Нуьрнберган процесс

49°27′16″ къ. ш. 11°02′54″ м. д.HGЯO
ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Нуьрнберган процесс
Логотип
Сурт
Пачхьалкх
Лаьтта меттиг
Бух дӀахӀоттабен текст Vae victis[d]
Цуьнан рогӀераниг Последующие Нюрнбергские процессы[d]
Долоран терахь 1945 шеран 20 ноябрь
Чаккхенан терахь 1946 шеран 1 октябрь
Официалан сайт museen.nuernberg.de/…(нем.)
Доступен по URL archive.org/details/TheN…
Главный регулирующий текст Устав Международного военного трибунала[d]
Суд Международный военный трибунал[d]
Обвиняемый Герман Геринг[d], Рудольф Гесс[d], Мартин Борман[d], Иоахим фон Риббентроп[d], Роберт Лей[d], Франц фон Папен[d], Вильгельм Кейтель[d], Альфред Йодль[d], Эрнст Кальтенбруннер[d], Альберт Шпеер[d], Фриц Заукель[d], Ялмар Шахт[d], Вальтер Функ[d], Густав Крупп[d], Ганс Франк[d], Артур Зейсс-Инкварт[d], Альфред Розенберг[d], Константин фон Нейрат[d], Вильгельм Фрик[d], Юлиус Штрейхер[d], Ганс Фриче[d], Бальдур фон Ширах[d], Карл Дёниц[d], Эрих Редер[d]
Истец Роберт Джексон[d], Роман Руденко[d], Хартли Шоукросс[d], Франсуа де Ментон[d], Огюст Шампетье де Риб[d]
Судья Фрэнсис Биддл[d], Джон Паркер[d], Иона Никитченко[d], Александр Волчков[d], Джеффри Лоуренс[d], Норман Биркет[d], Анри Доннедье де Вабр[d], Робер Фалько[d]
Предъявленное обвинение заговор[d], военная агрессия[d], военное преступление[d], преступления против человечности[d]
Изображение памятной доски
Нуьрнберган процесс картан тӀехь
Нуьрнберган процесс
Викилармин логотип Медиафайлаш Викилармехь

ЧӀагӀо йинчеран суьдан гӀишло. Нуьрнберг

Нуьрнбе́рган проце́ссгитлеран Германин хиллачу куьйгалхошна тӀехь йеш йолу дуьненайукъара суьдан процесс. Хилла 1945 шеран 20 ноябран Ӏуьйрана 10 сахьт даьлча дуьйна 1946 шеран 1 октябрь кхаччалц Дуьненайукъара тӀеман трибуналехь, Нуьрнберган Юстицин гӀалан «Залехь 600».

50-гӀа шерашкахь дуьйна а гӀиртира кхолла гуттаренна йолу дуьненайукъара зуламан суд, цуо луьстура дара тӀеман зуламийн а, адамаллин дуьхьала зуламийн а гӀуллакхаш тӀейогӀучу хенахь, амма иштта межено (Дуьненайукъара зуламан суд) шен болх дӀа ца болийра 2002 шарахь бен.[1]

Трибунал кхоллар[нисйе бӀаьра | нисйе]

Къоман-социализм
Коьрта кхетамаш
Идеологи

1943 шеран 1 ноябрехь ССРС, АЦШ, Йоккха Британин Арахьарчу гӀуллакхийн министрийн Москохан конференцин Къайлаха протокол тӀехь куьг йаздира, цуьнан 18-гӀа пункт «Йеш йолчу къизаллех гилерхойн жоьпаллех долу деклараци». 2 ноябрехь «Декларацин…» Рузвельтан, Сталинан, Черчиллан куьйгаш долуш зорба туьйхира «Правда» газето. «Декларацин…» тӀаьххьарчу абзацехь йаздина:

Оцу декларацис ца хьедо коьрта зуламхойх хаттар, церан зуламаш дозуш дац билгалчу географин меттигца, царна кхелйийр йу бартхойн правительствийн цхьаьна бинчу сацамца.

Московская конференция министров иностранных дел СССР, США и Великобритании (19—30 окт. 1943 г.): Сборник документов / М-во иностр. дел СССР.— М.: Политиздат, 1984. Т. 1.

Кхаа бартхойн пачхьалкийн – ССРС, АЦШ, Йоккха Британин ГӀирман конференци (4—11 февр. 1945 ш.) йолуш Йоккха Британин премьер-министра Черчила элира, «уггаре диканиг хир дара коьрта зулахошна схьалоццушехь тоьпаш тохар». Къамел деш Сталина тӀийра ца велира, «тоьпаш тохале коьрта зуламхошна суд йан йеза аьлла». Черчиллан хаттарна, «муха хила йеза суьдан процедура: юридически йа политикин?», Рузвельт хьедо, процедура хила ца йеза дукха юридически. Муьлххачу хьолехь а суд тӀебита ца беза корреспонденташ а, суьрташ дохурш а. Черчилла олу, шена хетарехь, коьртачу зуламхошна йен суд политикин хила йеза, юридически акт хила ца деза. Черчиллан лаара, кхаа пачхьалкхана йукъахь кхетам хилар оцу хаттаре хьажарехь. Амма цхьан а хӀума, оцу теманера, зорба тоха ца деза, коьрта зуламхоша союзан тӀеман йийсархойн хьалххе чӀира оьцур йолун дела[2].

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. Общий человеческий суд — Радио Свобода
  2. Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны, 1941—1945 гг.: Сборник документов / М-во иностр. дел СССР.— М.: Политиздат, 1984. Т. 4. Крымская конференция руководителей трёх союзных держав — СССР, США и Великобритании (4—11 февр. 1945 г.). — 302 с, ил.

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Лебедева Н. С. Подготовка Нюрнбергского процесса. — М.: Наука, 1975.
  • Рагинский М. Ю. Нюрнберг: перед судом истории. Воспоминания участника Нюрнбергского процесса. — М.: Политиздат, 1986. — 207 с. — 300 000 экз.
  • Нюрнбергские процессы 1945—49 / Савенков А. Н. // Николай Кузанский — Океан. — М. : Большая российская энциклопедия, 2013. — С. 451-452. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 23). — ISBN 978-5-85270-360-6.
  • Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны, 1941—1945 гг.: Сборник документов. Т. 1. Московская конференция министров иностранных дел СССР, США и Великобритании (19—30 окт. 1943 г.) / Министерство иностранных дел СССР. — М.: Политиздат, 1984. — 384 с.
  • Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны, 1941—1945 гг.: Сборник документов. Т. 4. Крымская конференция руководителей трёх союзных держав — СССР, США и Великобритании (4—11 февр. 1945 г.) / Министерство иностранных дел СССР. — М.: Политиздат, 1984. — 302 с., ил.

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Оьрсийн маттахь
Ингалсан маттахь

Кеп:Дуьненайукъара зуламан бакъо Кеп:Шоа