Склодовски-Кюри, Мари

1000 йукъара цхьа йаззам
ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
(Склодовская-Кюри, Мария тӀера хьажжина кхуза)
Мари Склодовски-Кюри
Maria Skłodowska-Curie
Мария Склодовская-Кюри. Нобелин совгӀатца долу сурт. 1911 шо
Мария Склодовская-Кюри. Нобелин совгӀатца долу сурт. 1911 шо
Бакъ цӀе Мария Саломея Склодовская
ГӀуллакхан тайпа физик, химик, университетан профессор
Йина терахь 1867 шеран 7 ноябрь({{padleft:1867|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:7|2|0}})
Йина меттиг
Кхелхина терахь 1934 шеран 4 июль({{padleft:1934|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:4|2|0}}) (66 шо)
Кхелхина меттиг Санселльмоз уллехь, Франци
Корматалла физик, химик
Гражданалла  Росси-Польша Польша, Франци Франци
Да Владислав Склодоский
Нана Бронислава Склодовская
Бераш
СовгӀаташ
Куьг таӀор Куьг таӀор
Мари Склодовски-Кюри Викилармехь

Мари Саломеа Склодо́вски-Кюри́ (фр. Marie Curie, пол. Maria Skłodowska-Curie; Бакъ цӀе Мария Саломея Склодовская, пол. Maria Salomea Skłodowska; 1867 шеран 7 ноябрь, Варшава, Польша, Российн импери1934 шеран 4 июль, Санселльмоз уллехь, Франци) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, йукъараллин гӀуллакххо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикин а (1903 шо) химин а (1911 шо)[3], исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри Парижехь а, Варшавехь а. Склодовская-Кюри цӀе тиллина Варшавехь йолу институтан. Иза йара Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра радий а, полоний а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. Polōnia — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).

Мария а, Пьер Кюри а шайн лабораторехь. 1900 шарахь деккхина сурт.
Мария Склодовская-Кюри Ӏийна цӀа чохь йолу музей. Варшава, Фретан урам, 16

Бераш[нисйе бӀаьра | нисйе]

СССРн Почтан марка,
1987 шо

СовгӀаташ[нисйе бӀаьра | нисйе]

Шиъ Нобелин совгӀат доцург, цунна еллера:

  • Французийн Ӏилманан академин Бертло мидал (1902 шо)
  • Лондонан паччахьан йукъараллин Дэвин мидал (1903 шо)
  • Маттеуччин мидал, Италин Халкъан Ӏилманан академи (1904 шо)
  • Франклинан институтан Эллиот Крессонан мидал (1909 шо).

Иза йара 85 Ӏилманан йукъараллин сийлахь декъашхо. 1911 шо дуьна дӀа цо дакъа лоцара сийлахь лору Сольвейн физикин конгрессехь. 12 шарахь иза йара Къамнийн лигин интеллектан цхьанакъахьегаран Хьалкъан йукъаралин комиссин белхало.

Молдовин почтан марка,
1996 шо

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Кюри Е. Пьер и Мария Кюри. М. Молодая гвардия. 1959. серия Жизнь замечательных людей. Вып. 5 (271)
  • Коттон Э. Семья Кюри и радиоактивность. Пер. с франц. Н. Е. Горфинкель и А. Н. Соколова. М. Атомиздат. 1964.
  • Кюри Е. Мария Кюри. Пер. с франц. Е. Ф. Корша (†); Под ред. проф. В. В. Алпатова. Изд. 4-е. М. Атомиздат. 1977. С. 328.
  • Иоффе А. Ф. Мария Складовская-Кюри. О физике и физиках. Л. Наука. 1977
  • Лауреаты Нобелевской премии: Энциклопедия. Пер. с англ.- М.: Прогресс, 1992.
  • Robert Reid, Marie Curie, New York, New American Library, 1974.
  • Teresa Kaczorowska, Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska-Curie of Mazowsze), Ciechanów, 2007.
  • Wojciech A. Wierzewski, «Mazowieckie korzenie Marii» («Maria’s Mazowsze Roots»), Gwiazda Polarna (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp. 16–17.
  • L. Pearce Williams, «Curie, Pierre and Marie», Encyclopedia Americana, Danbury, Connecticut, Grolier, Inc., 1986, vol. 8, pp. 331–32.
  • Barbara Goldsmith, Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie, New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
  • Naomi Pasachoff, Marie Curie and the Science of Radioactivity, New York, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-509214-7.
  • Eve Curie, Madame Curie: A Biography, translated by Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001, ISBN 0-306-81038-7.
  • Susan Quinn, Marie Curie: A Life, New York, Simon and Schuster, 1995, ISBN 0-671-67542-7.
  • Françoise Giroud, Marie Curie: A Life, translated by Lydia Davis, Holmes & Meier, 1986, ASIN B000TOOU7Q.
  • Redniss, Lauren, Radioactive, Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout, New York, Harper Collins, 2010, ISBN 978-0-06-135132-7.

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. Склодовская-Кюри Мария // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. Кругосвет — 2000.
  3. 26 November 2008

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]