Шира ГӀирма

45°01′45″ къ. ш. 35°05′19″ м. д.HGЯO
ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
ГӀала
Шира ГӀирма
укр. Старий Крим
гӀирман гIез. Eski Qırım
Байракх ХӀост
Байракх ХӀост
45°01′45″ къ. ш. 35°05′19″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх Росси/Украина[1]
Регион федералан маьӀна долу Севастополь гӀала[2]/Севастополан гӀалин кхеташо[3]
ГӀалин муниципалитет Кировскан кӀошт
Йукъара йекъайалар ШирагӀирмин гӀалакхеташхо
ГӀалин администрацин корта Балабанов Григорий Шотович
Истори а, географи а
Хьалхара цӀерш Кырым, Солхат, Левкополь
Майда 9,97 км²
Центран локхалла ~300 м
Сахьтан аса UTC+3
Бахархой
Бахархой 9478[4] стаг (2014)
Луьсталла 950.65 стаг/км²
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код 36555
Поштан индекс 297345
Автомобилан код ГФЗ Севастополь: RUS 92
ГСС Севастополь:
Код ОКАТО 35216504
Код ОКТМО 35616104001
КОАТУУ 0121610400

https://www.st-krym.ru/
Картин тӀехь
Шира ГӀирма картан тӀехь
Шира ГӀирма

Шира ГӀирма (укр. Старий Крим, гӀирман гIез. Eski Qırım, Эски Къырым) — ГӀирмин малхбален декъера гӀала.

Йукъайоьду ГӀирмин Кировскан кӀоштан. Кхуллу гӀалин меттиг Шира ГӀирма (ШирагӀирмин гӀалакхеташо) цхьаъ бен йоцу нах беха меттиг цунна йукъахь.

ЦӀе[нисйе бӀаьра | нисйе]

Дуьххьара гӀалин цӀе хаало Дешин Ордан олаллин муьрехь. Ордахоша а, бахархойн коьрта дакъа долу бай-арен ГӀирмин кыпчакаш а олура Кырым гӀала, ткъа генуяхоша, церан колонеш йара ГӀирмин къилба берд тӀехь, жигара махлелабора регионехь, олура цунах Солхат — Solcati. Ший а цӀе схьайаларх дукха къийсамаш бу, амма уггаре бух болуш йу хӀара верси. Къырым — малхбузен-кипчакийн qırım — «саьнгар» (Лазарь Будагов "Туьркий-гӀезалойн меттан ген дустаран дошам. 1 том). Солхат — схьадаьлла италихойн solcata — «харш, саьнгар».

ГӀалин цӀе — Кырым — сихха йаьржира дерриг ахгӀайренна, и хан кхаччалц цунах олура ГӀажари йа Таврика.

Кхин а верси йу, цуьнца А. Л. Якобсона а, B. А. Микаеляна, топоним Солхат (гӀалин шира цӀе) эрмалойн йу, схьа а йолу эрмалойн дешнех сурб хач аьлчи а ‘сийлахь жӀар’. ГӀалин цӀе кхаьчна уллехь йинчу килсех Сурб-Хач[5].

ГӀирман хенан заманахь гӀалех ала долийра Эски Къырым (ГӀирма. Eski Qırım — «Шира ГӀирма»).

ХӀинцалера цӀе — гочйина гӀирмагӀезалойн маттара Эски Къырым.

1783 шарахь Российн империс ГӀирма йаьккхинчул тӀехьа, гӀалин желтойн цӀе йелира Левкополь (КӀайн гӀала). Амма иза дӀа ца йахара, 1787 шарахь гӀалех хилира шира ГӀирма[6].

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • ГӀирма Старый // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Домбровский О. И.,Сидоренко В. А. Солхат и Сурб-Хач. Симферополь, 1978.
  • Заболоцкий П. Н. Очерки доисторического прошлого ГӀирмаа. Следы каменного века в Юго-Восточном ГӀирмау// Сборник статей по экономике, быту и истории Феодосийского района. Вып. 1.Феодосия, 1931.
  • Корпус боспорских надписей (КБН). М. — Л., 1965, № 953.
  • Пачкалов А. В. Материалы по истории денежного обращения Золотой Орды. М., 2019.

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. Данный населённый пункт расположен на территории Крымского полуострова, бо́льшая часть которого является объектом территориальных разногласий между Россией и Украиной. Согласно административно-территориальному делению Российской Федерации, фактически контролирующей Крым, на его территории располагаются субъекты федерации Республика Крым и город федерального значения Севастополь. Согласно административно-территориальному делению Украины, на территории Крыма расположены входящие в состав Украины Автономная Республика Крым и город со специальным статусом Севастополь.
  2. Российн юрисдикцица
  3. Украинин юрисдикцица
  4. Статистичний збірник "Чисельність наявного населення України на 1 січня 2014 року". ТӀекхочу дата: 2014 шеран 1 сентябрь. Архивйина 2014 шеран 1 сентябрехь
  5. Э.М. Мурзаев. Откуда пошёл ГӀирма? / О.Н. Трубачев. — "Этимология" (1991 — 1993). — Москва: Ин-т рус. языка РАН."Наука", 1994. — С. 88—99. — ISBN 5-02-01 1173-2.

  6. Старый Крым. История города. официальный сайт города Старый Крым. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 15 ноябрь. Архивйина 2020 шеран 16 ноябрехь Архивйина 2020-11-16 — Wayback Machine