Аьнгалхаш

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Аьнгалхаш
Gryllotalpa gryllotalpa
Аьнгалха (Gryllotalpa gryllotalpa)
Ӏилманан классификаци
Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе
Gryllotalpidae Leach, 1815[1][2]
Бухара доьзал
  • Gryllotalpinae
  • Scapteriscinae
  • Marchandiinae
Яржаран карта
сурт

Аьнгалхаш[3][4][5] (лат. Gryllotalpidae, оьрс. Медведки) — нийса тӀемаш долчеран тобанера йаккхий охку сагалматаш. Массанхьа а хаало. 110 кепара йу.

Йовзийтар[нисйе бӀаьра | нисйе]

Оцу доьзалан векалийн барам 5—8 см бу, лаьттан бухахь шеш даьхначу Ӏуьргаш чохь йеха. Гай кхузза доккха ду коьртанакхел, кӀеда, урчакх кепара, йаккхийчеран диаметр 1 см гергга. Гайн чеккхенгахь хаало шиъ хьасакепара тӀетохар — 1 см йеха церкаш. Некхан у онда ду, корта ларбархьама кхерам хилчи аьнгалхо оцу ун кӀела буллу. Коьрта тӀехь хаало дика гуш болу боккха шиъ фасетан бӀаьрг, деха мекхаш-антеннаш а ду, батт гуонахьа хӀуманах Ӏуттуш долу диъ мекх ду. Аьнгалхан хьалхара ши ког тӀехьарчарех тера бац, оцу когашца цуо чӀогӀа дика латта охку. Йаккхийчу аьнгалхийн тӀекӀела тоьхна дуткъа пардонан тӀемаш хуьлу, дукха хьолахь гайл деха а долуш. ДегӀан бос: тӀехула агӀора гай таьӀна-боьра ду, бухахь серладолу зайт басе, иштта бос бу когийн. Корта а, накха а таьӀна-боьра бу. Хьалхара когаш охкаш бу. ТӀемаш а, тӀемашна тӀехулонаш а дика кхиина ду, наггахь хаало тӀемаш доцурш а[6]. ТӀомалела 50 см - 5 м лакхахула.

Систематика[нисйе бӀаьра | нисйе]

110 сов кепара йу. Дуьненахь массанхьа а йу[7][2].

Таханлера фаунехь йу 2 бухара доьзал бу 6 тайпанан, кхин а мацахлера 1 бухара доьзал бу 5 тайпанан. Мацахлеранаш девза Европин олигоценера а, Къилба Америкин киран муьрера а[2].

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. Leach. 1815. In Brewster [Ed.]. The Edinburgh Encyclopaedia 9:119
  2. 1 2 3 Family Gryllotalpidae Leach, 1815 (ингалс.)(Хьаьжина 10 июнехь 2011)
  3. Стриганова Б. Р., Захаров А. А. Пятиязычный словарь названий животных: Насекомые (латинский-русский-английский-немецкий-французский) / Под ред. д-ра биол. наук, проф. Б. Р. Стригановой. — М.: РУССО, 2000. — С. 23. — 1060 экз. — ISBN 5-88721-162-8.
  4. Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — С. 345. — 831 с. — 100 000 экз.
  5. Большая Советская Энциклопедия: Медведки. bse.sci-lib.com
  6. Определитель насекомых Дальнего Востока СССР. Т. I. Первичнобескрылые, древнекрылые, с неполным превращением. / под общ. ред. П. А. Лера. — Л.: «Наука», 1988. — С. 268. — 452 с.
  7. Cadena-Castañeda, O.J. 2015: The phylogeny of mole crickets (Orthoptera: Gryllotalpoidea: Gryllotalpidae). - Zootaxa 3985 (4): 451-490. doi: 10.11646/zootaxa.3985.4.1.
  8. Genus Gryllotalpa Latreille, 1802
  9. Genus Gryllotalpella Rehn, 1917
  10. Genus Neocurtilla Kirby, 1906
  11. Species Pterotriamescaptor prima† (Cockerell, 1921)
  12. Genus Triamescaptor Tindale, 1928
  13. Tindale, N. B. Australasian mole-crickets of the family Gryllotalpidae (Orthoptera) (en) // Records of the South Australian Museum. — 1928. — Vol. 4. — P. 1-42.
  14. Genus Indioscaptor Nickle, 2003
  15. Genus Scapteriscus Scudder, 1868
  16. Species Archaeogryllotalpoides ornatus† Martins-Neto, 1991
  17. Species Cratotetraspinus fossorius† (Martins-Neto, 1995)
  18. Species Marchandia magnifica
  19. Species Palaeoscapteriscops cretacea† Martins-Neto, 1991

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Hill, P. S. M.; Hoffart, C.; Buchheim, M. Tracing phylogenetic relationships in the family Gryllotalpidae (en) // Journal of Orthoptera research. — 2002. — Vol. 11. — P. 169–174.