Чубарьян, Александр Оганович

ХӀара яззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Навигацин тӀегӀо Лахарна тӀегӀо
ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Чубарьян.
Чубарьян Александр Оганович
Ալեքսանդր Օհանի Չուբարյան
Alexander Chubarian 1.jpg 2013
Вина терахь 1931 шеран 14 октябрь({{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (88 шо)
Вина меттиг Москох
Пачхьалкх ССРСFlag of the Soviet Union.svg ССРС → РоссиFlag of Russia.svg Росси
Ӏилманан кхоче истори
Белхан меттиг РӀА ЕИИ
Ӏилманан дарж историн Ӏилманийн доктор (1971)
Ӏилманан цӀе профессор (1979),
РӀА академик (2000)
Альма-матер Кеп:МПУ истфак (1955)
Ӏилманан куьйгалхо Г. Н. Голиков, В. М. Хвостов
СовгӀаташ


Orden for Service II.png Orden for Service III.png «Даймехкана динчу гӀуллакхашна» 4 тӀегӀанера орден
Сийлаллин орден — 1999 Орден «Сийлаллин Билгало» — 1976 «Беркате гӀуллакхашна» къастаман хьаьрк — 2019
Сийлаллин легионан орденан кавалер ФРГ гӀуллакхдарна орденан эпсар Сийлахь Григорийн воккхачун орденан кавалер
Российн Федерацин Пачхьалкхан совгӀат — 2013 Diploma of the President of Russia.png
Commons-logo.svg Чубарьян Александр Оганович Викилармехь

Чубарья́н Алекса́ндр Ога́нович (эрм. Ալեքսանդր Օհանի Չուբարյան; вина 1931 14 октябрь, Москох) — советийн а, российн а историк, керлачу Европин историн а, дуьненаюкъара юкъаметтигийн историн а областера говзанча. Историн Ӏилманийн доктор (1971), профессор (1979), РӀА бакъволу декъахо (2000). Российн пачхьалкхан совгӀатан лауреат (2013).

РӀА Юкъара историн институт Ӏилманан куьйгалхо, ПАГӀУ президент. Российн историкийн къоман комитетан председатель, Российн историн юкъараллин сопредседатель, РИОКх экспертан историн комиссин председатель.

Биографи[нисъе бӀаьра | нисъе]

Вина эрмалойн доьзалехь. Да — Чубарьян Оган Степанович, библиотекаӀамориг дуьненаюкъара репутацица[1], профессор, автор а, редактор а дуккха библиотекаӀаморехь долу жайнин а, яззамийн а, «ССРС библиотекаш» (1964—1975; 1973 шарахь дуьйна — «Советийн библиотекаӀамор») гуламан коьрта редактор, 1969—1972 шерашкахь В. И. Ленинан цӀарах ПБ директоран декхарш кхочушдийриг.

ТӀех дика мах хадорца чекхъяьккхира МПУ историн факультет 1955 шарахь[2], ткъа ССРС ӀА историн институтан аспирантура 1959 шарахь. А. О. Чубарьянан дипломан болх а, кандидатан диссертаци а яздинера 1918 шеран Брестан машарах лаьцна[3].

1958 шарахь дуьйна болхбеш ву Историн институтехь (1968 шарахь дуьйна — Ерриг юкъара историн институт): лахара Ӏилманан белхало, 1963 шарахь дуьйна — Ӏилманан координацин секретарь, 1972 шарахь дуьйна — декъан куьйгалхо, 1988—2015 шерашкахь — институтан директор. ССРС ӀА Историн декъан Ӏилманан секретарь (1966—1973). 1960—1970-гӀа шерашкахь оццу хенахь хьехархо болх бира МПДЮИхь а, АГӀМ Дипломатин академехь а. 1971 шарахь чекхдаьккхира «В. И. Ленин а, советийн арахьара политика кхоллаялар (1917—1922)» теманца докторан диссертаци. 1994 шеран 31 мартехь дуьйна РӀА декъахо-корреспондент историн декъехь (ерриг юкъара истори), академик 2000 шеран 26 майхь дуьйна.

