Горагорск — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[талланза верси][талланза верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 92: МогӀа 92:
== Истори ==
== Истори ==
Эвла йиллина нохчийн Чуьчин-КIотаран латташ тӀехь<ref>[https://nohchalla.com/istoriya/mikrotoponimiya-chechni/1385-2012-05-13-12-32-54.html Микротопонимия Чечни]</ref>.
Эвла йиллина нохчийн Чуьчин-КIотаран латташ тӀехь<ref>[https://nohchalla.com/istoriya/mikrotoponimiya-chechni/1385-2012-05-13-12-32-54.html Микротопонимия Чечни]</ref>.
[[1938 шо|1938 шарахь]] мехкдаьттадаккхархойн эвлан белхан поселок статус а елла, Горски цӀе тиллина оьрсиш гора Горская олу теркан лаккха ломан бохь бу цунах нохчаша олу аьла хьаьхина Темнбарцъ (Тlеман барзе "военный курган")<ref>[http://retromap.ru/m/#1418988_z12_43.509592,45.096130 1898 Карта Терской области]</ref>.. Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом чекхбаьлчи цӀе хийцира Горагорски<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/9906/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Горагорский<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> аьлла. 1944 - 1951 шерашкахь — [[Грозненски область|Грозненски областан]] [[Горагорски кӀошт]]ан центр хилла. 2009-гӀа шарахь гӀалан тайпана поселок статус дӀаяьккхина Горагорск эвла аьлла цӀе хийцина.
[[1938 шо|1938 шарахь]] мехкдаьттадаккхархойн эвлан белхан поселок статус а елла, Горски цӀе тиллина оьрсиш гора Горская олу теркан лаккха ломан бохь бу цунах нохчаша олу аьла хьаьхина "Темнбарцъ" (Тlеман барзе "военный курган")<ref>[http://retromap.ru/m/#1418988_z12_43.509592,45.096130 1898 Карта Терской области]</ref>.. Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом чекхбаьлчи цӀе хийцира Горагорски<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/9906/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Горагорский<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> аьлла. 1944 - 1951 шерашкахь — [[Грозненски область|Грозненски областан]] [[Горагорски кӀошт]]ан центр хилла. 2009-гӀа шарахь гӀалан тайпана поселок статус дӀаяьккхина Горагорск эвла аьлла цӀе хийцина.


== Хьажоргаш ==
== Хьажоргаш ==

Верси 2020, 1 июль, 09:36

Эвла
Тlеман-Барзе, Горагорск
Чуьчин-КӀотар
Сурт
43°29′19″ къ. ш. 45°05′34″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх Росси
Регион Нохчийчоь
КӀошт Теркан
Истори а, географи а
Йиллина 1938
Центран локхалла 254[1] м
Климатан тайпа Бараман континенталан
Сахьтан аса UTC+3
Бахархой
Бахархой 4668[2] стаг (2010)
Къаьмнийн хӀоттам нохчий
Динан хӀоттам бусулбанаш
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код 87132[1]
Поштан индекс 366818
Автомобилан код 20, 95
ОКАТО 96216553
Картин тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск

Горагорск, я хьалх Тlеман-Барзе -1898[3].Нохчийчоьнан Теркан кӀоштан эвла. Ваха аьтту болуш, тӀекӀела дина цӀенош долуш Теркан дукъ тӀиера эвла. Йиллина 1938 шарахь мехкдаьттадаккхархошна Чуьчин кIотарахь. Екъало Стари Городок, Нови Городок, Чуьчин кIотар[4].

Иза ю Горагорскан юьртан меттиган административан центр[5].

Географи

Эвла ю Соьлжа-ГӀалана 50 км малхбузехьа, Теркан дукъ тIехьа, ЧӀулга-Юртана къилбехьа[4].

Гергара ярташ, кӀотарш: къилбаседа-малхбалехьвостоке — Кирпични , ГӀулоз а, къилбаседа-малхбузехь — ӀамтӀе-КӀотар, къилба-малхбалехь — Майски а, Ӏалхан-ХитӀи, къилба-малхбузехь — Керла Редант (ГӀалгӀайчоь)[6].

