Гериханов, Ихван Баудинович

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Ихван Баудинович Гериханов
Гериханов Баудин Ихван
Вина терахь 1954 шеран 17 апрель({{padleft:1954|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:17|2|0}}) (70 шо)
Вина меттиг Караганда, Карагандан область, Кхазакхийн ССР
Гражданалла: Росси
Дешар: лакхара, Свердловскан юридически институт
Ӏилманан тӀегӀа: юридически Ӏилманийн кандидат
Ӏилманан дарж: Пачхьалкхан юстицин хьалхарчу классан хьехамча
Къам: Нохчо, Мелардой тайп
Динлелор: Ислам
Парти: ССКП (1976-1991)
ГӀулаккхан тайп: политик, дипломат, юрист
Да: Гериханов Бауди Ирбаханович
Нана: Гериханова Бикату
Зуда: Гериханова Зарема

Гериханов Ихван Баудинович (вина 1954 шеран 17 апрелехь, Кхазакхийн ССР Карагандан областера, Караганда гӀалахь) — Нохчийн Республикин политикин а, пачхьалкхан а, йукъараллин гӀуллакххо, юридически Ӏилманийн кандидат, республикин дуьххьарчех Ӏилманча юрист[1][2].

Биографи[нисйе бӀаьра | нисйе]

Гериханов Ихван вина Карагандахь Кхазакхскийн ССРехь, цуьнан доьзал 1944 шарахь арабаьккхина болуш. Къоман нохчо ву мелардой тайпанах[3].

1969 шарахь бархӀ класс чекхйаьккхича, деша хӀоьттира Соьлжа гӀалин мехкдаьттан техникуме, диплом каракхаьчначул тӀаьхьа болхбира СевКавНИИнефть урхаллехь, геологан-талламан гӀуллакхан декъехь белхалочун даржехь.

1973—1975 шерашкахь Советийн Эскаран могӀарехь вара ГДРхь, эскарера мукъавелира лахара лейтенантант тӀегӀанера.

1975 шарахь деша хӀоьттира Свердловскан юридически институте, иза чекхйаьккхира 1979 шарахь[4].

1979—1989 шерашкахь, меттигаш боькъуш балха хьажийра Нохч-ГӀалгӀайн АССРе республикин юстицин Министраллин системе, Соьлжа-ГӀалин № 1 йолчу юридически консультацехь адвокат вара, тӀаккха НГӀАССР адвокатийн коллегин Президиуман Председателан хьалхара гӀовс[5].

1989 шарахь НГӀАССР Лакхарчу Советан гуламехь хаьржира Соьлжа-ГӀалин Ленинан кӀоштан халкъан суьдхо[6].

Политикин гӀуллакхь[нисйе бӀаьра | нисйе]

1976 – 1991 шерашкахь ву ССКП декъашхо. Гуттарен а вара демократин урхаллин принципаш тӀехь, адаман а, гражданинан а бакъонаш ларйарехьа.

Дуьххьарчу деношкахь дуьйна къам-паргӀатдаккхаран боламан агӀо лецира, 1991 шарахь Нохч-ГӀалгӀайчоьнан Хенан Лакхара Совет йукъахь дакъалецира законаш кхуллуш. Иза йара вовшахтоьхна НКЪХК а, Нохч-ГӀалгӀайчоьнан Лакхарчу Советан а агӀончех. Хьалхара нохчийн къоман гулам беш дакъалецира, НКЪХКан векал[7].

Нохчийн Республикин Ичкерин депутат (1991—1993 шерашкахь), парламентан эхь-бехкан а, динлелоран а паргӀатонан гӀуллакхийн Комитетан Председатель, ткъа иштта пачхьалкхан бахам хӀаллакбаран меттигаш талларан депутатийн комиссин декъашхо. ПаргӀата нохчийн пачхьалкх бакъонехь когахӀоттаран а, кхиаран а уггар чӀогӀа агӀончех лору Ихван. Нохчийн Республикин Ичкерин Парламентехь «Бакъо» фракцин сопредседатель хилла, фракции йукъахь 17 депутат вара 41 депутатах лаьттачу Парламентера. 1992 шеран 12 мартехь Парламенто тӀеэцначу Нохчийн Республикин Ичкерин Конституцин проект кечйинчех цхьаъ[8].

1993 шеран мартехь хаьржина Нохчийн Республикин Конституцин Суьдан Председатель, дуьххьарчу лакхарчу суьдан меженан паргӀато кхайкхийначу республикин[9][10].

