Аьхке

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Аьхке

А́ьхкеШеран заманах бӀаьстенан а, гуьйренан юккъера зама, амалехь ю гуонахьарачу хьолан уггаре лакхара температура.

Лаьтта кхаа баттахь: къилбаседа эхигехьиюнехь, июлехь, августехь, Къилба эхигехьдекабрехь, январехь, февралехь.

Астрономин аьхке[нисйе бӀаьра | нисйе]

Июнехь малх цӀа кхачар. Басца гайтина тайп-тайпана дийнан дохалла долу дуьненан зонаш (къилбаседа эхиг лакхахь)

Дуьнен тӀиера заманан хийцамаш боьзна бу планета Мелхан гуонаха шеран хьовзаран мурца а, орбитан экъане хьаьжна хьовзаран семан таӀарца[1]. Астрономин хьолера хьаьжча, Къилбаседа эхигехь астрономин аьхке — июнан малх цӀа кхачаран а, сентябрехь де-буьйса нисдаларан йукъара мур бу — лаьтта 21 (20) июнера 23 (22) сентябрь кхаччалц. Къилба эхигехь астрономин аьхке хуьлу — декабрехь малх цӀа кхачаран а, мартехь де-буьйса нисдаларан а юккъера муьрехь — лаьтта 21 (22) декабрера 20 (21) март кхаччалц[2].

Климатан аьхке[нисйе бӀаьра | нисйе]

Тайп-тайпанчу географин асанашкахь Мелхо цхьабосса Дуьне серла ца даккхарна аьхкенан зама къаьста Ӏаьнан заманах тайп-тайпанчу тӀегӀанца. Шораллица тӀекхета дийнан дохалла Ӏай а, бӀаьста а, уггаре деха хуьлу полюсашкахь (хьажа Полюсан де), цигахь Малх чу ца бузу 6 баттахь.

ГидрометеогӀуллакхо лору, аьхкенан мур болабалар де-буьйсанан юккъера хӀаваан температураш Цельсин +15 градусал сов яьлчи, ткъа чекхйолу — 15 градусал охьаяла йолаелчи[3][4]. Иштта аьхке тӀекхачаран хаъал хьесап лору Ӏаьнан гӀоролаш совцар, ткъа аьхке дӀаялар, гуьйре тӀекхачар лору гуттаренна а гӀуоролаш юхаерзар.

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. См. Времена года
  2. Flammarion C. Popular Astronomy. — Cambridge University Press, 2014. — P. 32—33. — 720 p. — (Cambridge Library Collection — Astronomy). — ISBN 9781108067843.
  3. Погода в Москве: климатическое лето запаздывает // Gismeteo.
  4. Гидрометцентр России Архивйина 2017-12-05 — Wayback Machine

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]