Трамвай
| Трамвай | |
|---|---|
 | |
| Мур | с 1881 года (электрические) |
| Чехкалла | до 65–90 км/ч и более[1] |
| Лелоран юкъе | общественный транспорт, преимущественно в пределах города |
| Инфраструктура | рельсовый путь, контактная сеть |
Тарамбай я трамвай (ингалсан маттахь tram — вагон, way — некъ)- лаьтта тӀехулара электрически аьчка некъ бу, урамийн а, цхьанадекъа урамийн йукъараллин транспорт а ю. Цо билгалйина маршрутца пассажираш дӀасалелабо. Алсамчу барамехь шахьаршкахь пайдаоьцуш траспорт ю иза[1][2].
Тарамбай гӀалин пассажирийн транспортшна юккъахь уггаре а ширачарех цхьаъ ю[3]. Трамвай юкъаяьлла 19-чу оьмаран хьалхарчу декъехь. Пироцкис кхоьллина а, зийна а экспериментийн электрически тарамбай, дуьххьар а гучуяьккхира Санкт-Петарбухахь 1880-чу шарах[4][5]ь. Ткъа 1881-чу шарахь хӀутосург-баттахь (майехь) Siemens & Halske компанино рожера (регуляре) трамвайн некъ биллина Берлин-гӀалин йистехь[6].
Интербеллум олучу заманчохь трамвайн система заза доккхуш яра. ТӀаьхьайогӀучу хенахь цуьнан кхиар лахделира. Амма ХХ-чу бӀешеран 70-чу шерашкахь дуьйна тарамбай дуьненахь юха а гӀарайолуш ю, хӀунда аьлча кхийолу транспортца юьстича, цо Ӏаламан даккхий зенаш ца до, иштта трамвайн технологеш кхуьуш ю.
Электрически йоцург кхиъ канатан а, дизелан а трамвайш ю. Хьалхалерачу заманчохь дошлойн а, хӀаваан Ӏаткъамца болх беш йерг а, Ӏаьнаран а, бензомоторан а трамвай яра.
Трамвайн вагонаш масийтта тайпана хуьлу: пассажирийн а, гӀуллакхан а, леррина а (кран-вагон, компрессор-вагон, техникин «летучка», дӀасалелаен электростанци). Трамвайн системаш гӀалин а, гӀалин йистера а, гӀаланашна юккъера а хуьлу, иштта цуьнан цхьалхе а, сихаллин а (наггахь лаьттан бухара) кепаш ю.
Хьостанаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- ↑ 1 2 Трамвай // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- ↑ Строительство. Энциклопедия современной техники / В.А. Кучеренко. — Москва: Советская энциклопедия, 1964.
- ↑ Пономарёв А. А., Иеропольский Б. К. Подвижной состав и сооружения городского электротранспорта. — М.: Транспорт, 1981. — 274 с. — 5000 экз. — ISBN УДК 629.431/433+629.113.62+629.488.2(-21).
- ↑ C. N. Pyrgidis. Railway Transportation Systems: Design, Construction and Operation. CRC Press, 2016. P. 156
- ↑ Ye. N. Petrova. St. Petersburg in Focus: Photographers of the Turn of the Century; in Celebration of the Tercentenary of St. Petersburg. Palace Ed., 2003. P. 12
- ↑ Габарда Д. (Dusan Habarda). Новые транспортные системы в городском общественном транспорте = Nove dopravne systemy v mestskej hromadnej doprave / Перевод со словацкого канд. техн. наук В. В. Косминой. — М.: Транспорт, 1990. — 216 с. — ISBN 5-277-00873-X.