2016 шарахь Российн Федерацин Пачхьалкхан думан депутатан дарже гӀоьртира "Российн экологин «Зеленые» партин» декъахь[11].

Пачхьалкхан гӀуллакхаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Нохчийн Республикин Ичкерин Конституцин Суьдан гӀуллакхехь волуш жигара тӀевирзира республикин Парламенто а, Президенто а арахоьцучу закондаккхаран актийн бакъонан экспертизан. Республикин закондаккхаран а, кхочушдаран а меженаш тӀеоьцу дукхах долу акташ, лакхарчу суьдан меженийн болх бахьнехь НРИ Конституцица дӀанисдира.

Республикин Парламентан а, Президентан а Соьлжа-ГӀалин, коьртехь Гантемиров Бислан волчу, ГӀалин гулам дӀасахецаран хьокъехь герз лелош, гӀишло чу герз тухуш, байина бехкбоцу нах а болуш дуьхьало лаьттачу хенахь, Нохчийн Республикин Ичкерин Конституцин Суьдан Председатело масийттаза дакъалецира агӀонийн маслаӀат дарехь, иштта Ӏедалан шина генне церан дов мегар ца хиларехь болчу кхайкхаман зорба туьйхира[12].

1993 шеран май бутт болалуш герзашца Ӏиттабелира паргӀатонан агӀончаш а, коьртехь Автурханов Ӏумар волу, телевидени гӀишло дӀалаьцна, оппозици а, ткъа Гериханов Ихвана, ша лакхарчу суьдан меженан корта хиларе терра, дакъалецира девнан агӀонашна йукъахь машар беш, жамӀехь доьхьалонаш дӀасаевлира дов чагӀ а ца деш, нах а ца бойуш.

Шега Республикин Парламентан а, Президента а хан тӀекхачале харжамаш барехь референдум йаран хьокъехь Парламентан депутатийн кехат ма-кхаьчча (иза хилира Ӏедалан ши меже дуьхь-дуьхьал латтаран бахьана), председатель Гериханов Ихван волчу Нохчийн Республикин Ичкерин Конституцин суьдо лецира НРИ Конституцино боху агӀо, хьукум дира Нохчийн Республикин Ичкерин Коьртачу законаца нийса хиларехь депутатийн лаам[13].

1993 шеран 18 июнехь НРИ Конституцин суьдо шен инициативица къастийра даржерчу нехан, царна йукъахь лаккхара а, республикин конституцин хӀоттам ларбарехь болу, Конституцин республикин гражданийн бакъонаш а, маьршо а ларйаран коьрта принципаш йохайаран белхаш законаца хилар, шен Хьукам дира, дукхах болу нах шайн меттиг хьакъ долуш ца хилар, бакъоларйаран гӀуллакхехь а, кхочушдаран Ӏедалехь а, шайн куьйгалхочуьнца цхьаьна[14].

Дудаевн агӀончашна хийтира иштта хьукам сийсаза, тӀедожийра НРИ Конституцин Суд дӀасахецар. Президентан иштта омар араделира, НР Конституци йохош делахь а хьалхарчу терахьийца, иза лерира Коьрта Законаца догӀуш ца хилар арадаьлча дуьйна, амма 1996 шарахь НРИ Президентан декхарш З. Яндарбиевс кхочуш дечу хенахь. ТӀаккха а, хьоле хьаьжжина, НР Конституцин Суьдан декъашхойн а, церан доьзалийн а кхерамазаллин, Гериханов Ихвана ша Председатель хиларе терра, хьукам дира суьдан болх сацо, машаран гӀуллакх дӀадахьа хьал тодаллалц[15].

Гериханов Ихвана шен Конституцин Суьдан Председателан декхарш кхочуш дира Масхадов Аслан урхаллехь волуш а, республикехь шариӀатан урхалла йукъадаккхалц. Массарна а бевзаш болу, Соьлжа-ГӀалин майданехь нах гулбина тоьпаш тохаран хиламал тӀаьхьа, суьдан керла декъашхой чӀагӀбеш НРИ Парламентца хилла дар-дацар бахьнехь, Гериханов Ихван гӀара а волуш балхара дӀавелира, иза дан гӀодира дукхах болчу Парламентан декъашхоша, цара хаийтира шайн цатешам буйла Конституцин Суьдан Председателан, иштта конституцин дуьхьал болу некъ хаьржина волу[16][17].

