Линней, Карл — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[талланза верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Umarbot (дийцар | къинхьегам)
ж clean up, replaced: {{Билгалдаккхар}} → {{Билгалдаккхарш}} using AWB
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1: МогӀа 1:
{{stub}}
{{Стаг
{{Стаг
|цӀе = Карл Линней
|цӀе = Карл Линней
|шен цӀе = ''Carl Linné<br />Carl Linnaeus<br />Carl von Linné''
|шен цӀе = ''Carl Linné<br/>
Carl Linnaeus<br/>
Carl von Linné''
|вича тиллина цӀе =
|вича тиллина цӀе =
|сурт = Carl_von_Linn%C3%A9.jpg
|сурт = Carl_von_Linn%C3%A9.jpg
МогӀа 26: МогӀа 29:
* Sofia, 1757—1830
* Sofia, 1757—1830
|совгӀаташ = Къилбаседан орден (1748-1975, Швеция)
|совгӀаташ = Къилбаседан орден (1748-1975, Швеция)
|сайт =
|сайт =
|куьг таӀор = Linne autograph.png.svg
|куьг таӀор = Linne autograph.png.svg
|викигулам = Carl von Linné
|викигулам = Carl von Linné
}}
}}


'''Карл Линне́й''' ({{lang-sv|Carl Linnaeus, Carl Linné}}, {{lang-la|Carolus Linnaeus}}, 1761 шарахь эла хиллачул тӀехь — '''Карл фон Линне''', ''Carl von Linné''; [[1707 шо|1707 шаран]] [[23 май]], [[Росхульт]] — [[1778 шо|1778 шаран]] [[10 январь]], [[Уппсала]]) — [[Швеци|шведин]] Ӏаламдовзархо а, лор а; массо а ораматан а, дийнатан а цхьаъ классификаци хӀоттинарг. И система бахьнехь дуьне мадду гӀарвелира иза.
'''Карл Линне́й''' ({{lang-sv|Carl Linnaeus, Carl Linné}}, {{lang-la|Carolus Linnaeus}}, [[1761]] шарахь эла хиллачул тӀехь — '''Карл фон Линне''', ''Carl von Linné''; [[1707]] шаран [[23 май]], [[Росхульт]] — [[1778]] шаран [[10 январь]], [[Уппсала]]) — [[Швеци|шведин]] Ӏаламдовзархо а, лор а; массо а ораматан а, дийнатан а цхьаъ классификаци хӀоттинарг. И система бахьнехь дуьне мадду гӀарвелира иза.
<!--
<!--
Линней — самый известный шведский учёный-естествоиспытатель. В Швеции его ценят также как путешественника, который открыл для шведов их собственную страну<ref name="Бруберг-7" />, изучил своеобразие шведских провинций и увидел, «как одна провинция может помочь другой»{{sfn|Андерссон|1951}}. Ценность для шведов представляют даже не столько работы Линнея по [[флора|флоре]] и [[фауна|фауне]] Швеции, сколько описания им собственных путешествий; эти дневниковые записи, наполненные конкретикой, богатые противопоставлениями, изложенные ясным языком, до сих пор переиздаются и читаются<ref name="Бруберг-27" />. Линней — один из тех деятелей науки и культуры, с которыми связано окончательное становление литературного [[шведский язык|шведского языка]] в его современном виде{{sfn|Андерссон|1951}}.
Линней — самый известный шведский учёный-естествоиспытатель. В Швеции его ценят также как путешественника, который открыл для шведов их собственную страну<ref name="Бруберг-7" />, изучил своеобразие шведских провинций и увидел, «как одна провинция может помочь другой»{{sfn|Андерссон|1951}}. Ценность для шведов представляют даже не столько работы Линнея по [[флора|флоре]] и [[фауна|фауне]] Швеции, сколько описания им собственных путешествий; эти дневниковые записи, наполненные конкретикой, богатые противопоставлениями, изложенные ясным языком, до сих пор переиздаются и читаются<ref name="Бруберг-27" />. Линней — один из тех деятелей науки и культуры, с которыми связано окончательное становление литературного [[шведский язык|шведского языка]] в его современном виде{{sfn|Андерссон|1951}}.
МогӀа 41: МогӀа 44:


