Менделеев, Дмитрий Иванович — Версийн башхалла
[талланза верси] | [теллина верси] |
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
МогӀа 183: | МогӀа 183: | ||
Сурт:Stamp of USSR 1636g.jpg|<small>[[СССР]]н Почтан марка,<br/> [[1951 шо]].</small> |
Сурт:Stamp of USSR 1636g.jpg|<small>[[СССР]]н Почтан марка,<br/> [[1951 шо]].</small> |
||
Сурт:1957 CPA 1978.jpg|<small>[[СССР]]н Почтан марка,<br/> [[1957 шо]].</small> |
Сурт:1957 CPA 1978.jpg|<small>[[СССР]]н Почтан марка,<br/> [[1957 шо]].</small> |
||
Сурт: |
Сурт:The Soviet Union 1969 CPA 3761 stamp (Mendeleev and Formula).jpg|<small>[[СССР]]н Почтан марка, <br/>[[1969 шо]].</small> |
||
Сурт:Dmitri Mendeleyev.JPG|<small>[[Росси]]н Почтан марка, <br/>[[2009 шо]].</small> |
Сурт:Dmitri Mendeleyev.JPG|<small>[[Росси]]н Почтан марка, <br/>[[2009 шо]].</small> |
||
Сурт:The Soviet Union 1969 CPA 3762 sheet of 1 (Mendeleev and Periodic Law).jpg|<small>Муьран закон гучудаккхарн арахецна почтан блок</small> |
Сурт:The Soviet Union 1969 CPA 3762 sheet of 1 (Mendeleev and Periodic Law).jpg|<small>Муьран закон гучудаккхарн арахецна почтан блок</small> |
Верси 2015, 20 январь, 22:33
Дми́трий Ива́нович Менделе́ев (1834 шаран 27 январь (8 февраль), Тобольск — 1907 шаран 20 январь (2 февраль), Санкт-Петербург) — оьрсийн энциклопедист: химик, физикохимик, физик, метролог, экономист, технолог, геолог, метеоролог, педагог, воздухоплаватель, приборостроитель. Санкт-Петербурган университетан профессор; Паччахьан Петербурган Ӏилманийн академин член-корреспондент. Цуьна коьрта гучудаккхарашан юкъахь — химин элементашан муьран закон, Ӏаламан коьрта законех цхьаъ.
Бевзушболу дешархой
- Коновалов, Дмитрий Петрович
- Гемилиан, Валерий Александрович
- Байков, Александр Александрович
- Потылицын, Алексей Лаврентьевич
- Прокудин-Горский, Сергей Михайлович
Виццавар
Д. И. Менделееван памятникаш
- Клин
- Д. И. Менделееван цӀа-музей (Московски область, Клински район, Боблово юрт)
- Санкт-Петербург
- Технологин институтан уьтӀахь — Московски проспект, 26/49. Скульптор М. Г. Манизер. Памятник йиллина 1928 шаран 28 ноябрехь[1].
- Барамашийн а, терзанашийн а гӀалан уллехь (хӀинца Д. И. Менделееван цӀе йолу метрологин ВНИИ) — Московски проспект (Санкт-Петербург), 19. Скульптор И. Я. Гинцбург. Памятник йиллина 1932 шаран 2 февралехь.
- Экспериментан медицинан институтан уьтӀахь. Автор И. Ф. Безпалов. 1935 шо
- Мозаикан элементан муьран таблица. 1935 шо, худ. В. А. Фролов[2].
- Москва
- МГУ химин факультетан неӀарехь.
- МГУ тӀехлекха гӀишлон шозлугӀа этажан холлехь.
- Менделееван цӀе йолу Российн химин а, технологин а университетан чохь коьртачу гӀишлон хьалхара этаж тӀехь.
- Киев, Толаман Проспект, 37 (Киеван политехникан институтан химин а, технологин а факультетан чувоьдучохь. Памятник йиллина 1998 шарахь.
- Экспериментан медицинан институтан уьтӀахь. Автор И. Ф. Безпалов. 1935 шо
- Д. И. Менделееван памятник Тобольскехь.
- Верхние Аремзяны юртахь йолу Д. И. Менделееван памятник
- Рубежное гӀаланахь, Лугански область, Украина. Д. И. Менделееван памятник Менделееван урамехь.
Пачхьалкхан лараме памятникаш
- Барамашийн а, терзанашийн а Коьрта гӀаланаш чохь йолу Белхан кабинет — Московски проспект (Санкт-Петербург), 19, к. 1.
- Барамашийн а, терзанашийн а Коьрта гӀаланашийн цӀа — Московски проспект (Санкт-Петербург), 19, к. 4, кв. 5. Арх. фон Гоген А. И.
- Д. И. Менделееван памятник Санкт-Петербург, Московски проспект, 19. Скульптор И. Я. Гинцбург. Памятник йиллина 1932 шаран 2 февралехь.
