Латинан мотт — Версийн башхалла
[теллина верси] | [теллина верси] |
Нисдарах лаьцна йаздина дац |
|||
МогӀа 1: | МогӀа 1: | ||
{{Мотт |
{{Мотт |
||
|бос = |
|бос = хӀинди-европан |
||
|меттан цӀе = Латинан мотт |
|меттан цӀе = Латинан мотт |
||
|ша-шена тиллина цlе = Lingua Latina |
|ша-шена тиллина цlе = Lingua Latina |
Верси 2018, 28 февраль, 08:22
Латинан мотт | |
---|---|
Шен цӀе: | Lingua latina |
Пачхьалкхаш: | Малхбузан а, Къилба Европа а, Гергара Малхбале, Къилбаседа Африка (I - V бӀешерашкахь) |
Официалан мотт: |
Ватикан |
Нисдеш организаци: | Папская академия латыни[d] |
Белла: |
Йозан мотт юьстахбеккхира романан а, германан а меттанаш XII - XV бӀешарахь (Малхбален Европехь XVII бӀешарахь), Ӏилманехь биснера XVIII бӀешо кхаччалц, биологехь а, лоьраллехь а, юстицехь а, католицизмехь таханлера де кхаччалц |
Классификаци | |
Категори: | Евразин мотт |
ХӀиндаевропанметтанаш
|
|
Йоза: | латиница |
Меттан кодаш | |
ISO 639-1 | la |
ISO 639-2 | lat |
ISO 639-3 | lat |
Ethnologue | lat |
ABS ASCL | 2902 |
IETF | la |
Glottolog | lati1261 |
ХӀокху маттахь Википеди |
Лати́нан мотт (шен цӀе — Lingua latina), я латина — хӀиндаевропан доьзалан меттанех италийн меттенийн Латин-фалийн ген мотт. Таханлерачу дийнахь, доза тоьхна лелош белахь а (къамелан боцу мотт), иза италийн меттанех жигарчех цхьаъ бу.
Латинан мотт хӀиндаевропан меттанех уггар ширачех йозан мотт бу.
Тахана латинан мотт бу официалан мотт Сийлахь Ӏаршан, Малтан орденан, гӀала-пачхьалкхан Ватиканан, ткъа иштта, цхьаццанхьа, Руман-католикийн килсан.
Европан (уьш доцучу а) меттанашкара дукха дешнаш латинан бух болуш ду (хьажа иштта Дуьненаюкъара лексика).
Йоза
|
|
- C а, K а элпаша билгалдоккху /k/. Ширачу йозанашкахь C дукха хьолахь леладо I а, E а хьалха, ткъа K леладо A хьалха. Амма классикан заманахь K элп дара латинан дешний жимачу испискица доза тоьхна; грекаш схьаэцарехь каппа (Κκ) даиман а C элпаца гойту. Q элпо къастадо минимум меттигашкахь /k/ а, /kʷ/ а, масала cui /kui̯/ а, qui /kʷiː/ а.
- Ширачу латинехь C билгалйоккхура шиъ тайп-тайпана фонема: /k/ а, /g/ а. ТӀехьа юкъадаьккхина G элп, амма C яздар дисина цхьа могӀа шираруман цӀераш яцъярашкахь, масала Gāius (Гай) доца яздора C., ткъа Gnaeus (Гней) Cn. кепара.
- Классикан латинехь I а, V а (цӀе: ū) элпаш билгалдаккхара мукъа аз /i/ а, /u/ а, мукъаза аьзнаш (нийса аьлчи, ахмукъа) /j/ а, /w/ а. Юккъера бӀешераш чекхдовлуш къастодолийна Ii/Jj а, Uu/Vv а, уьш хӀинци а латинан текст арахоьцуш бехкам бина а дац. Дукхах дерг Ii, Uu, Vv бен ца леладо, наггахь — Ii а, Vu а.