== ГӀарбевла дешархой ==
== ГӀарбевла дешархой ==
* [[Адлер, Карл]]
* Адлер, Карл
* [[Альстрёмер, Клас]]
* Альстрёмер, Клас
* [[Афонин, Матвей Иванович]]
* Афонин, Матвей Иванович
* [[Афцелиус, Адам]]
* Афцелиус, Адам
* [[Ахариус, Эрик]]
* Ахариус, Эрик
* [[Бергиус, Петер Йонас]]
* Бергиус, Петер Йонас
* [[Берлин, Андреас]]
* Берлин, Андреас
* [[Бурман, Николас]]
* Бурман, Николас
* [[Валь, Мартин]]
* Валь, Мартин
* [[Геер, Карл де]]
* Геер, Карл де
* [[Кальм, Пер]]
* Кальм, Пер
* [[Карамышев, Александр Матвеевич]]
* Карамышев, Александр Матвеевич
* [[Клерк, Карл Александр]]
* Клерк, Карл Александр
* [[Лёфлинг, Пер]]
* Лёфлинг, Пер
* [[Мартин, Антон]]
* Мартин, Антон
* [[Осбек, Пер]]
* Осбек, Пер
* [[Роландер, Даниель]]
* Роландер, Даниель
* [[Ротман, Йоран]]
* Ротман, Йоран
* [[Соландер, Даниэль Карлссон]]
* Соландер, Даниэль Карлссон
* [[Спаррман, Андерс]]
* Спаррман, Андерс
* [[Торен, Улоф]]
* Торен, Улоф
* [[Тунберг, Карл Петер]]
* Тунберг, Карл Петер
* [[Тэрнстрём, Кристофер]]
* Тэрнстрём, Кристофер
* [[Фабриций, Иоганн Христиан]]
* Фабриций, Иоганн Христиан
* [[Фальк, Иоганн Петер]]
* Фальк, Иоганн Петер
* [[Форссколь, Пер]]
* Форссколь, Пер
* [[Хассельквист, Фредрик]]
* Хассельквист, Фредрик
* [[Шребер, Иоганн Христиан]]
* Шребер, Иоганн Христиан
* [[Эрхарт, Якоб Фридрих]]
* Эрхарт, Якоб Фридрих


=== Линнейн цӀе тиллина хӀуманаш ===
=== Линнейн цӀе тиллина хӀуманаш ===
МогӀа 86: МогӀа 89:
* Университет Линнеус ({{lang-sv|Linnéuniversitetet}}) — [[2010 шо|2010 шарахь]] кхоьллина паччхьалкхан университет [[Векшё]]хь а, [[Кальмар (гӀала)|Кальмарехь]] а, Швецин къилбехь йолу гӀаланашкахь.
* Университет Линнеус ({{lang-sv|Linnéuniversitetet}}) — [[2010 шо|2010 шарахь]] кхоьллина паччхьалкхан университет [[Векшё]]хь а, [[Кальмар (гӀала)|Кальмарехь]] а, Швецин къилбехь йолу гӀаланашкахь.
* Линней (кратер) — Беттан тӀехь йолу [[кратер]].
* Линней (кратер) — Беттан тӀехь йолу [[кратер]].
* (7412) Линней — Э. Эльстан [[1990 шо|1990 шаран]] [[22 сентябрь|22 сентябрехь]] гучуялла [[астероид]].
* (7412) Линней — Э. Эльстан [[1990]] шаран [[22 сентябрь|22 сентябрехь]] гучуялла [[астероид]].


