Склодовски-Кюри, Мари
Мари Склодовски-Кюри | |
---|---|
Maria Skłodowska-Curie | |
![]() Мария Склодовская-Кюри. Нобелин совгӀатца долу сурт. 1911 шо | |
Йича тиллина цӀе | Мария Саломея Склодовская |
Йина терахь | 1867 шеран 7 ноябрь |
Йина меттиг | Варшава, Польша, Российн импери |
Кхелхина терахь | 1934 шеран 4 июль (66 шо) |
Кхелхина меттиг | Санселльмоз уллехь, Франци |
Гражданалла |
![]() ![]() ![]() |
ГӀуллакхан тайпа | физик, химик |
Да | Владислав Склодоский |
Нана | Бронислава Склодовская |
Майра | Пьер Кюри |
Бераш | |
СовгӀаташ | |
Куьг таӀор |
![]() |
![]() |
Мари Саломеа Склодо́вски-Кюри́ (фр. Marie Curie, пол. Maria Skłodowska-Curie; Бакъ цӀе Мария Саломея Склодовская, пол. Maria Salomea Skłodowska; 1867 шеран 7 ноябрь, Варшава, Польша, Российн импери — 1934 шеран 4 июль, Санселльмоз уллехь, Франци) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, йукъараллин гӀуллакххо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикин а (1903 шо) химин а (1911 шо)[1], исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри Парижехь а, Варшавехь а. Склодовская-Кюри цӀе тиллина Варшавехь йолу институтан. Иза йара Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра радий а, полоний а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. Polōnia — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).

Бераш
[бӀаьра нисйан | нисйан]
1987 шо
- Ирен Жолио-Кюри (1897 шо—1956 шо) — химин Нобелин совгӀатан лауреат 1935 шо.
- Ева Кюри (1904 шо—2007 шо) — театран а, музыкин а критик, йукъараллин гӀуллакххо; шен ненах лаьцна книган автор.
СовгӀаташ
[бӀаьра нисйан | нисйан]Шиъ Нобелин совгӀат доцург, цунна еллера:
- Французийн Ӏилманан академин Бертло мидал (1902 шо)
- Лондонан паччахьан йукъараллин Дэвин мидал (1903 шо)
- Маттеуччин мидал, Италин Халкъан Ӏилманан академи (1904 шо)
- Франклинан институтан Эллиот Крессонан мидал (1909 шо).
Иза йара 85 Ӏилманан йукъараллин сийлахь декъашхо. 1911 шо дуьна дӀа цо дакъа лоцара сийлахь лору Сольвейн физикин конгрессехь. 12 шарахь иза йара Къамнийн лигин интеллектан цхьанакъахьегаран Хьалкъан йукъаралин комиссин белхало.

1996 шо
Литература
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Кюри Е. Пьер и Мария Кюри. М. Молодая гвардия. 1959. серия Жизнь замечательных людей. Вып. 5 (271)
- Коттон Э. Семья Кюри и радиоактивность. Пер. с франц. Н. Е. Горфинкель и А. Н. Соколова. М. Атомиздат. 1964.
- Кюри Е. Мария Кюри. Пер. с франц. Е. Ф. Корша (†); Под ред. проф. В. В. Алпатова. Изд. 4-е. М. Атомиздат. 1977. С. 328.
- Иоффе А. Ф. Мария Складовская-Кюри. О физике и физиках. Л. Наука. 1977
- Лауреаты Нобелевской премии: Энциклопедия. Пер. с англ.- М.: Прогресс, 1992.
- Robert Reid, Marie Curie, New York, New American Library, 1974.
- Teresa Kaczorowska, Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska-Curie of Mazowsze), Ciechanów, 2007.
- Wojciech A. Wierzewski, «Mazowieckie korzenie Marii» («Maria’s Mazowsze Roots»), Gwiazda Polarna (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp. 16–17.
- L. Pearce Williams, «Curie, Pierre and Marie», Encyclopedia Americana, Danbury, Connecticut, Grolier, Inc., 1986, vol. 8, pp. 331–32.
- Barbara Goldsmith, Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie, New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
- Naomi Pasachoff, Marie Curie and the Science of Radioactivity, New York, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-509214-7.
- Eve Curie, Madame Curie: A Biography, translated by Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001, ISBN 0-306-81038-7.
- Susan Quinn, Marie Curie: A Life, New York, Simon and Schuster, 1995, ISBN 0-671-67542-7.
- Françoise Giroud, Marie Curie: A Life, translated by Lydia Davis, Holmes & Meier, 1986, ASIN B000TOOU7Q.
- Redniss, Lauren, Radioactive, Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout, New York, Harper Collins, 2010, ISBN 978-0-06-135132-7.
Билгалдахарш
[бӀаьра нисйан | нисйан]Хьажоргаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]![]() |
Marie Curie Викилармехь |
- Ева Кюри. «Мария Кюри»
- Биография
- Информация с сайта Нобелевского комитета (ингалс.)
- Т. В. Розе. Склодовская-Кюри. Энциклопедия необходимых знаний. Книга 3. 2002. С. 429. ОЛМА-ПРЕСС. ISBN 5-224-03604-6
- Склодовская-Кюри М. Исследования над радиоактивными веществами. Пер. со 2-го изд. соч. П. М. Факторовича. СПб. издание К. Л. Риккера. 1904. С. 112(ТӀе цакхочу хьажорг)
ХӀара чекхбаккханза йаззам бу. ГӀодехьа Википедина, хӀара йаззам тӀебуьзна. |