Чулацаман тӀегӀо

Дыхтау

43°03′09″ къ. ш. 43°07′54″ м. д.HGЯO
ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Дыхтау
кхар.-балкх. Дых тау
Кёль-Башин агӀорхьара Дыхтау
Кёль-Башин агӀорхьара Дыхтау
Бохьан локхалла
Абсолютан локхалла5204,7[1] м
Дустараллин локхалла2002 м
Дуьххьара лам тӀебовлар1888 
Лаьтта меттиг
43°03′09″ къ. ш. 43°07′54″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх
РегионГӀебартойн-Балкхаройчоь
Лаьмнийн системаКавказ 
Кавказ
Дыхтау
ГӀебартойн-Балкхаройчоь
Дыхтау
Викилармин логотип Викиларми чохь медиафайлаш
 Дыхта́у (кхарач.-балк. Дых тау — «Ӏункара лам») — Йоккха Кавказан АгӀонан дукъан ламанан бохь. Лаьтта ГӀебартойн-Балкхаройчуьра ГӀебартойн-Балкхаройчоьнан лекха ламанан заповедникан махкахь. Эльбрусал тӀаьхьа локхаллийца Кавказан а, Российн а бохь.

Лаьтта Гуьржийчоьнан а, ГӀебартой-Балкхаройчоьнан а дозанехь. Дыхтаух олу «Цергаш йолу лам» йа «Ӏункара лам», иза уггаре кӀезиг нах богӀучех цхьаъ бу. Ламанан рельеф Ӏункаре а, кхераме а йу: цунна тӀехь кхозу басеш дукха йу, царна тӀехула сих-сиха тӀулгаш хьовда йа ло хьоду. Ӏай лам тӀехь чӀогӀа лахара температураш хуьлу[2].

Кристаллийн породех лаьтта пирамидакепара массив йу лаьтта Коьртачух (5204,7 м) а[3], Малхбаленчух (5180 м) а[4] коьртех, и шиъ бекъна готта Ӏункара нуьйрано. Цул сов, Дыхтау массивехь альпинисташа къастабо 50 метр болу жандармПушкинан бохь[5].

Дыхтау тӀаьхь лаьтта 10 сов альпинистийн маршрут. Российн классификацица минимум чолхалла 4А[6]. Дуьххьара бохь тӀе хьалаваьлла 1888 шарахь Маммери Альберт а, Зарфлу а къилба-малхбузен рагӀ тӀехула (4Б)[6][7].

Билгалдахарш

[бӀаьра нисйан | нисйан]
  1. Лист карты K-38-27 Верх. Балкария. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1984 год. Издание 1988 г.
  2. Топ-10 самых высоких гор России. Журнал «Отдых в России». ТӀекхочу дата: 2020 шеран 5 март. Архивйина 2020 шеран 17 октябрехь Архивйина 2020-10-17 — Wayback Machine
  3. Альплагерь "Безенги" в КБР в юбилейный сезон обучит спортсменов спасать людей в горах. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 5 март. Архивйина 2020 шеран 21 октябрехь
  4. Безенги – альпинистская жемчужина Кабардино-Балкарии. Кавказский Узел. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 5 март. Архивйина 2020 шеран 21 октябрехь
  5. Дыхтау // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  6. 1 2 А. Ф. Наумов. Центральный Кавказ. Район Безенги / Л. С. Рубанова. — Москва: Физкультура и спорт, 1967.
  7. Mummery, A. F. My climbs in the Alps and Caucasus. — London, T. F. Unwin; New York, C. Scribner's sons, 1885. — ISBN 1-904466-09-5.

Хьажа кхин а

[бӀаьра нисйан | нисйан]