[[Файл:Äppeltavlan 2007, Kivik.jpg|thumb|upright=0.8|right|Ӏежах дина долу Карл Линнейн сурт]]
[[Файл:Äppeltavlan 2007, Kivik.jpg|thumb|upright=0.8|right|Ӏежах дина долу Карл Линнейн сурт]]
МогӀа 93: МогӀа 96:


=== Ӏилманан белхаш ===
=== Ӏилманан белхаш ===
[[Файл:Systema Naturae cover.jpg|thumb|right|Титульный лист книги ''Systema Naturae'' («[[Система природы]]»)]]
[[Файл:Systema Naturae cover.jpg|thumb|right|Титульный лист книги ''Systema Naturae'' («Система природы»)]]
[[Файл:Hortus Cliffortianus folia compos.png|right|thumb|[[Сложные листья]]. Рисунок Карла Линнея из книги ''[[Hortus Cliffortianus]]'' (1737)]]
[[Файл:Hortus Cliffortianus folia compos.png|right|thumb|Сложные листья. Рисунок Карла Линнея из книги ''Hortus Cliffortianus'' (1737)]]
<!--В хронологическом порядке-->
<!--В хронологическом порядке-->
* ''[[Systema naturæ]] sive regna tria naturæ systematice proposita per classes, ordines, genera, & species.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Theodorum Haak. 1735.
* ''Systema naturæ sive regna tria naturæ systematice proposita per classes, ordines, genera, & species.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Theodorum Haak. 1735.
*: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1735_systema_naturae.djvu Djvu-файл (2 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов">[http://herba.msu.ru/shipunov/index-ru.htm Материалы А. Шипунова] на [http://herba.msu.ru/russian/index.html Ботаническом сервере Московского университета].{{V|20|11|2008}}</ref>
*: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1735_systema_naturae.djvu Djvu-файл (2 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов">[http://herba.msu.ru/shipunov/index-ru.htm Материалы А. Шипунова] на [http://herba.msu.ru/russian/index.html Ботаническом сервере Московского университета].{{V|20|11|2008}}</ref>
* ''Bibliotheca botanica recensens libros plus mille de plantis huc usque editos, secundum systema auctorum naturale in classes, ordines, genera & species dispositos, additis editionis loco, tempore, forma, lingua etc cum explicatione.'' Amstelodami [Amsterdam]: apud Salomonem Schouten, 1736a. [12] + 153 + 35 p.
* ''Bibliotheca botanica recensens libros plus mille de plantis huc usque editos, secundum systema auctorum naturale in classes, ordines, genera & species dispositos, additis editionis loco, tempore, forma, lingua etc cum explicatione.'' Amstelodami [Amsterdam]: apud Salomonem Schouten, 1736a. [12] + 153 + 35 p.
МогӀа 102: МогӀа 105:
* ''Musa Cliffortiana florens hartecampi prope Harlenum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]. 1736c. 50 p.
* ''Musa Cliffortiana florens hartecampi prope Harlenum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]. 1736c. 50 p.
* ''Critica botanica in qua nomina plantarum generica, specifica, & variantia examini subjiciuntur, selectiora confirmantur, indigina rejiciuntur, simulque doctina circa denominationem plantarum traditur. Seu Fundamentorum Botanicorum pars IV.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff. 1737a.
* ''Critica botanica in qua nomina plantarum generica, specifica, & variantia examini subjiciuntur, selectiora confirmantur, indigina rejiciuntur, simulque doctina circa denominationem plantarum traditur. Seu Fundamentorum Botanicorum pars IV.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff. 1737a.
* ''[[Flora lapponica]] exhibens plantas per Lapponiam crescentes, secundum systema sexuale collectas in itinere … 1732 institutio. Additis synonymis, & Locis natalibus omnium, descriptionibus & figuris rariorum, viribus medicatis & oeconomicis plurimarum.'' Amstelaedami: S. Schouten. 1737b. [35] + 372 + [16] p. + 12 tab.
* ''Flora lapponica exhibens plantas per Lapponiam crescentes, secundum systema sexuale collectas in itinere … 1732 institutio. Additis synonymis, & Locis natalibus omnium, descriptionibus & figuris rariorum, viribus medicatis & oeconomicis plurimarum.'' Amstelaedami: S. Schouten. 1737b. [35] + 372 + [16] p. + 12 tab.