Музейш
- Д. И. Менделееван Музей-архив Санкт-Петербурган паччхьалкхан университетехь
- Д. И. Менделеева «Боблово» музей-керт
- Д. И. Менделееван цӀе йолу Российн Госстандартан Метрологин Музей
Нах беха меттигаш а, станциш а
- Менделеевск гӀала (Республика Татарстан).
- Менделеево юрт (Москван областан Солнечногорски район).
- Менделеево эчиг-некъан станци (Пермски крайн Карагайн муниципалан район).
- Менделеевская метрон станци (Москва).
- Менделеево юрт (Тюменан областан Тобольски район).
- Менделееван юрт (Комсомольск-на-Амуре, Хабаровскан край).
Географи а, астрономи а
- Менделееван шалам (Киргизи), Менделеевец бохьан къилбаседехьа[3]
- Менделеев кратер Бутт тӀехь
- Хи бухара Менделееван дукъ Къилбаседера Шен океанехь
- Менделееван тӀаплам (Кунашир гӀайра)
- Менделееван цӀе йолу астероид
- Российн географин юкъ (Д. И. Менделеевс лерин, Таз хин аьтту берд Киккиаки юрт уллехь).
Дешаран заведениш
- Российн химин а, технологин а Д. И. Менделееван цӀе йолу университет (Москва).
- Д. И. Менделееван цӀе йолу Новомосковски институт РХТУ (Новомосковск, Тульски область).
- Д. И. Менделееван цӀе йолу Тобольски паччхьалкхан социально-педагогически академи
Юкъараллаш, гуламаш, журналаш
- Д. И. Менделееван цӀе йолу Российн химин юкъаралла
- Юкъара а, прикладни а химин Менделееван гуламаш
Промышленни предприятиш
- Д. И. Менделееван цӀе йолу мехкдаьтта кечдеш завод Константиновски (Тутаеван район, Ярославски область).
Литература
- О. Писаржевский «Дмитрий Иванович Менделеев» (1949 шо; Сталинан совгӀат, 1951 шо)
Бонистика, нумизматика, филатели, сигиллати
- 1984 шарахь, Менделееван 150 шо кхачар даздеш СССРх арахийцира юбилейн ахча цхьа сом.
- Менделееван сурт ду 1991 шарахь арахецна долу 100 Уралан франк цӀе йолу ахчан тӀехь.
- Дмитрий Менделеев марканаш тӀехь:
-
Муьран закон гучудаккхарн арахецна почтан блок
Билгалдахарш
Литература
- Меньшиков М. О. Памяти Д. И. Менделеева // Национальная Империя: Сборник статей / М. О. Меньшиков / Составление, вступ. статья, послесловие М. Б. Смолина; Православный центр имперских политических исследований.. — М.: Имперская традиция, 2004. — С. 108-111. — 512 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-89097-052-6. (в пер.)
- Летопись жизни и деятельности Д. И. Менделеева / Ответственный редактор А. В. Сторонкин. — Л.: Наука, 1984.
- Л. А. Чугаев. Дмитрий Иванович Менделеев. Биография русского гения // Экология и жизнь. — 2009. — № 1.
- Слетов П. В., «Менделеев», 1933. — 184 с. (Жизнь замечательных людей)
- Анатолий Нутрихин. Жаворонок над полем. Повесть о детстве Дмитрия Ивановича Менделеева/ 2004
Хьажоргаш
Дмитрий Иванович Менделеев Викилармехь |
- Менделеев Д. И. Периодический закон (DjVu). Т. 1. // Собрание сочинений в 3 томах — М.: Издательство Академии наук СССР — На сайте Руниверс
- Менделеев Д. И. Растворы (DjVu). Т. 2. (DjVu)]. Т. 2. // Собрание сочинений в 3 томах — М.: Издательство Академии наук СССР — На сайте Руниверс
- Менделеев Д. И. Периодический закон. Дополнительные материалы (DjVu). Т. 3. // Собрание сочинений в 3 томах — М.: Издательство Академии наук СССР — На сайте Руниверс
- Менделеев Д. И. Ещё о расширении жидкостей (Ответ профессору Авенариусу). — СПб.: Тип. В. Демакова, 1884. — 18 с.
- Менделеев Д. И. Об опытах над упругостью газов. Сообщение Д. И. Менделеева в Императорском Русском техническом обществе — 21 янв. 1881 г. — СПб., 1881. — 22 с.
- Менделеев Д. И. Дополнения к познанию России. Посмертное издание. СПб.: А. С. Суворин, 1907. — 109 с. + I л. портрет.
- Менделеев Д. И. Изоморфизм в связи с другими отношениями кристаллической формы к составу. Диссертация, представленная при окончании курса в Главном педагогическом институте студентом Д. Менделеевым. — СПб., 1856. — 234 с.
- Менделеев Д. И. О сопротивлении жидкостей и о воздухоплавании: Вып. 1. — СПб.: Тип. В. Демакова, 1880. — 80 с.: табл.
- Менделеев Д. И. Заветные мысли (1905)
- Менделеев Д. И. Попытка химического понимания мирового эфира (1902)
ХӀара чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. ХӀара дехар ду, хьай аьтту балахь хийца йоза билгала долучуьнца. |