Йукъараллин гӀуллакх[нисйе бӀаьра | нисйе]

Довзийтаза Долчу Къаьмнийн Кхолламе (Гаага гӀала, Нидерландаш) делегацин декъашхо, Д. Дудуевца цхьаьна[18].

Хьалхара российн-нохчийн тӀамехь (1994—1996 шерашкахь), ша НРИ Конституцин Суьдан Председатель волуш, жигара дакъа лоцура республикин латта тӀиера тӀом сацорехь йукъараллин а, политикин а болхбеш. Кхолла а кхоьллира, дакъа а лецира дуккха дуьненайукъара а, российн а йукъараллин конференцеш йеш, РФ Пачхьалкхан Думан комитетийн гуламашкахь тӀеман девнехь адаман а, гражданинан а бакъонаш ларйаран хьал дуьйцуш[19][20][21][22].

Оцу тематикера зорба а туьйхира МХГӀхь, жигара даржадора ницкъашца хьал толур цахилар, ткъа иштта массашкахь машаре бахархой байар а[23][24][25][26][27].

1995—1996 шерашкахь Нохчийн Республикин махкахь адамаллин а, тӀеман зуламийн дуьхьала Йукъараллин дуьненайукъара трибунал кхоьллинчарех а, декъашхойх а цхьаъ, шен болх дӀахьора ПД гӀарайаьллачу депутатаца а, пачхьалкхан гӀуллакххочуьнца а Г. Старовойтоваца[28][29].

Гериханов Ихван говзанча ву дуьненайукъара бакъонийн областехь, пачхьалкх йаран а, конституцин бакъонийн а гӀуллакхийн Ӏилманийн йаззамийн автор ву, адаман а, гражданинан а бакъонаш ларйаран баланийн эксперт ву. Регионийн девнаш листаран жигара декъашхо ву. Иза вара коьрта фигурант 1995 шарахь Будённовскера аманаташ – машаре бахархой мукъабахарехь[30].

Къаьмнийн гӀуллакхийн Министран В. Михайловн дехарца вахара Буденновск гӀала, дуьх-дуьхьал хиина къамелаш дира Басаевца аманаташ мукъабахаран хьолаш дуьйцуш, шен болх премьер-министарца В. Черномырдинца дага а вуьйлуш бира, жамӀехь мукъабехира 1200 сов машаре бахархой, дукхах берш зударий а, бераш а[31].

ТӀеман заманахь, 1996 ш. Дудаев кхалхале, тӀеман агӀонашна йукъара дов листа гӀиртира, Нохчийн Республикин хенан правительствон коьртан декхарш кхочуш деш РӀА академик Хаджиев Саламбек волуш а, тӀаьхьа а.

ШолгӀа российн-нохчийн тӀом болалуш, йукъараллин гӀуллакххо, диканаш даран дуьненайукъара «Единение» фондан куьйгалхо хиларе терра, жигара дакъа лецира Российн махкахь цаваьллачу денна веддачун йа мухажир хиллачун гӀо лоцуш[32].

Диканаш даран а, йукъара-пайден белхаш баран а гӀуллакхаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

2001 ш. Кадыров Ахьмад-Хьаьжас республикехь структураш кхуллуш дакъа лаца аьлча реза хилира Европин а, Америкин а пачхьалкхашкахь Нохчийн Республикин Инарла Векал хила инвестицеш а, гуманитаран гӀо доларчу тешамечу фондашкахула а, ВКЪКХн леррина кхолламашкахула а чудан бакъонаш йолуш[33].

Гериханов Ихванан куьйгаллица, ВКЪКХн эксперташ декъабалош кхоьллира дуьненайукъара инвестицин «Нохчийн Республикин а, Къилбаседа Кавказан а социалан сфера, экологи меттахӀотторан» программа, иза ВКЪКХн реестр йукъайахийтира 2007 ш., социалан маьӀна долу проект аьлла[34][35][36].

Кадыров Рамзан республикин Корта дарже хӀоьттича а, оцу проектан меттиг ца кхечира, ма-дарра аьлчи дӀайиллира, хӀетте а масийттаза гӀоьртира цуьнан иэшар тӀекхачо республикин Коьртан. МХГӀ чухула КЪФГ РФ Президентан Векале дехар дичи а гӀуллакх ца хилира[37].