* ''[[Hortus cliffortianus]]: plantas exhibens quas, in hortistam vivis quam siccis, Hartecampi in Hollandia, coluit vir nobilissimus et generosissimus Georgius Clifford…'' Amstelaedami: 1737c. [26] + X + 502 p. + 32 tab.
* ''Hortus cliffortianus: plantas exhibens quas, in hortistam vivis quam siccis, Hartecampi in Hollandia, coluit vir nobilissimus et generosissimus Georgius Clifford…'' Amstelaedami: 1737c. [26] + X + 502 p. + 32 tab.
* ''Classes plantarum, seu Systemata plantarum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: C. Wishoff, 1738. 606 col. + p.&nbsp;607—656
* ''Classes plantarum, seu Systemata plantarum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: C. Wishoff, 1738. 606 col. + p.&nbsp;607—656
* ''Genera plantarum eorumque characteres naturales secudum numerum, figuram, situm, et proportionem omnium fructificationis partium.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud C. Wishoff : G. J. Wishoff. 1742. 527 + [24] p.&nbsp;Ill.
* ''Genera plantarum eorumque characteres naturales secudum numerum, figuram, situm, et proportionem omnium fructificationis partium.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud C. Wishoff : G. J. Wishoff. 1742. 527 + [24] p.&nbsp;Ill.
* ''Flora svecica exhibens plantas per Regnum Sveciae crescentes, systematice cum differentiis specierum, synonymis autorum, nominibus incolarum, solo locorum, usu pharmacopaeorum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff: Georg. Jac. Wishoff. 1745. [16] + 419 p.
* ''Flora svecica exhibens plantas per Regnum Sveciae crescentes, systematice cum differentiis specierum, synonymis autorum, nominibus incolarum, solo locorum, usu pharmacopaeorum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff: Georg. Jac. Wishoff. 1745. [16] + 419 p.
* ''Fauna Svecica Sistens Animalia Sveciæ Regni: qvadrupedia, aves, amphibia, pisces, insecta, vermes; distributa per classes & ordines, genera & species; cum Differentiis Specierum, Synonymis Autorum, Nominibus Incolarum, Locis Habitationum, Descriptionibus Insectorum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: Apud Conradum Wishoff et Georg Jac. Wishoff. Fil. Conr. 1746. [14 Bl.], 411 S., 2 Tafeln.
* ''Fauna Svecica Sistens Animalia Sveciæ Regni: qvadrupedia, aves, amphibia, pisces, insecta, vermes; distributa per classes & ordines, genera & species; cum Differentiis Specierum, Synonymis Autorum, Nominibus Incolarum, Locis Habitationum, Descriptionibus Insectorum.'' Lugduni Batavorum [Leyden]: Apud Conradum Wishoff et Georg Jac. Wishoff. Fil. Conr. 1746. [14 Bl.], 411 S., 2 Tafeln.
* ''[[Amoenitates Academicae]]'' (1749—1790), в 10 томах
* ''Amoenitates Academicae'' (1749—1790), в 10 томах
* ''[[Philosophia botanica]] in qva explicantur fundamenta botanica cum definitionibus partium, exemplis terminorum, observationibus rariorum, adjectis figuris aeneis.'' Stockholmiæ [Stockholm], Apud Godofr. Kiesewetter, 1751. [6] + 362 p. + portr. + 9 tab. [http://botanicallatin.org/philbot/pbcont.html HTML на сайте BotanicalLatin.org]
* ''Philosophia botanica in qva explicantur fundamenta botanica cum definitionibus partium, exemplis terminorum, observationibus rariorum, adjectis figuris aeneis.'' Stockholmiæ [Stockholm], Apud Godofr. Kiesewetter, 1751. [6] + 362 p. + portr. + 9 tab. [http://botanicallatin.org/philbot/pbcont.html HTML на сайте BotanicalLatin.org]
* ''[[Species plantarum]] exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonimis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas.'' Holmiae [Stockholm]: L. Salvii, 1753. T. i: xvi + 560 p. T. ii: P. 561—1158 + [31] p.
* ''Species plantarum exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonimis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas.'' Holmiae [Stockholm]: L. Salvii, 1753. T. i: xvi + 560 p. T. ii: P. 561—1158 + [31] p.
*: [http://www.biodiversitylibrary.org/page/358204#1 Том I] и [http://www.biodiversitylibrary.org/item/13830#1 Том II] // Biodiversity Heritage Library