Горагорскера цӀе йойачеран дакъа

Топонимия

  • Чуьчин кIотар – Горагорскан къилбаседан йист.
  • Поселок – мехкдаьттадаккхархой баьхна меттиг, Нови Городок юкъахь.
  • Алхазово – Горагорскан къилбаседа-малхбузехьара шуьйра лаьттан дакъа. И латта хилла эла волчу Алхазов Туханан, мехкдаьттадаккхаран инженеран, П.К. Усларан хьалхарчех цхьаьна дешархочун. П.К. Усларан «Нохчийн мотт» (Тифлис, 1862 ш.) юкъаяхана Т. Алхазовн дийцарш дӀаяздина фольклоран материалаш.
  • ГӀулоз-чоь – къилбаседехьара ГӀулоз эвлан латташ.
  • ГIожакъан корта – Горагорскан тӀехула лаьтта, УргIала коьртан малхбалехьа бу. ГIожакъ – вайнехан наьртийн мифологин персонаж ву.
  • Белшин корта – Горагорскан къилбаседехьа. Белши – вайнехан мифологера зуда-наьрт, ГIожакъан езар[4].
Чучин-КӀотар

Бахархой

Бахархой: 5727[7] ст.

Бахархойн дукхалла
1939[8]1959[9]1970[10]1979[11]1989[12]2002[13]2010[14]
2691517181655207436447734668
2012[15]2013[16]2014[17]2015[18]2016[19]2017[20]2018[21]
4939508952135302539054155523
2019[22]2020[7]
56595727

.

Къоман хӀоттам

2015 шеран жамӀашца юьртахь веха 5302 стаг:

Горагорскан кешнаш
Горагорскера маьждиг

Истори

Эвла йиллина нохчийн Чуьчин-КIотаран латташ тӀехь[23]. 1938 шарахь мехкдаьттадаккхархойн эвлан белхан поселок статус а елла, Горски цӀе тиллина оьрсиш гора Горская олу теркан лаккха ломан бохь бу цунах нохчаша олу аьла хьаьхина "Темнбарцъ" (Тlеман барзе "военный курган")[24].. Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом чекхбаьлчи цӀе хийцира Горагорски[25] аьлла. 1944 - 1951 шерашкахь — Грозненски областан Горагорски кӀоштан центр хилла. 2009-гӀа шарахь гӀалан тайпана поселок статус дӀаяьккхина Горагорск эвла аьлла цӀе хийцина.

Хьажоргаш

В Горагорске земля уходит из-под ног

Билгалдахарш

  1. 1 2 Поселок Горагорский / Чечня / Справка / СКФО (Северо-Кавказский федеральный округ)
  2. 11. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений. Итоги Всероссийской переписи населения 2010. Том 1. Численность и размещение населения. Росстат (2012). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 1 июнехь. Теллина 2012 шеран 16 апрелехь.
  3. 1898 Карта Терской области
  4. 1 2 3 Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006
  5. Закон Чеченской республики № 16-РЗ от 20.02.09 (doc). — Об образовании муниципального образования Надтеречный район и муниципальных образований, входящих в его состав, установлении их границ и наделении их соответствующим статусом муниципального района и сельского поселения. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 9 апрелехь. Теллина 2009 шеран 11 декабрехь.
  6. Карта Чечни (rar) (не ранее 1995). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 18 февралехь. Теллина 2010 шеран 2 январехь.rar. Объём 8 МБ.
  7. 1 2 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (оьр.)(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2020 шеран 24 апрелехь. Теллина 2020 шеран 24 апрелехь.
  8. Кеп:Население/1939AH
  9. Кеп:Население/1959C
  10. Надтеречный район (1970)
  11. Надтеречный район (1979)
  12. Надтеречный район (1989)
  13. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 3 февралехь.
  14. Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1. Численность и размещение населения Чеченской Республики. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 9 майхь. Теллина 2014 шеран 9 майхь.
  15. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 31 майхь. Теллина 2014 шеран 31 майхь.
  16. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2013 шеран 16 ноябрехь. Теллина 2013 шеран 16 ноябрехь.
  17. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 2 августехь. Теллина 2014 шеран 2 августехь.
  18. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2015 шеран 6 августехь. Теллина 2015 шеран 6 августехь.
  19. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  20. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017, 31 июль). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2017 шеран 31 июлехь. Теллина 2017 шеран 31 июлехь.
  21. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2018 шеран 26 июлехь. Теллина 2018 шеран 25 июлехь.
  22. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (оьр.). Теллина 2019 шеран 31 июлехь.
  23. Микротопонимия Чечни
  24. 1898 Карта Терской области
  25. Горагорский

Литература