Нехча
Нехча — нехчан мега шурех доккху дааран сурсат. Йоккху шура хьарчо муьста шуран бактерийн ферменташ а лелош я тайп-тайпана шурийн сурсаташ а, шурийн доцу аьргалла яшоран туьханаш а лелош лалоран хьесапца.
Дааран мехалла[нисйе бӀаьра | нисйе]
Нехчанаш къастало лакхара белокаш (25 % кхаччалц), шурийн даьтта (60 % кхаччалц), минералан хӀуманаш (3,5 % кхаччалц, кхехкийна туьха а ца лоруш) хиларца. Нехчан белокаш шурийнчул дика тӀеоьцу организмо. Нехчанийн экстражигара хӀуманаш дика Ӏаткъам бо кхача ахьаран екхоашна, хӀума яа дог доуьйту. Нечханца йолу дааран хӀуманаш, юьззина аьлча санна тӀеоьцу организмо (98—99 %). Нехчанашца ду витаминаш A, D, E, B1, B2, B12, PP, C, пантотенан мусталла, кхин а. Хьоналла а, белок а алсама мел хуьлу нехчан энергимехалла хаъал техкаш хуьлу. Нехча ю ала мегар ду шурийн концентрат: белокаш, хьоналлаш, минералан хӀуманаш ю цуьнца цхьатерра пропорцешкахь, лакхара ду цуьнца кальций а, фосфор а, уьш нехчанца оптимум баланс йина барамехь ю.
Классификаци[нисйе бӀаьра | нисйе]
Куьцаца нехчанаш йекъало керлачарна, кӀеда хаза ховха чкъоьрдолчарна (кӀайн матарца), кӀеда дилина чкъоьрдолчарна, айсина матарца нехчанаш (айсина нехча), кепа тоьхна а, кхехкийна кепа тоьхна а. Кхин нехчан тайпанаш — етта шурийн-альбуминан, альбуминан, лалийна, ткъа кхин а масех категорин юкъайогӀурш. Нехчан нилха тайпанаш — муьста шурех йаьккхина немцойн нехча а, норвегийн боьмаша нехча (брюнуст).
Яран технологица нехчанаш йекъало чӀогӀачарна, кӀедачарна, шовранчарна, лалийначарна.
Шоьшлан нехчанаш[нисйе бӀаьра | нисйе]
Шоьшлан фермент (реннин, изза химозин) — кхача охьу фермент ю дийнатех йаьлла, иза йоккхура эсийн хьер чуьра (дайиначул тӀаьхьа). Ишттачу эсийн хан 10 дийнал сов ца хуьлу. Шоьшлан фермент лелайо шурех кӀалд йоккхуш а, нехчанаш йохуш а.
Генетикан инженери кхиарца таро хилира дийнаташна чуьра химозин даккхаран жоьпаллехь йолу генаш яхар, уьш ферментаци йолуш химозин даккхийтархьама цхьаьна бактерешна, жӀалин нускалшна я совсоргашна чуяхкар[1][2]. Генетикан модификаци йина микроорганизмаш дӀайовлу ферментаци йинчул тӀаьхьа, ткъа химозин доккху культуралан тӀуналлех, оцу бахьанехь нехчанца йац цхьан а ГМО компонент я ингредиент[3].
Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]
- ↑ Emtage JS, Angal S, Doel MT, Harris TJ, Jenkins B, Lilley G, Lowe PA (June 1983). «Synthesis of calf prochymosin (prorennin) in Escherichia coli». Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 80 (12): 3671–5. DOI:10.1073/pnas.80.12.3671. PMID 6304731.
- ↑ Harris TJ, Lowe PA, Lyons A, Thomas PG, Eaton MA, Millican TA, Patel TP, Bose CC, Carey NH, Doel MT (April 1982). «Molecular cloning and nucleotide sequence of cDNA coding for calf preprochymosin». Nucleic Acids Res. 10 (7): 2177–87. DOI:10.1093/nar/10.7.2177. PMID 6283469.
- ↑ Chymosin(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). GMO Compass. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2015 шеран 26 мартехь. Теллина 2014 шеран 9 декабрехь.
Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]
- Сыры и сыроварение // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Ensrud Barbara. The Pocket Guide to Cheese. — Sydney: Lansdowne Press, 1981. — ISBN 0-7018-1483-7.
- Jenkins Steven. Cheese Primer. — Workman Publishing Company, 1996. — ISBN 0-89480-762-5.
- McGee Harold. Cheese // On Food and Cooking. — Revised. — Scribner, 2004. — P. 51–63. — ISBN 0-684-80001-2.
- Mellgren, James 2003 Specialty Cheese Manual, Part II: Knowing the Family of Cheese (2003). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 15 октябрехь. Теллина 2005 шеран 12 октябрехь.
Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]
 |
Cheese Викилармехь |
- Ф. В. Косиковский Искусство сыроварения
- Сыр СССР
- Сырная дегустация. Ресторанный этикет(ТӀе цакхочу хьажорг)