Нептун

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Нептун

«Вояджер-2» деккхина Нептунан сурт
Гучуйаккхар
Йуьхь йиллинарг Урбен Леверье
Иоганн Галле
Гейнрих д’Арре
Гучуйаьккхина меттиг Берлин
Гучуйаккхаран кеп ларар
Орбитан характеристикаш[1][2]
Перигелий 4 452 940 833 км
29,76607095 а. е.
Афелий 4 553 946 490 км
30,44125206 а. б.
Эксцентриситет орбиташ (e) 0,011214269
Сидеран мур тӀедерзор 60 190,03 де
Синодан мур тӀедерзор 367,49 де[3]
Орбитан чехкалла (v) 5,43 км/с[3]
Бккъера аномали (Mo) 267,767281°
Орбитан охьане (i) 1,767975°
6,43° Маьлхан экваторе хьаьжна
Гоьдолу шадан дохалла (Ω) 131,794310°
Перицентран аргумент (ω) 265,646853°
Спутникаш 14
Физикин характеристикаш-ref
Экваторан радиус 24 764 ± 15 км[4][5]
Полюсан радиус 24 341 ± 30 км[4][5]
ТӀехулан майда (S) 7,6408×109 км²[5]
Чухоам (V) 6,254×1013 км³[3][5]
Йозалла (m) 1,0243×1026 кг[3]
Йуккъера дуькъалла (ρ) 1,638 г/см³[3][5]
паргӀата охьакхетаран сихдалар на экваторе (g) 11,15 м/с²[3][5] (1,14 g)
ШолгӀа космосан чехкалла (v2) 23,5 км/c[3][5]
Экватаран хьийзаран чехкалла 2,68 км/с
9648 км/ч
Хьийзаран мур (T) 0,6653 де[6]
15 ч 57 мин 59 с
Семан охьатаӀар 28,32°[3]
нийса тӀейалар къилбседа полюса (α) 19ч 57м 20с[4]
Легар къилбседа полюса (δ) 42,950°[4]
Альбедо 0,29 (Бондан альбедо)
0,41 (Геометрин альбедо)[3]
Гушйолу седан йокхалла 8,0—7,78[3][7]
Сонан диаметр 2,2"—2,4"[3][7]
Температура
 
мин. сред. макс.
1 баран локхалла
0,1 баран локхалла (тропопауза)
Атмосфера
ХӀоттам:

80±3,2 %водород (H2)
19±3,2 %гелий
1,5±0,5 %метан
~0,019 %водородан дейтерид (HD)
~0,00015 %этан
Шаш:
аммиакан
хина
гидросульфидно-аммонийнаш (NH4SH)
метананаш (?)

Непту́н — Маьлхан системехь 8-гӀа, массарелла а Маьлхан гена планета. Нептун йу Маьлхан системехь йоккхалле хьаьжна 4-гӀа планета, йозалле хьаьжна 3-гӀа планета. Иза йу Дуьненал 17,2-гӀа йеза а, диаметрехь Дуьненанл 3,9-гӀа йоккха а[8]. Цунна цӀе тиллина Шира Римехь хилла хӀордан дели цӀарах. Цуьна астрономин билгало йу Нептунан кхолгуна сурт.


Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. Yeomans, Donald K. HORIZONS System. NASA JPL (July 13, 2006). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 17 августехь. Теллина 2007 шеран 8 августехь.—На этом сайте передите в раздел «web interface»(левое меню) затем выберите «Ephemeris Type: ELEMENTS», «Target Body: Neptune Barycenter» и «Center: Sun».
  2. Оскулирующие орбиты, совпадающие с реальными в эпохе J2000.0 даны по отношению к центру тяжести системы Нептуна. Параметры центра тяжести используются, потому, что они, в отличие от параметров центра планеты, не испытывают ежедневные изменения от движения лун Нептуна.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Williams, David R. Neptune Fact Sheet. NASA (September 1, 2004). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 17 августехь. Теллина 2007 шеран 14 августехь.
  4. 1 2 3 4 P. Kenneth, Seidelmann; Archinal, B. A.; A’Hearn, M. F. et al. (2007). «Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (Springer Netherlands) 90: 155—180. DOI:10.1007/s10569-007-9072-y. ISSN (Print) 0923-2958 (Print). Теллина 2008-03-07.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 Радиус газовой планеты условен, так как саму планету трудно отделить от её атмосферы. Поэтому за поверхность планеты условно принята область где давление составляет 1 Бар.
  6. Erich Karkoschka. Neptune’s Rotational Period Suggested by the Extraordinary Stability of Two Features (en). — Icarus, 20 May 2011.
  7. 1 2 Espenak, Fred Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995—2006. NASA (July 20, 2005). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 17 августехь. Теллина 2008 шеран 1 мартехь.
  8. Саймон Миттон, Жалкин Миттон. Астрономия. — М.: Росмэн, 1998. — С. 78—79. — 160 с. — (OXFORD). — ISBN 5-257-00345-7.

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Тейфель В. Г. Уран и Нептун — далёкие планеты-гиганты. — М.: Знание, 1982. — 64 с.
  • Маров М. Я. Планеты Солнечной системы. — 2-е изд. — М.: Наука, 1986. — 320 с.
  • Гребеников Е.А., Рябов Ю.А. Поиски и открытия планет. — М.: Наука, 1975. — 216 с. — (Главная редакция физико-математической литературы). — 65 000 экз.
    • Гребеников Е.А., Рябов Ю.А. Поиски и открытия планет. — 2-е изд., перераб и доп. — М.: Наука, 1984. — 224 с. — (Главная редакция физико-математической литературы). — 100 000 экз.
  • Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5.

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]