2009—2011 шерашкахь федералан третейн суьдхо волу Гериханов Ихван, кхайкхира республике третейн судлелор кхолла, хилира дуьххьарлера Нохчийн Республикин пачхьалкхан регистраци а йолуш шайолу юридически йуьхьан третейн суьдан Председатель. Республикехь массанхьа кхоьллира третейн суьдан нийса система, иза тӀе ца ийцира Нохчийн Республикин кхечу пачхьалкхан суьдан йукъаралло къовсам латтор болун дела оцу суьдо. Суьдо шен болх чекхбаьккхира 2011 шарахь иза официалан дӀайоккхуш[38][39].

Кхочушдира индустриалан-финансан бертан вице-президентан декхарш Российн президентан 2002 − 2009 шерашкара программаш кхочушйеш[40][41].

2012 ш. дуьйна Европера экономикин кхиаран Дуьненайукъара кхолламан Гуттаренна а векал (ВКЪКХн правительствошна йукъара кхоллам)[42].

2014 ш. дуьйна Гериханов Ихван ВКЪКХхь йолу Паччахьан Академин Йохк-эцаран Промыслан Палатан декъашхо ву[43].

ХӀинца цхьаьна беш ву йукъараллин болх а, Москох гӀалин арбитражан суьдан Председателан Хьалхара гӀовсан юолх а[44][45].

Даржаш а, совгӀаташ а[нисйе бӀаьра | нисйе]

Пачхьалкхан юстицин хьалхарчу классан хьехамча[46][47].

Дахар Ӏалашдаран баланийн дуьненайукъара Академин а, Нохчийн Республикин Халкъан Академин а академик.

2010 шарахь йукъавахана 1000 дика говзанчийн — Российн Федерацин юристийн испискан[48].

Доьзал[нисйе бӀаьра | нисйе]

Зуда Зарема. Бераш а, берийн бераш а ду.


Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. ↑ Диссертации на тему: Международное право, Европейское право. www.dissland.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  2. ↑ Стр. 51 - ученые чечни. chenetbook.info. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  3. ↑ Святая Русь. demo-party.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  4. ↑ БД "Лабиринт" - биографии, справки, справочный материал. www.labyrinth.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  5. ↑ БД "Лабиринт" - биографии, справки, справочный материал. www.labyrinth.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  6. ↑ БД "Лабиринт" - биографии, справки, справочный материал. www.labyrinth.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  7. ↑ Конституционный контроль в субъектах РФ. www.politika.su. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  8. ↑ Заглавная страница (ru) // свободная энциклопедия. — 2018-01-03.
  9. ↑ БД "Лабиринт" - биографии, справки, справочный материал. www.labyrinth.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  10. ↑ Конституционный контроль в субъектах РФ. www.politika.su. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  11. ↑ ГЕРИХАНОВ Ихван Баудинович 1954- СССР, Россия, Москва, ООО "Канцелярия Третейского Суда", Первый заместитель Председателя Международного Арбитражного Суда. www.panlog.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  12. ↑ "Fedy » Тимур Музаев "ЧЕЧЕНСКИЙ КРИЗИС – 99. Политическое противостоян…". archive.li. 2013-10-30. Дата обращения: 2018 ш. 15 январехь.
  13. ↑ !События в Чечне (1993 шеран 5 июнь). ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  14. ↑ Заглавная страница (ru) // свободная энциклопедия. — 2018-01-03.
  15. ↑ "Ахъяд Идигов - ответы на критику". Ичкерия(оьр.). Дата обращения: 2018 ш. 15 январехь. Архивйина 2018-01-15 — Wayback Machine
  16. ↑ Лица России. Интеллектульная элита России. База данных `Современная Россия`. allrus.info. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  17. ↑ Шаймиев Минтимер Шарипович. shaimiev.tatarstan.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 21 январь. Архивйина 2018-01-21 — Wayback Machine
  18. ↑ БД "Лабиринт" - биографии, справки, справочный материал. www.labyrinth.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  19. ↑ Default MFC Web Server Extension. www.indem.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  20. ↑ СЪЕЗД НОВОЙ ОБЩЕРОССИЙСКОЙ ОБЩЕСТВЕННО-ПОЛИТИЧЕСКОЙ ОРГАНИЗАЦИИ "СОЮЗ НАРОДОВ ЧЕЧНИ" - Россия выбирает - Деловая пресса. Электронные газеты. www.businesspress.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  21. ↑ Лица России. Интеллектульная элита России. База данных `Современная Россия`. allrus.info. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  22. ↑ Page Not Found | University of Alberta (инг.). sites.ualberta.ca. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  23. ↑ Eddie EDISSON. Gerikhanov. chechenianphenomenon.tripod.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  24. ↑ КС России договаривается с КС Чечни (1997 шеран 3 декабрь). ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  25. ↑ 14 сентября 2000 г. old.memo.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-06-06 — Wayback Machine
  26. ↑ Radio Liberty - Crisis - Caucasus. archive.svoboda.org. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  27. ↑ Лица России. Интеллектульная элита России. База данных `Современная Россия`. allrus.info. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  28. ↑ Нож у меня хранится. На каждом лепестке написан номер. - стр.22. refdb.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  29. ↑ Материалы опроса свидетелей Вторая сессия Москва, 20-24 апреля 1996 года Дополнительные слушания Третья сессия. konesh.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-01-15 — Wayback Machine
  30. ↑ Литсовет: "Будённовские перекрёстки. Часть 2", Сергей Черкесский. www.litsovet.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  31. ↑ Буденновские перекрестки (часть вторая) - Мемуары - Проза - Произведения - Литсеть. litset.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  32. ↑ ОЧЕРЕДИ В ДЕТСАДЫ ПОМОЖЕТ ЛИКВИДИРОВАТЬ "ЕДИНЕНИЕ" - Благотворительность в зеркале сми. bus.znate.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-01-16 — Wayback Machine
  33. ↑ О генеральном представителе Чеченской Республики в страны Европы и Америки(бил-боцу.). chechnya.regnews.org. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-01-15 — Wayback Machine
  34. ↑ ОЧЕРЕДИ В ДЕТСАДЫ ПОМОЖЕТ ЛИКВИДИРОВАТЬ "ЕДИНЕНИЕ" - Благотворительность в зеркале сми. bus.znate.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-01-16 — Wayback Machine
  35. ↑ "Чечня может стать пилотным регионом по реализации исламского банкинга в России". Юга.ру(оьр.). Дата обращения: 2018 ш. 15 январехь.
  36. ↑ Еще один шаг на пути к миру и созиданию - Официальный сайт газеты "Столица ПЛЮС" - Чеченская Республика, город Грозный(бил-боцу.). stolicaplus.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  37. ↑ Обращения / Статьи и материалы / СКФО. www.skfo.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь. Архивйина 2018-04-15 — Wayback Machine
  38. ↑ В Чеченской Республике заработает Третейский суд | Информационное агентство "Грозный-Информ" (инг.). www.grozny-inform.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  39. ↑ Исламский банкинг в Чечне | Вестник Кавказа(бил-боцу.). vestikavkaza.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  40. ↑ Исламский банкинг в Чечне | Вестник Кавказа(бил-боцу.). vestikavkaza.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  41. ↑ ОЧЕРЕДИ В ДЕТСАДЫ ПОМОЖЕТ ЛИКВИДИРОВАТЬ "ЕДИНЕНИЕ" - Благотворительность в зеркале сми. kk.convdocs.org. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  42. ↑ International Organization for Educational Development - IOED. www.ioed.in. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  43. ↑ International Royal Academy of United Nations. royalacademyun.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  44. ↑ Международняй арбитражный суд. interarbiter.moscow. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  45. ↑ МЕЖДУНАРОДНАЯ ГУМАНИТАРНАЯ АКАДЕМИЯ АНО, ИНН 5026010130, ОГРН 1135027008291, ЛЫТКАРИНО. zachestnyibiznes.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  46. ↑ Исламский банкинг в Чечне | Вестник Кавказа(бил-боцу.). vestikavkaza.ru. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  47. ↑ Чечня Сегодня - актуальные новости, интервью, видео и фоторепортажи. www.chechnyatoday.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  48. ↑ «Федеральный третейский суд. Ученые записки». Информационно-аналитический бюллетень, ДАЙДЖЕСТ. 2010 г.

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

1.Страница Ихвана Гериханова в ФБ. [1]

2.Страница Ихвана Гериханова в Billionaires Elite. [2]

3. БД «Лабиринт». Официальный сайт базы данных. [1]

4. Профиль на официальном сайте. International Arbitration Court. [3]

  1. ↑ Ikhvan B. Gerikhanov. www.facebook.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  2. ↑ Billionaires Elite VIP (инг.). billionaireselite.ning.com. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
  3. ↑ Международняй арбитражный суд. interarbiter.moscow. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 15 январь.
Хьост — «https://ce.wikipedia.org/w/index.php?title=Гериханов,_Ихван_Баудинович&oldid=10309007»