ЖӀайхойн мотт

ЖӀайхойн мотт
ЖӀайхойн мотт
Шен цӀе	авар мацI; магIарул мацI
Пачхьалкхаш	Росси; Азербайджан; Гуьржийчоь;
Регионаш	ДегӀаста
Мотт буьйцурш	766 500 стаг (2010); 715 000 стаг (2010);
Статус	экама
Классификаци
	Кавказан меттанаш Нехан-дегӀастан меттанаш дагестанские языки[d] Суьйлийн-Ӏандийн меттанаш суьйлийн мотт
Йоза	Кириллица, Аварская письменность
Меттанийн кодаш
ГОСТ 7.75–97	ава 014
ISO 639-1	av
ISO 639-2	ava
ISO 639-3	ava
WALS	ava
Atlas of the World’s Languages in Danger	1069
Ethnologue	ava
IETF	av
Glottolog	avar1256
	ХӀокху маттахь Википеди

ЖӀайхойн мотт (жӀай. авар мац̄I, магIарул мац̄I) (оьрс. аварский язык) — къилбаседа-малхбален кавказан мотт ДегӀастанахь, Россехь буьйцу. 600 000 стага буьйца жӀайхойн мотт, дукхах дерг ДегIастанахь. ЖӀайхойн абат кириллицан абатан бух тӀехь ю. Дош «МагӀарул мацӀ» жӀайхойн маттахь «Ломара мотт» маьIна ду.

КъамелIаморг

ЖӀайхойн	Нохчийн
ВорчIами	Маршалла (божарийн)
ЙорчIами	Маршалла (зударийн)
РорчIами	Маршалла ду шуьга
Салам	Салам
Салам-гIалайкум	Ассаламу Iалайкум
ВагIалайкум-салам	Ва Iалайкум ассаламу
Щиб хIaл бугеб?	Муха ду гIллакхаш?
Баркала, лъикI буго!	Дика ду, баркалла
Дуда цIар щиб?	Хьан цIе хIун ю?
Чан сон дур бугеб?	Мас шо ду хьан?
Киве мун унев вугев?	Стенга воьду хьо?
ТIаса лъугьа	Бехк ма биллалахь
Мун вихьиялдаса дун вохарав вуго	Девзина хаза хета
У	ХIаъ
Нахъа лъикI рихьаги	Iодика йойла
Гьайгьай	Дера еза

ЖӀайхойн абат

ЖӀайхойн абат кириллицан абатан бух тӀехь ю. 51 элп ду абатахь. Нохчийн абатах чIогIа тера ю суьйлийн жӀайхойн абат. 1928-1937 шерашкахь жӀайхойн мотт латинийн абатан бух тӀехь яра.

А а	Б б	В в	Г г	Гъ гъ	Гь гь	ГI гI	Д д
Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Къ къ
Кь кь	КI кI	КIкI кIкI	Кк кк	Л л	М м	Н н	О о
П п	Р р	С с	Т т	ТI тI	У у	Ф ф	Х х
Хх хх	Хъ хъ	Хь хь	ХI хI	Ц ц	Цц цц	ЦI цI	ЦIцI цIцI
Ч ч	ЧI чI	ЧIчI чIчI	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь
Э э	Ю ю	Я я

ЖӀайхойн	Нохчийн
А	А
Б	Б
Б	Б
Г	Г
Гъ	ГӀ
Гь	ХӀ
ГӀ	Ӏ
Кь	Къ
Къ	Къ
КӀ	КӀ
КӀ КӀ	Къе
Хъ	Кх
ХӀ	Хь

Кхий долу элпийн нохчийн маттахь аьзнаш дац

Кхин хьажа

Билгалдахарш

↑ ScriptSource - Russian Federation
↑ ScriptSource - Azerbaijan
↑ ScriptSource - Georgia
↑ ¹ ² Ethnologue (инг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
↑ Красная книга языков ЮНЕСКО

Хьажоргаш

Етнологь таптар
Unilang.org ЖӀайхойн меттан къамелIаморг Архивйина 2007-09-27 — Wayback Machine
(Оьрсийн маттахь) ЖӀайхойн маттах лаьцна оьрсийн маттахь
(Французийн) ЖӀайхойн меттан шаIамалург(ТӀе цакхочу хьажорг)
(Оьрсийн маттахь) Корпус аварского языка Архивйина 2014-08-12 — Wayback Machine

[_de2bb7e653322626-1] ScriptSource - Russian Federation

[_22e1555bbbf5e45b-2] ScriptSource - Azerbaijan

[_89ef439da33e0959-3] ScriptSource - Georgia

[_2e4a44b9fc8cd8da-4] ¹ ² Ethnologue (инг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675

[_7c9ec22ee8f6bc61-5] Красная книга языков ЮНЕСКО

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Российн Федерацин пачхьалкхан а, официалан а меттанаш
РФ пачхьалкхан мотт	оьрсийн
Федерацин регионийн меттанаш	абазинийн • жӀайхойн • агулийн • адыгийн • азербайджанийн • алтайн • башкирийн • бурятийн • даьргӀойн • гӀалгӀайн • гӀебартойн-чергазийн • гӀалмакхойн • харачойн-балкхаройн • коми • гӀумкийн • гӀазгӀумкийн • лаьзгийн • ногӀийн • марийн • мокшанийн • хӀирийн • рутулийн • табасаранийн • гӀезалойн • татийн • тувинийн • удмуртийн • хакасийн • цахурийн • нохчийн • чувашийн • эрзянийн • якутийн
Официалан статус йолу меттанаш	вепссийн • долганийн • кхазакхийн • карелийн • коми-пермякийн • мансийн • ненцойн • селькупийн • финнийн • хантийн • чукчийн • эвенкийн • эвенийн • юкагирийн

Нах-ДегӀастанан меттанаш
Нехан га	бацойн • вайнехан: гӀалгӀайн, нохчийн (галанчIожан диалект¹)
ЖӀайхойн-Ӏаьндийн-цезийн га	жӀайхойн • Ӏаьндийн: маддара Ӏаьндийн, ашвадойн, багулойн, буйхадийн, гӀибдилойн, къирдийн, тӀиндойн, чамалойн • цезийн: бежтӀойн, гӀинозийн, хӀонкъосойн, акъилкойн (инхокваринийн), цезийн
ГӀазгӀумкийн га	гӀазгӀумкийн
ДаьргӀойн га¹	даьргӀойн литературан • кайтагийн • кубачийн • мегебийн • къилбаседа: акушинийн, гапшиминийн-бутринийн, кадарийн, мугинийн, муиринийн, мюрего-губденийн, урахийн, цудахарийн • чирагийн • къилба-малхбузен: амухийн-худуцкийн, кункинийн, санжи-ицаринийн, сирхинийн
Лаьзгийн га	арчийн • ма-дарра аьлча лаьзгийн: малхбален лаьзгийн (агулийн, лаьзгийн, табасаранийн), малхбузен лаьзгийн (рутулийн, цахурийн), къилба лаьзгийн (будухийн, крызийн) • удинийн: агванийн (кавказан-албанийн) †, удинийн
Хиналугийн га²	хиналугийн
Билгалдахарш: ¹ билгалдаккхар «мотт» алар къийсаме ду; ² хьалха лаьзгийн меттанийн юкъабогӀуш хила; † белла мотт