ГӀалгӀайн мотт
| ГӀалгӀайн мотт | |
|---|---|
| Шен цӀе | ГIалгIай мотт |
| Пачхьалкхаш | |
| Официалан статус |
 ГIалгIайчоь |
| Нисдеш организаци | РНИИ им. К.Мальсагова |
| Мотт буьйцурш | 305 868[1] |
| Статус | экама[4] |
| Классификаци | |
| Категори: | Евразин меттанаш |
|
Къилбаседа Кавказан меттанаш (массара къобал ца дина) |
|
| Йоза | кириллица |
| Меттанийн кодаш | |
| ГОСТ 7.75–97 | инг 205 |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | inh |
| ISO 639-3 | inh |
| WALS | ing |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 1068 |
| Ethnologue | inh |
| IETF | inh |
| Glottolog | ingu1240 |
 ХӀокху маттахь Википеди | |
ГIалгIайн мотт (гӀалгӀ. ГIалгIай мотт, оьрс. Ингушский язык) баьржина бу ГIалгIайчохь. 415 000 стага буьйцу гIалгIайн мотт, дукхаха дерг ГIалгIайчохь а, Нохчийчохь а. Абат гIалгIайн маттахь кириллицан абат ю. Нохчийн маттах чIогIа тера бу гIалгIайн мотт, дуккха дешнаш оццу нан меттанех. Нохчō гIалгIайн моттах дика кхета, ткъа ГIалгIай нохчийн маттах кхин а г1олех кхета.[5]
КъамелIаморг
[бӀаьра нисйан | нисйан]| ГIалгIайн | Нохчийн |
|---|---|
| Iуйре дика хийла | Iуьйре дика хила |
| Ди дика хилда | Де дика хила |
| Сайре дика хийла | Суьйре дика хила |
| Салам | Салам |
| Ассаламу Iалейкум | Ассаламу Iалайкум |
| Ва Iалейкум ассалам | Ва Iалайкум ассаламу |
| ХIаа | ХIаъ |
| А | ХIан-хIа |
| Баркал | Баркалла |
| Массанена а | Массарна а |
| ---- | ---- |
| Тахан | Тахана |
| Селхан | Селхана |
| Кхоана | Кхана |
| Эрсий мотт | Оьрсийн мотт |
| Нохчий мотт | Нохчийн мотт |
| ГIалгIай мотт | ГIалгIайн мотт |
| Наьна мотт | Ненан мотт |
| ГӀинбухе/Къулбаседе | Къилбаседе |
| ГӀинбухера/Къулбехьара | Къилбенан |
| Малхбузе | Малхбузе |
| Малхбоале | Малхбале |
| Укхаза | Кхузахь |
| ЧIоагIa | ЧIогIа |
| Кинижка, дешарг, джай | Жайна, Книга |
| Сесаг | Зуда |
| МаIа маг, Къонах | Кхузахь |
| ЙоI | ЙоI |
| КIаьнк | КIант |
| Мукъам, илли | Мукъам, Илли |
| ХIанз | ХIинцца |
| ---- | ---- |
| Со, Са, Сона, Аз | Со, Са, Суна, Ас |
| Хьо, Хьа, Хьона, Iа | Хьо, Хьан, Хьуна, Ахь |
| Из, Цун, Цунна, Цо | Иза, Цуьнан, Цунна, Цō |
| Вай, Вай, Вайна, Вай | Вай, Вайн, Вайна, Вай |
| Тхо, Тха, Тхона, Оаха | Тхо, Тхан, Тхуна, Оха |
| Шо, Шун, Шоана, Оаша | Шу, Шун, Шуна, Аша |
| Уж, Цар, Царна, Цара | Уьш, Церан, Царна, Цара |
| Ер, ДIара | ХIара, ДIара |
| ---- | ---- |
| ЦаI | Цхьаъ |
| Шиъ | Шиъ |
| Кхоъ | Кхоъ |
| Диъ | Диъ |
| Пхиъ | Пхиъ |
| Ялх | Ялх |
| ВорхI | ВорхI |
| БархI | БархI |
| Ийс | Исс |
| Итт | Итт |
ГIалгIайн абат
[бӀаьра нисйан | нисйан]| А а | Аь аь | Б б | В в | Г г | ГI гI | Д д | Е е |
| Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Кх кх | Къ къ |
| КI кI | Л л | М м | Н н | О о | П п | ПI пI | Р р |
| С с | Т т | ТI тI | У у | Ф ф | Х х | Хь хь | ХI хI |
| Ц ц | ЦI цI | Ч ч | ЧI чI | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Яь яь | I |
Кхин хьажа
[бӀаьра нисйан | нисйан]Билгалдахарш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- ↑ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
- ↑ http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-1068.html
- ↑ ScriptSource - Russian Federation
- ↑ Красная книга языков ЮНЕСКО
- ↑ Matsiev, A.G.. A Short Grammatical Outline of the Chechen Language. Kensington, Maryland: Dunwoody Press, 1995.
Хьажоргаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]
- Етнологь таптар
- (Оьрсийн маттахь) Оьрсийн-гIалгIайн дошам Архивйина 2008-05-24 — Wayback Machine
- (Оьрсийн маттахь) ГIалгIайн меттан къамелIаморг
- (Оьрсийн маттахь) Ингушетия.ru Архивйина 2008-02-12 — Wayback Machine
- (ГIалгIайн) Керланаш гIалгIайн и оьрсийн меттанех
 | |
|---|---|
| РФ пачхьалкхан мотт | |
| Федерацин регионийн меттанаш | абазинийн • жӀайхойн • агулийн • адыгийн • азербайджанийн • алтайн • башкирийн • бурятийн • даьргӀойн • гӀалгӀайн • гӀебартойн-чергазийн • гӀалмакхойн • харачойн-балкхаройн • коми • гӀумкийн • гӀазгӀумкийн • лаьзгийн • ногӀийн • марийн • мокшанийн • хӀирийн • рутулийн • табасаранийн • гӀезалойн • татийн • тувинийн • удмуртийн • хакасийн • цахурийн • нохчийн • чувашийн • эрзянийн • якутийн |
| Официалан статус йолу меттанаш | вепссийн • долганийн • кхазакхийн • карелийн • коми-пермякийн • мансийн • ненцойн • селькупийн • финнийн • хантийн • чукчийн • эвенкийн • эвенийн • юкагирийн |
| |
|---|---|
| Нехан га | |
| ЖӀайхойн-Ӏаьндийн-цезийн га | |
| ГӀазгӀумкийн га | |
| ДаьргӀойн га¹ | даьргӀойн литературан • кайтагийн • кубачийн • мегебийн • къилбаседа: акушинийн, гапшиминийн-бутринийн, кадарийн, мугинийн, муиринийн, мюрего-губденийн, урахийн, цудахарийн • чирагийн • къилба-малхбузен: амухийн-худуцкийн, кункинийн, санжи-ицаринийн, сирхинийн |
| Лаьзгийн га | арчийн • ма-дарра аьлча лаьзгийн: малхбален лаьзгийн (агулийн, лаьзгийн, табасаранийн), малхбузен лаьзгийн (рутулийн, цахурийн), къилба лаьзгийн (будухийн, крызийн) • удинийн: агванийн (кавказан-албанийн) †, удинийн |
| Хиналугийн га² | |
Билгалдахарш: ¹ билгалдаккхар «мотт» алар къийсаме ду; ² хьалха лаьзгийн меттанийн юкъабогӀуш хила; † белла мотт | |