*: [http://www.biodiversitylibrary.org/page/358204#1 Том I] и [http://www.biodiversitylibrary.org/item/13830#1 Том II] // Biodiversity Heritage Library
*: [http://www.gutenberg.org/files/20771/20771-h/20771-h.htm Sect. 1-3: HTML на сайте Project Gutenberg]
*: [http://www.gutenberg.org/files/20771/20771-h/20771-h.htm Sect. 1-3: HTML на сайте Project Gutenberg]
МогӀа 116: МогӀа 119:
* ''Calendaria Florae''. 1756.
* ''Calendaria Florae''. 1756.
* ''Flora fon Palästina''. Upsala, 1756b.
* ''Flora fon Palästina''. Upsala, 1756b.
* ''[[Systema naturæ]] per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.'' Editio decima, reformata. Holmiæ [Stockholm]: impensis direct. Laurentii Salvii. 1758. [4] Bl., S. 6-823.
* ''Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.'' Editio decima, reformata. Holmiæ [Stockholm]: impensis direct. Laurentii Salvii. 1758. [4] Bl., S. 6-823.
* ''[[Systema naturæ]] per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus, differentiis, sinonimis, locis.'' (12-е издание, том I)
* ''Systema naturæ per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus, differentiis, sinonimis, locis.'' (12-е издание, том I)
** Tomus I, [Regnum animale]. [Pars I]. 532 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1766.
** Tomus I, [Regnum animale]. [Pars I]. 532 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1766.
** Tomus I, [Regnum animale]. [Pars II]. 834 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1767.
** Tomus I, [Regnum animale]. [Pars II]. 834 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1767.
**: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-1.djvu Том I, часть I: Djvu-файл (26 Mb)] и [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-2.djvu Том I, часть II: Djvu-файл (45 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />
**: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-1.djvu Том I, часть I: Djvu-файл (26 Mb)] и [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-2.djvu Том I, часть II: Djvu-файл (45 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />
* ''[[Systema naturæ]] per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus et differentiis.'' (12-е издание, тома II и III)
* ''Systema naturæ per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus et differentiis.'' (12-е издание, тома II и III)
** Tomus II, [Regnum vegetabile]. 896 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1767.
** Tomus II, [Regnum vegetabile]. 896 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1767.
** Tomus III, [Regnum lapideum]. 262 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1768.
** Tomus III, [Regnum lapideum]. 262 p. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii. 1768.
**: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-1.djvu Том II: Djvu-файл (40 Mb)] и [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_3.djvu Том III: Djvu-файл (15 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />
**: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_1-1.djvu Том II: Djvu-файл (40 Mb)] и [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1766_sn_3.djvu Том III: Djvu-файл (15 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />
* ''[[Philosophia botanica]] in qua explcantur Fundamenta Botanica cum Definitionibus partium, Exemplis terminorum, Observationibus rariorum. Adiectis Figuris aeneis.'' Editio Secunda. Curante Johanne Gottlieb Gleditsch. Berlin C.F. Rimburgi. 1780.
* ''Philosophia botanica in qua explcantur Fundamenta Botanica cum Definitionibus partium, Exemplis terminorum, Observationibus rariorum. Adiectis Figuris aeneis.'' Editio Secunda. Curante Johanne Gottlieb Gleditsch. Berlin C.F. Rimburgi. 1780.
*: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1780_philosophia_botanica.djvu Djvu-файл (19 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />
*: [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/linnaeus1780_philosophia_botanica.djvu Djvu-файл (19 Mb)] в Материалах А. Шипунова<ref name="Шипунов" />


