Америкин раса

Къилбаседаамерикин индахо, 1909 шо. (ассинибойнийн йа гровантрийн коман векал)

Америкин раса — Къилбаседа а, Къиба а Америкехь йаьржина раса. Американхой амат йу нийса Ӏаьржа месаш, гӀийла месаш йуьхь тӀе а, дегӀа тӀе а довлу, Ӏаьржо бос бу чкъоьран, йуккъера арабаьлла нийса, наггахь «аьрзунан», мара. Ӏаьржа бӀаьргаш, кегий цӀоцкъамаш, азин монголоидинчул шуьйра. Эпикантус наггахь бен йац баккхийчеран, хӀетте дика дукха хуьлу берийн. Йуьхь мочхалаш дикка арадовлуш. Локхалла америкахойн тайп-тайпана.

Расин башхаллаш

Америкин расано Ӏалашйина шайн куьцехь тайп-тайпана пропорцехь хьесапаш кхаа коьрта адаман расанийн — кавказан, монголоидийн, хӀуӀаьржачеран. Иза шира адаман хьесапаш ду, кхин а гӀийла къастало расин агӀора. Монголоидашца америкин раса гергара йо йуьхьан можо-боьра бесо, нийса а, чӀогӀа онда а месаш, гӀийла кхозлагӀа месийн чкъор, хаъал арадевлла мочхалаш, лекха гарачӀониэ, сих-сиха хаало белкепара хьалхара цергаш, берийн эпикантус. Кавказан расица уьш цхьаьнатуху лекха мер дукъо, гуш арагӀоьртина мара, баккхийчера эпикантус ца хилар. Йаккхий кхелашца, бетан шораллица йоккха, ладаме шуьйра мерца (42 мм кхаччалц), мелла а прогнатизм хиларца, бахбина пхьаьрсца индахоша дагайохкийта цхьацца варианташ австралин расин.

Бухара тайпанаш

Уггаре Ӏаьржа чкъор ду Аризонин а, Калифорнин индахойн. Наггахь къастадо палеоамерикин тайпа, цуьнан векалш беха цхьацца Амазонкин а, ЦӀеран Лаьттан а областашкахь — континентан уггаре къилбехахь. Церан амале хьесапаш ду долихокефали, хьийзина йа тулгӀенан месаш (масала, бакаири тайпанахь), лоха бу. Цхьацца тобанашкахь чӀогӀа кхиина маж йалар (масала, сирионо тайпанахь).

Къилбаамерикин индахошна йукъахь башха къаьста Патагонин тобанаш, хӀинца дӀайевлла ала мегар долу. Башха къаьстара и патагонин жима расин чӀогӀа лекха хилар. Иштта уьш билгалабовлара нийсачу мерца, брахикефалица, биъ са болуш моччагӀал долу йуьхьца шуьйрачу лахарчу салазца, таьӀна-боьра чкъоьраца.

Американоидаш а, монголоидаш а

Америкхо монголоидаш боьхку ламаста гар дуьхьала лаьтта фактийн суммин, цуо гойту Керлачу Дуьненан ша-кепара антропологин хӀоттам, иза тоьа уьш къасто автономин «йоккха» расин, ткъа иза лаьтта дукха тайп-тайпана антропологин вариантех.Европел хьалхарчу Керла Дуьненан орамера бахархой цхьаьна тайпана ца хилар гӀуо догӀу тӀеэцначу «америкин гомотайпанца», иза хуьлу жимачу популяцехь. Европахой бахкале моменто тешалла до америкахйон дифференциацин лакхара тӀегана гетерогенан мигрантийн антропологин хӀоттамна, дуьххьала баьхкинарш Керла Дуьнене.

Литература

• Американская раса // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Богатенков Д. В., Дробышевский С. В., Алексеева Т. И. Расовое многообразие человечества (бил-боцу.). Курс «Антропология» на сайте ИДО РУДН. ТӀекхочу дата: 2010 шеран 15 февраль. Кху чуьра архивйина оригиналан 2012 шеран 2 февралехь Архивйина 2012-02-02 — Wayback Machine
• Зубов А. А. Биолого-антропологическая характеристика коренного доевропейского населения Америки // Население Нового Света: проблемы формирования и социокультурного развития. Сборник статей. М.: ИЭА РАН, 1999. С. 11-66.

Хьажа иштта

• Индахой
• Кенневикан адам