Чубарьян, Александр Оганович

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Чубарьян.
Чубарьян Александр Оганович
Ալեքսանդր Օհանի Չուբարյան
2013
Вина терахь 1931 шеран 14 октябрь({{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (92 шо)
Вина меттиг Москох
Пачхьалкх  ССРС →  Росси
Ӏилманан кхоче истори
Белхан меттиг РӀА ЕИИ
Ӏилманан дарж историн Ӏилманийн доктор (1971)
Ӏилманан цӀе профессор (1979),
РӀА академик (2000)
Альма-матер Кеп:МПУ истфак (1955)
Ӏилманан куьйгалхо Г. Н. Голиков, В. М. Хвостов
СовгӀаташ


«Даймехкана динчу гӀуллакхашна» 4 тӀегӀанера орден
Сийлаллин орден — 1999 Орден «Сийлаллин Билгало» — 1976 «Беркате гӀуллакхашна» къастаман хьаьрк — 2019
Сийлаллин легионан орденан кавалер ФРГ гӀуллакхдарна орденан эпсар Сийлахь Григорийн воккхачун орденан кавалер
Российн Федерацин Пачхьалкхан совгӀат — 2013
Викилармин логотип Чубарьян Александр Оганович Викилармехь

Чубарья́н Алекса́ндр Ога́нович (эрм. Ալեքսանդր Օհանի Չուբարյան; вина 1931 14 октябрь, Москох) — советийн а, российн а историк, керлачу Европин историн а, дуьненайукъара йукъаметтигийн историн а областера говзанча. Историн Ӏилманийн доктор (1971), профессор (1979), РӀА бакъволу декъахо (2000). Российн пачхьалкхан совгӀатан лауреат (2013).

РӀА Йукъара историн институт Ӏилманан куьйгалхо, ПАГӀУ президент. Российн историкийн къоман комитетан председатель, Российн историн йукъараллин сопредседатель, РИОКх экспертан историн комиссин председатель.

Биографи[нисйе бӀаьра | нисйе]

Вина эрмалойн доьзалехь. Да — Чубарьян Оган Степанович, библиотекаӀамориг дуьненайукъара репутацица[1], профессор, автор а, редактор а дуккха библиотекаӀаморехь долу жайнин а, йаззамийн а, «ССРС библиотекаш» (1964—1975; 1973 шарахь дуьйна — «Советийн библиотекаӀамор») гуламан коьрта редактор, 1969—1972 шерашкахь В. И. Ленинан цӀарах ПБ директоран декхарш кхочушдийриг.

ТӀех дика мах хадорца чекхйаьккхира МПУ историн факультет 1955 шарахь[2], ткъа ССРС ӀА историн институтан аспирантура 1959 шарахь. А. О. Чубарьянан дипломан болх а, кандидатан диссертаци а йаздинера 1918 шеран Брестан машарах лаьцна[3].

1958 шарахь дуьйна болхбеш ву Историн институтехь (1968 шарахь дуьйна — Йерриг йукъара историн институт): лахара Ӏилманан белхало, 1963 шарахь дуьйна — Ӏилманан координацин секретарь, 1972 шарахь дуьйна — декъан куьйгалхо, 1988—2015 шерашкахь — институтан директор. ССРС ӀА Историн декъан Ӏилманан секретарь (1966—1973). 1960—1970-гӀа шерашкахь оццу хенахь хьехархо болх бира МПДЮИхь а, АГӀМ Дипломатин академехь а. 1971 шарахь чекхдаьккхира «В. И. Ленин а, советийн арахьара политика кхоллайалар (1917—1922)» теманца докторан диссертаци. 1994 шеран 31 мартехь дуьйна РӀА декъахо-корреспондент историн декъехь (йерриг йукъара истори), академик 2000 шеран 26 майхь дуьйна.