МогӀа 180: МогӀа 183:
* [http://linnaeus.c18.net/ Онлайновое издание эпистолярного наследия Линнея]
* [http://linnaeus.c18.net/ Онлайновое издание эпистолярного наследия Линнея]


{{1000}}
{{Link FA|ca}}
{{Link FA|ca}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|de}}

Верси 2014, 16 февраль, 20:07

Кеп:Стаг

Карл Линне́й (швед. Carl Linnaeus, Carl Linné, лат. Carolus Linnaeus, 1761 шарахь эла хиллачул тӀехь — Карл фон Линне, Carl von Linné; 1707 шаран 23 май, Росхульт — 1778 шаран 10 январь, Уппсала) — шведин Ӏаламдовзархо а, лор а; массо а ораматан а, дийнатан а цхьаъ классификаци хӀоттинарг. И система бахьнехь дуьне мадду гӀарвелира иза.

Линнейс язбина Praeludia sponsaliorum plantarum ц1е йолу белхан куьйгйоза (1729 шаран декабрь)

ГӀарбевла дешархой

  • Адлер, Карл
  • Альстрёмер, Клас
  • Афонин, Матвей Иванович
  • Афцелиус, Адам
  • Ахариус, Эрик
  • Бергиус, Петер Йонас
  • Берлин, Андреас
  • Бурман, Николас
  • Валь, Мартин
  • Геер, Карл де
  • Кальм, Пер
  • Карамышев, Александр Матвеевич
  • Клерк, Карл Александр
  • Лёфлинг, Пер
  • Мартин, Антон
  • Осбек, Пер
  • Роландер, Даниель
  • Ротман, Йоран
  • Соландер, Даниэль Карлссон
  • Спаррман, Андерс
  • Торен, Улоф
  • Тунберг, Карл Петер
  • Тэрнстрём, Кристофер
  • Фабриций, Иоганн Христиан
  • Фальк, Иоганн Петер
  • Форссколь, Пер
  • Хассельквист, Фредрик
  • Шребер, Иоганн Христиан
  • Эрхарт, Якоб Фридрих

Линнейн цӀе тиллина хӀуманаш

Терминаш

Росхульт юртехь Линней вина цӀийна уллехь хӀоттина Линнейн памятник.2007 шаран сурт
Лундехь йолу Линней памятник. 2005 шаран сурт
  • Линнеон, я Линнеен тайп — биологин систематикин дакъа. Термин юкъаяккхина Голландина ботаникаш Хуго де Фризс (1848—1935) а, Ян Паулус Лотсис а (1867—1931).
  • Линнеит, я Кобальтан колчедан — минерал, кобальтан сульфид Ni, Fe, Cu, Se ийдина. Карийна 1832 шарахь Швецехь французийн геологан Франсуа Сюльпис Бёданан. 1845 шарахь Линнеен цӀе тиллира цуна австрихойн минералогс Вильгельм Хайдингерс.

Топонимаш

  • Мэн штатехь йолу Линнеус гӀала кхоьллинера 1836 шарахь Массачусетсера ботаникин профессорашна латта хилийта. Цундела цунна массарелла а гӀарвелла ботаникан цӀе тиллира[1].
  • Миссури штатехь хилла Линнвиль гӀалан 1840 шарахь цӀе хийцира. Керла тиллин цӀе яра Линнеус[2].

