XVIII бӀешо

II эзар шо

XVI бӀешо — XVII бӀешо — XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо

1690‑гӀа 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700‑гӀа 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710‑гӀа 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720‑гӀа 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730‑гӀа 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740‑гӀа 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750‑гӀа 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760‑гӀа 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770‑гӀа 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780‑гӀа 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790‑гӀа 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800‑гӀа 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809

Хронологин таблица

БерхӀийтталгӀа (XVIII) бӀешо дахделла Григори рузманца 1701 шерера 1800 шо кхаччалц. ДӀасадаьржина ду гӀалат, 18 бӀешо 1700 шеран 1 январехь доладелла а, 1799 шеран 31 декабрехь чекхдаьлла а бохуш.

Хиламаш

Дуьненан карта (1700)

«Нарвера тӀамехь шведаш толар, 1700». Густав Седерстрём, 1910

1789 шеран 14 июлехь Бастили яккхар

Вашингтон 1776 шеран 25 декабрехь гессенцхошна Трентонехь тӀелатар (ингалсан гӀуллакхера немцойн салтий). Эмануэль Лойцен сурт.

Пётр I Сийлахьверг

• Петр I хийцамаш (1696—1725). Боккха Къилбаседан тӀом (1700—1721). Полтавин тӀом (1709). Петарбухах коьрта шахьар хилира (1712). Росси импери дӀакхайкхор (1721).
• Испанин верасалла къовсар (1701—1714). Утрехтан (1713) а, Раштаттан (1714) а машаран берташ. ЙоьалгӀа альянсан тӀом (1718—1720).
• Франкин-ингалсан девнаш Къилбаседа Америкехь (1702—1713; 1744—1748; 1754—1763). Керла Франци караяхна ингалсан а, Испанин а (1763).
• Ӏусманан империн тӀемаш: Российца (1710—1713; 1735—1739; 1768—1774; 1787—1792), Венецица (1714—1718), Австрица (1716—1718; 1787—1791).
• Ойратийн-маньчжурийн тӀемаш (1715—1739; 1755—1759). Йуьйхира Джунгаран ханалла (1635—1755).
• Ингалсан-испанин тӀом (1727—1729; Венин а, Ганноверан а берташ).
• Польшин верасалла къовсаран тӀом (1733—1735).
• Йоккха Къилбаседехьара экспедици (1733—1743).
• Австрин когаметталла къийсаран тӀом (1740—1748; Габсбург-ЛотаринггӀеран некъий). Ахенан машар (1748).
• Оьрсийн-шведийн тӀемаш (1741—1743; 1788—1790).
• ХӀиндин тергоярхьама Британин Ост-ХӀиндин компанин тӀемаш (1746—1763; 1767—1799; 1775—1782). Британин ХӀиндера мацалла.
• Бразилера (1754), Португалера (1759), Францера (1764), Испанера, церан колонешкара (1767) иезуиташ лахкар.
• Итт йоккха кампани (1755—1792). Цийчоь «дӀакъовлар» (1757).
• Дипломатин революци (1756). ВорхӀ шеран тӀом (1756—1763).
• Сиамин-бирмин тӀемаш (XVI—XIX; 1759—60; 1765—67).
• Немцойн колонисташ массашкахь Росси кхалхор (1763—1766).
• Речь Посполити екъар (1772, 1793, 1795).
• Пугачёвн Емельянан куьйгаллера ахархойн тӀом (1773—1775).
• АЦШн маршонан тӀом (1775—1783). Парижан машар (1783). Къилбаседа-малхбузен индихойн тӀом (1785—1795).
  • Хьалхара герзашца йолу нейтралитет (1780—1783). БоьалгӀа ингалсан-голландин тӀом (1780—1784). Гибралтаран боккха гуо лацар (1779—1783).
• Баварин когаметталла къуьйсу тӀом (1778—1779)
• Европахоша Австралин колонизаци йолор (1788; дуьххьарлера охьахевшина меттиг — Сидней).

• 

  Речь Посполити екъар

  Сийлахь французийн революци (1789). Революцин тӀемаш (1793—1797, 1799—1802). Термидорианан харцам (1794). 18 брюмеран харцам (1799).

Оьздангалла а, экономика а

Карл Линней

Вольтер

• Серладаккхаран мур (XVII бӀешеран чаккхе — XVIII бӀешо). Серлаяьккхина абсолютизм (1740—1789).
• Барокко. Рококо. Академизм. Классицизм.
• Кхаа сенан йохк-эцар (XVI бӀешеран чаккхе — XIX бӀешеран юьхьиг). Бразилехь деши кардар (1690—1800).
• Промышленностан революци (XVIII бӀешеран кхаа декъах тӀаьхьарниг — XIX бӀешеран хьалхара ах).
• Рационализм (Кант).
• Галантан бӀешо
• XVIII бӀешерера Европин никӀапа.
• XVIII бӀешарахь йехкина гӀаланаш.

Хьажа кхин а

XVIII бӀешо

• Йиначун хронологи.