Шрёдингер, Эрвин

1000 йукъара цхьа йаззам
ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Эрвин Шрёдингер
Erwin Schrödinger
Эрвин Шрёдингер. 1933 шо
Эрвин Шрёдингер. 1933 шо
Бакъ цӀе нем. Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger
ГӀуллакхан тайпа теоретически физика
Вина терахь 1887 шеран 12 август({{padleft:1887|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})
Вина меттиг Вена, Австро-Мажаройчоь
Кхелхина терахь 1961 шеран 4 январь({{padleft:1961|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:4|2|0}}) (73 шо)
Кхелхина меттиг Вена, Австри
Гражданалла

Австро-Мажаройчоь
Австри Австри

Ирланди Ирланди
Да Рудольф Шрёдингер[d]
СовгӀаташ

Физикин Нобелин совгӀат (1933 шо)

Куьг таӀор Куьг таӀор
Эрвин Шрёдингер Викилармехь

Э́рвин Ру́дольф Йо́зеф Алекса́ндр Шрёдингер (нем. Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger; МФА: [ˈɛrviːn ˈʃrøːdɪŋɐ]; 1887 шеран 12 август, Вена — 1961 шеран 4 январь, циггахь) — австрийн физик-теоретик, квантан механика кхоьллинчарах цхьаъ, физикин Нобелин совгӀатан лауреат (1933 шо). Дукха дуьненна Ӏилманийн академишан декъашхо, царна йукъахь кхоьчу пачхьалкхара СССРн Ӏилманийн Академин декъашхо (1934 шо).

Мемориалан у Академин гимназехь
Фридрих Хазенёрль
Шрёдингер жима волу хенахь
Магдалинин колледж Оксфордехь
Дублинан лакхара талламашан институтан теоретически физикин декъан таханлера цӀа
Шрёдингеран каш Альпбахехь
Франц Экснер
Людвиг Больцман
Вильгельм Вин
Вернер Гейзенберг
1927 шарахь хилла йолу Сольвейн конгрессан декъашхой. Шрёдингер тӀехьара могӀехь йуккъехь лаьтташ ву
Альберт Эйнштейн
Имон де Валера
Макс Дельбрюк
Шрёдингеран бюст Венин университетехь (Скульптор Фердинанд Вельц, 1984 шо)

СовгӀаташ[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Хайтингеран совгӀат (1920 шо)
  • Маттеуччин мидал (1927 шо)
  • Макс Планкан мидал (1937 шо)
  • Орден «За заслуги перед Федеративной Республикой Германия»
  • Эрвин Шрёдингеран мидал (1956 шо)
  • Австрийн сийлахь знак «Ӏилманан а, исбаьхьаллан а» (1957 шо)

Виццавар[нисйе бӀаьра | нисйе]

Файл:1000 Schilling Erwin Schrödinger obverse.jpg
Шрёдингеран сурт австрийн 1000 шиллинг мах болу ахчантӀехь (Художник: Роберт Калина, 1983 шо)
  • Шрёдингеран цӀе тиллина Бетта тӀехь йолу кратеран а, беттан тогӀина а, астероидан а (13092 Schrödinger).
  • Физикехь Шрёдингеран цициг аьлла квантан парадоксан цуьна цӀе тиллина.
  • 1983 шарахь Австрехь арахийцира 1000 шиллинг мах болу ахча Шрёдингеран сурт тӀехь долуш. И ахча лелаш дара Австри еврон тӀе йаллалц.
  • Шрёдингеран цӀе тиллина Венера цхьана майдана (Schrödingerplatz), йуккъера Ӏаламан Ӏилманан библиотекина Берлинского университета (Erwin-Schrödinger-Zentrum), 1993 шарахь кхоьллина Венин математически физикин институтан (Erwin-Schrödinger-Institut für Mathematische Physik).
  • 1956 шарахь Австрийн Ӏилманийн академис хӀоттийра Эрвин Шрёдингеран цӀарах совгӀат (Erwin Schrödinger-Preis). Оцу совгӀатан хьалхара лауреат Шрёдингер ша хилира.

Сочинениш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Книгаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • E. Schrödinger. Abhandlungen zur Wellenmechanik. — Leipzig, 1927.
  • E. Schrödinger. Vier Vorlesungen über Wellenmechanik. — Berlin, 1928. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Четыре лекции по квантовой механике. — Харьков — Киев, 1936.
  • E. Schrödinger. Über Indeterminismus in der Physik. Zwei Vorträge zur Kritik der naturwissenschaftlichen Erkenntnis. — Leipzig, 1932.
  • E. Schrödinger. What is Life? The Physical Aspect of the Living Cell. — Cambridge: University Press, 1944. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Что такое жизнь? Физический аспект живой клетки. — 3-е изд. — Ижевск: РХД, 2002.
  • E. Schrödinger. Statistical Thermodynamics. — Cambridge: University Press, 1946. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Статистическая термодинамика. — Ижевск: РХД, 1999.
  • E. Schrödinger. Gedichte. — Bonn, 1949. — томик поэзии Шрёдингера
  • E. Schrödinger. Space-Time Structure. — Cambridge: University Press, 1950. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Пространственно-временная структура Вселенной. — М.: Наука, 1986.
  • E. Schrödinger. Science and Humanism. — Cambridge: University Press, 1952. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Наука и гуманизм. — Ижевск: РХД, 2001.
  • E. Schrödinger. Nature and the Greeks. — Cambridge: University Press, 1954. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Природа и греки. — Ижевск: РХД, 2001.
  • E. Schrödinger. Expanding Universes. — Cambridge: University Press, 1956. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Пространственно-временная структура Вселенной. — М.: Наука, 1986.
  • E. Schrödinger. Mind and Matter. — Cambridge: University Press, 1958. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Разум и материя. — Ижевск: РХД, 2000.
  • E. Schrödinger. Meine Weltansicht. — Wien, 1961. Русский перевод: Э. Шрёдингер. Мой взгляд на мир. — М.: Либроком, 2009.

Коьрта Ӏилманийн белхаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Цхьаболу белхаш оьрсийн маттахь[нисйе бӀаьра | нисйе]

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]

Книгаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Статьяш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  • Профиль Эрвина Шрёдингера РlА официалан сайтехь
  • Erwin Schrödinger (ингалс.). Информация на официальном сайте Нобелевского комитета. Nobelprize.org. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 18 августехь. Теллина 2011 шеран 25 мартехь.
  • J. J. O'Connor, E. F. Robertson. Erwin Schrödinger (ингалс.). MacTutor History of Mathematics archive. University of St Andrews. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 18 августехь. Теллина 2011 шеран 25 мартехь.