ССРС Историкийн къоман комитетан вице-президент (1970—1991), РИКъК председатель. Хаьржира Европин хӀокху заманан историн дуьненайукъара ассоциацин вице-президент (1973 шарахь дуьйна), Историн Ӏилманийн дуьненайукъара комитетан бюрон декъахо а, вице-президент а а (1990—2000), Российн а, Австрин а, Российн а, Германин а, Российн а, Латвин а, Российн а, Литван а, Российн а, Румынин а, Российн а, Украинин а Историкийн комиссийн сопредседатель (1997 шарахь дуьйна). Российн историкийн-архивистийн йукъараллин президент (1996—2006). Российн гуманитарин дешаран центран хьалхара ректор а, декан а (ГӀПАУ); РПГУн дозанал арахьара историн центран куьйгалхо. ЛПД мехкийн историн институцийн ассоциацин президент. Йерригроссийн «Историн а, йукъараллаӀаморан а хьехархойн ассоциаци» йукъараллин кхолламан председатель.

РФ ЛАК историн экспертан кхеташонан председатель (1999—2007), Российн Федерацин Президент волчура Ӏилманан, технологин, дешаран тӀегӀанера кхеташонан декъахо (2001—2012), РФ Правительствон Динан йукъараллин белхан комиссин декъахо (2007 шарахь дуьйна). 2009—2012 шерашкахь хиллачу Российн лааман зие деш истории харцйан гӀертаран дуьхьало йаран комиссин йукъахь лаьттина. 2007 шарахь дуьйна — «Фонд „Дерриг дуьненан новкъалеларан энциклопеди“» коммерцин боцу кхолламан Ӏилманан кхеташонан куьйгалхо, 2015 шарахь дуьйна — лакхара дешаран системера «46.00.00 Истори а, археологи а» говзаллийн а, кечаман агӀонийн а йаккхий йина тобанийн Федералан дешаран-методикин йукъараллин председатель[4]. РӀА президиумера Российн дуьненайукъара гӀуллакхийн кхеташонан а, Российский Пагуошан комитетан а декъахо, Российн Президентан кандидатан В. В. Путинан 2018 шеран харжамашкахь тешам белла стаг.

А. О. Чубарьян (аьрру агӀора) а, В. Р. Мединский а

«Европейский альманах», «Историческое пространство. Проблемы истории стран СНГ», «Международный журнал социальных наук», «Одиссей. Адам исторехь», «Россия и Балтия», «Цивилизации», «Cold War History» муьран арахецараллин коьрта редактор; «ТӀеман-историн журналан», «Российн Ӏилманан академин хаамча», «Керла а, таханлера а истори», «Йукъараллин Ӏилманаш а, таханлера зама а», «Архивистан хаамча» журналийн редколлегин декъахо.

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. ↑ Wedgeworth, Robert. World Encyclopedia of Library and Information Services. Chicago: American Library Association, 1993.
  2. ↑ Чубарьян Александр Оганович // Энциклопедический словарь Московского университета: Исторический факультет / Под общ. ред. С. П. Карпова. — М.: Изд-во МГУ; РОССПЭН, 2004. — С. 508. — 544 с. — 2000 экз. — ISBN 5-8243-0565-X.
  3. ↑ «Визави с миром»: Александр Чубарьян, директор Института всеобщей истории, академик РАН(ТӀе цакхочу хьажорг)
  4. ↑ Приказ Министерства образования и науки РФ № 1220 от 27.10.2015(ТӀе цакхочу хьажорг)

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Современная советская историография (всеобщая история). — М., 1985. — С. 180—181.
  • Международные исследования в России и СНГ. Справочник. — М., 1999. — С. 316.
  • Чернобаев А. А. Историки России. Кто есть кто в изучении отечественной истории. — Саратов, 2000. — С. 566.

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Хьалха хилларг:
Удальцова, Зинаида Владимировна 		РӀА Йерриг йукъара историн институтан директор
1988—2015 		Когаметтаниг:
Липкин, Михаил Аркадьевич
Хьалха хилларг:
Любимов, Лев Львович 		Пачхьалкхан гуманитарийн Ӏилманий академин университетан ректор
1994—2007 		Когаметтаниг:
Бибиков, Михаил Вадимович
Хьалха хилларг:
Щапов, Ярослав Николаевич 		РИАЮ председатель
1996—2006 		Когаметтаниг:
Мясников, Владимир Степанович
Хьалха хилларг:
Тихвинский, Сергей Леонидович 		РИКъК председатель
1999— 		Когаметтаниг:
—
Хьост — «https://ce.wikipedia.org/w/index.php?title=Чубарьян,_Александр_Оганович&oldid=10106463»