- Y а, Z а элпаш юкъатоьхна классикан муьрехь грекийн дешнаш яздархьама; W элп юкъатоьхна Юккъерчу бӀешерашкахь германхойн дешнаш яздархьама.
- Ахмукъа /j/ гуттарен а шалха долара мукъа аьзнашна юкъахь, амма иза ца гойтура йозанехь. Мукъачун Iахмукъачун I хьалха яз а ца дора, масала /ˈrejjikit/ ‘юхакхоьссина’ дукха хьолахь яздора reicit, ткъа reiicit ца яздора.
- Даккхий-кегий элпаш юкъадаьхна Юккъерачу бӀешерашкахь.
Латинан абат йозан бух бу дуккха а хӀинцалерачу меттанийн.
Истори
Латинан мотт фалийчуьнца (латин-фалийн бухара тоба) цхьаьна могӀарехь, оскан а, умбран а меттанашца (оскан-умбран бухара тоба) цхьаьна, дора хӀиндаевропан доьзалан меттанийн италийн га. Ширачу Италин историн кхиаран процессехь латинан мотт аратеттина кхечу италийн меттанаша, хан-заманахь дӀалаьцна коьрта меттиг малхбуза Юккъера хӀордан гуонаха. ХӀинца бу ма-аллара деллачу меттанийн декъахь, ширахӀиндийнарг (санскрит), ширагрекийнарг санна.
Латинан меттан историн кхиарехь, чоьхьара эволюцин а, кхечу меттанашца уьйр хиларан а амалашкара хьаьжчи, билгалбоккху масех мур.
Билгалдахарш
Литература
- Латинский язык // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Тронский И. М. Историческая грамматика латинского языка. — М., 1960 (2-е изд.: М., 2001).
- Ярхо В. Н., Лобода В. И., Кацман Н. Л. Латинский язык. — М.: Высшая школа, 1994.
- Дворецкий И. Х. Латинско-русский словарь. — М., 1976.
- Подосинов А. В., Белов А. М. Русско-латинский словарь. — М., 2000.
- Белов А. М. Ars Grammatica. Книга о латинском языке. — 2-е изд. — М.: ГЛК Ю. А. Шичалина, 2007.
- Люблинская А. Д. Латинская палеография. — М.: Высшая школа, 1969. — 192 с. + 40 с. илл.
- Белов А. М. Латинское ударение. — М.: Academia, 2009.
- Краткий словарь латинских слов, сокращений и выражений. — Новосибирск, 1975.
- Мирошенкова В. И., Федоров Н. А. Учебник латинского языка. — 2-е изд. — М., 1985.
- Подосинов А. В., Щавелева Н. И. Введение в латинский язык и античную культуру. — М., 1994—1995.
- Нисенбаум М. Е. Латинский язык. — Эксмо, 2008.
- Козлова Г. Г. Самоучитель латинского языка. — Флинта Наука, 2007.
- Чернявский М.Н. Латинский язык и основы фармацевтической терминологии. — Медицина, 2007.
- Бодуэн де Куртенэ И. А. Из лекций по латинской фонетике. — М.: ЛИБРОКОМ, 2012. — 472 c.
Хьажоргаш
Latin language Викилармехь |
- Маадла Ю. Й. О современных попытках «оживления» латыни как языка международного значения.
- latinum.ru — все о латинском языке
- The Latin Library(ингалс.) — библиотека литературы на латинском языке
- Lingua Latina Aeterna(ингалс.)(оьр.)
- Ephemeris. Nuntii Latini universi
- Уроки: русский — латинский
- DiA. Латинско-русский словарь Дворецкого
- InterTran(ингалс.) — переводчик, имеющий латинское направление
- Русско-латинский словарь
- Афоризмы на латыни
- Латинский словарь. Определение форм латинских слов
- Словарь средневековой латыни (оьр.)
ХӀара йаззам табарна бакъхьа ду?: |