Кхийолу объекташ

Ӏежах дина долу Карл Линнейн сурт

Коьрта белхаш

Ӏилманан белхаш

Титульный лист книги Systema Naturae («Система природы»)
Сложные листья. Рисунок Карла Линнея из книги Hortus Cliffortianus (1737)
  • Systema naturæ sive regna tria naturæ systematice proposita per classes, ordines, genera, & species. Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Theodorum Haak. 1735.
    Djvu-файл (2 Mb) в Материалах А. Шипунова[3]
  • Bibliotheca botanica recensens libros plus mille de plantis huc usque editos, secundum systema auctorum naturale in classes, ordines, genera & species dispositos, additis editionis loco, tempore, forma, lingua etc cum explicatione. Amstelodami [Amsterdam]: apud Salomonem Schouten, 1736a. [12] + 153 + 35 p.
  • Fundamenta botanica quae majorum operum prodromi instar theoriam scientiae botanices per breves aphorismos tradunt. Amstelodami [Amsterdam]: apud Salomonem Schouten, 1736b. 36 p.
  • Musa Cliffortiana florens hartecampi prope Harlenum. Lugduni Batavorum [Leyden]. 1736c. 50 p.
  • Critica botanica in qua nomina plantarum generica, specifica, & variantia examini subjiciuntur, selectiora confirmantur, indigina rejiciuntur, simulque doctina circa denominationem plantarum traditur. Seu Fundamentorum Botanicorum pars IV. Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff. 1737a.
  • Flora lapponica exhibens plantas per Lapponiam crescentes, secundum systema sexuale collectas in itinere … 1732 institutio. Additis synonymis, & Locis natalibus omnium, descriptionibus & figuris rariorum, viribus medicatis & oeconomicis plurimarum. Amstelaedami: S. Schouten. 1737b. [35] + 372 + [16] p. + 12 tab.
  • Hortus cliffortianus: plantas exhibens quas, in hortistam vivis quam siccis, Hartecampi in Hollandia, coluit vir nobilissimus et generosissimus Georgius Clifford… Amstelaedami: 1737c. [26] + X + 502 p. + 32 tab.
  • Classes plantarum, seu Systemata plantarum. Lugduni Batavorum [Leyden]: C. Wishoff, 1738. 606 col. + p. 607—656
  • Genera plantarum eorumque characteres naturales secudum numerum, figuram, situm, et proportionem omnium fructificationis partium. Lugduni Batavorum [Leyden]: apud C. Wishoff : G. J. Wishoff. 1742. 527 + [24] p. Ill.
  • Flora svecica exhibens plantas per Regnum Sveciae crescentes, systematice cum differentiis specierum, synonymis autorum, nominibus incolarum, solo locorum, usu pharmacopaeorum. Lugduni Batavorum [Leyden]: apud Conradum Wishoff: Georg. Jac. Wishoff. 1745. [16] + 419 p.
  • Fauna Svecica Sistens Animalia Sveciæ Regni: qvadrupedia, aves, amphibia, pisces, insecta, vermes; distributa per classes & ordines, genera & species; cum Differentiis Specierum, Synonymis Autorum, Nominibus Incolarum, Locis Habitationum, Descriptionibus Insectorum. Lugduni Batavorum [Leyden]: Apud Conradum Wishoff et Georg Jac. Wishoff. Fil. Conr. 1746. [14 Bl.], 411 S., 2 Tafeln.
  • Amoenitates Academicae (1749—1790), в 10 томах
  • Philosophia botanica in qva explicantur fundamenta botanica cum definitionibus partium, exemplis terminorum, observationibus rariorum, adjectis figuris aeneis. Stockholmiæ [Stockholm], Apud Godofr. Kiesewetter, 1751. [6] + 362 p. + portr. + 9 tab. HTML на сайте BotanicalLatin.org
  • Species plantarum exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonimis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. Holmiae [Stockholm]: L. Salvii, 1753. T. i: xvi + 560 p. T. ii: P. 561—1158 + [31] p.
    Том I и Том II // Biodiversity Heritage Library
    Sect. 1-3: HTML на сайте Project Gutenberg
    Том I: Djvu-файл (19 Mb) и Том II: Djvu-файл (24 Mb) в Материалах А. Шипунова[3]
  • Calendaria Florae. 1756.
  • Flora fon Palästina. Upsala, 1756b.
  • Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Editio decima, reformata. Holmiæ [Stockholm]: impensis direct. Laurentii Salvii. 1758. [4] Bl., S. 6-823.
  • Systema naturæ per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus, differentiis, sinonimis, locis. (12-е издание, том I)
  • Systema naturæ per regna tria naturæ: secundum classes, ordines, genera, species cum characteribus et differentiis. (12-е издание, тома II и III)
  • Philosophia botanica in qua explcantur Fundamenta Botanica cum Definitionibus partium, Exemplis terminorum, Observationibus rariorum. Adiectis Figuris aeneis. Editio Secunda. Curante Johanne Gottlieb Gleditsch. Berlin C.F. Rimburgi. 1780.
    Djvu-файл (19 Mb) в Материалах А. Шипунова[3]

