 3 4 Международный Банк, World DataBank: World Development Indicators, версия от 27 ноября 2013 года
  8. Human Development Report 2013 (ингалс.). United Nations Development Programme (2013). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2013 шеран 13 августехь.
  9. BBC Ukrainian — Новости, Украина получила кириллический домен «.укр» (укр.)
  10. Country Calling Codes — Telephone Area Codes For Ukraine
  11. Карасаев А. Т., Мациев А. Г. — Русско-чеченский словарь — 1978
  12. ГӀаланаш, имеющие статус областного или республиканского (автономной республики) подчинения
  13. Госкомстат Украины. Численность наличного и постоянного населения Украины на 1 марта 2011 года
  14. Коьрта гӀала
  15. В состав области не входит
  16. Территория вокруг города Славутича является анклавом Киевской области на территории Черниговской области
  17. 1 2 ГӀалин кӀоштанаш
  18. 1 2 ГӀала, йолуш йолу леррина статус