ССРС Историкийн къоман комитетан вице-президент (1970—1991), РИКъК председатель. Хаьржира Европин хӀокху заманан историн дуьненаюкъара ассоциацин вице-президент (1973 шарахь дуьйна), Историн Ӏилманийн дуьненаюкъара комитетан бюрон декъахо а, вице-президент а а (1990—2000), Российн а, Австрин а, Российн а, Германин а, Российн а, Латвин а, Российн а, Литван а, Российн а, Румынин а, Российн а, Украинин а Историкийн комиссийн сопредседатель (1997 шарахь дуьйна). Российн историкийн-архивистийн юкъараллин президент (1996—2006). Российн гуманитарин дешаран центран хьалхара ректор а, декан а (ГӀПАУ); РПГУн дозанал арахьара историн центран куьйгалхо. ЛПД мехкийн историн институцийн ассоциацин президент. Ерригроссийн «Историн а, юкъараллаӀаморан а хьехархойн ассоциаци» юкъараллин кхолламан председатель.

РФ ЛАК историн экспертан кхеташонан председатель (1999—2007), Российн Федерацин Президент волчура Ӏилманан, технологин, дешаран тӀегӀанера кхеташонан декъахо (2001—2012), РФ Правительствон Динан юкъараллин белхан комиссин декъахо (2007 шарахь дуьйна). 2009—2012 шерашкахь хиллачу Российн лааман зие деш истории харцъян гӀертаран дуьхьало яран комиссин юкъахь лаьттина. 2007 шарахь дуьйна — «Фонд „Дерриг дуьненан новкъалеларан энциклопеди“» коммерцин боцу кхолламан Ӏилманан кхеташонан куьйгалхо, 2015 шарахь дуьйна — лакхара дешаран системера «46.00.00 Истори а, археологи а» говзаллийн а, кечаман агӀонийн а яккхий йина тобанийн Федералан дешаран-методикин юкъараллин председатель[4]. РӀА президиумера Российн дуьненаюкъара гӀуллакхийн кхеташонан а, Российский Пагуошан комитетан а декъахо, Российн Президентан кандидатан В. В. Путинан 2018 шеран харжамашкахь тешам белла стаг.

А. О. Чубарьян (аьрру агӀора) а, В. Р. Мединский а

«Европейский альманах», «Историческое пространство. Проблемы истории стран СНГ», «Международный журнал социальных наук», «Одиссей. Адам исторехь», «Россия и Балтия», «Цивилизации», «Cold War History» муьран арахецараллин коьрта редактор; «ТӀеман-историн журналан», «Российн Ӏилманан академин хаамча», «Керла а, таханлера а истори», «Юкъараллин Ӏилманаш а, таханлера зама а», «Архивистан хаамча» журналийн редколлегин декъахо.

Билгалдахарш[нисъе бӀаьра | нисъе]

  1. ↑ Wedgeworth, Robert. World Encyclopedia of Library and Information Services. Chicago: American Library Association, 1993.
  2. ↑ Чубарьян Александр Оганович // Энциклопедический словарь Московского университета: Исторический факультет / Под общ. ред. С. П. Карпова. — М.: Изд-во МГУ; РОССПЭН, 2004. — С. 508. — 544 с. — 2000 экз. — ISBN 5-8243-0565-X
  3. ↑ «Визави с миром»: Александр Чубарьян, директор Института всеобщей истории, академик РАН
  4. ↑ Приказ Министерства образования и науки РФ № 1220 от 27.10.2015(ТӀе цакхочу хьажорг)

Литература[нисъе бӀаьра | нисъе]

  • Современная советская историография (всеобщая история). — М., 1985. — С. 180—181.
  • Международные исследования в России и СНГ. Справочник. — М., 1999. — С. 316.
  • Чернобаев А. А. Историки России. Кто есть кто в изучении отечественной истории. — Саратов, 2000. — С. 566.

Хьажоргаш[нисъе бӀаьра | нисъе]

Хьалха хилларг:
Удальцова, Зинаида Владимировна 		РӀА Ерриг юкъара историн институтан директор
1988—2015 		Когаметтаниг:
Липкин, Михаил Аркадьевич
Хьалха хилларг:
Любимов, Лев Львович 		Пачхьалкхан гуманитарийн Ӏилманий академин университетан ректор
1994—2007 		Когаметтаниг:
Бибиков, Михаил Вадимович
Хьалха хилларг:
Щапов, Ярослав Николаевич 		РИАЮ председатель
1996—2006 		Когаметтаниг:
Мясников, Владимир Степанович
Хьалха хилларг:
Тихвинский, Сергей Леонидович 		РИКъК председатель
1999— 		Когаметтаниг:
—
Хьост — «https://ce.wikipedia.org/w/index.php?title=Чубарьян,_Александр_Оганович&oldid=5145711»