Автобиографин материалаш

  • Linné C., von. Nemesis divina. («Божественное возмездие»). Nach der schwedischen Ausgabe von Elis Malmestrom und Telemak Fredbarj herausgegeben von Wolf Lepenies und Lars Gustafsson. Aus d. Lat. u. Schwed. Ubers. von Ruprecht Volz. Frankfurt am Main, Berlin, Wien: Ullstein. 1983. 372 p. Записная книжка Линнея.
  • Linné C., von. Lappländische Reise und andere Schriften. [aus dem Schwedischen Übers. von H. C. Artmann … Hrsg., mit Nachw. und Anm. von Sieglinde Mierau]. 4., verb. Aufl. Leipzig: Reclam. 1991. 397 S.

Линнейс язйина йиъ автобиографи.

Оьрсийн гочдарш

Карл Линней в литературе, искусстве, филателии

Линнейн 250 шо кхачар даздеш 1957 шарахь арахецна СССРн почтан марка

Карл Линней вуьцуш дукха исбаьхьаллин гӀуллакхойш произведениш кхоьллина. Царехь цхьаерш кхузахь ягаръеш ю (хенаца нисйина):

  • Беш (роман) (швед. Trädgården, 1995 шо). Швецин яздархо Магнус Флоринс (вина 1955 шарахь) язйина роман. Оьрсийн маттахь арахецар: Флорин, Магнус. Сад: Пер. с швед. Н. Н. Фёдоровой. — СПб.: Изд-во Ивана Лимбаха, 2005. — ISBN 5-89059-069-3.
  • Ингалсан дешархо (инг. The English Pupil, 1996 шо). Андреа Барретт цӀе йолу америкин яздархос (йина 1954 шарахь) яздина дийцар. И дийцар дара цо арахецна «Ship Fever» гуламан чохь[4].
  • Беш (швед. Trädgården, 1999). Юнас Форсселль цӀе йолу шведийн композиторс (вина 1957 шарахь) язйина опера.
  • Зезаган сахьт: комментариш а, строфаш а (швед. Blomsterur: förklaringar och dikter, 2000). Фредрик Нюберг цӀе йолу (вина 1968 шарахь) шведийн поэтас арахецна байтан гулам[5].
  • «Линней» экспедици (швед. Expedition Linné, 2007). Карл Линнейн 300 шо кхачар даздеш арахецна документан фильм (Швеци). Фильм яккхинарш бу Уппсалехь бина Маттиас Клум а (вина 1968 шарахь, фотограф-натуралист), Фольке Рюде́н а (вина 1958 шарахь, режиссёр-документалист). Фильмас гойту массо а Линней а, я цуьна дешархой кхаьчна меттиганш[6].

Хаза хилларш

  • Карл Линнейc микроскопа микроскоп къобал ца йора. Микроскопас гойтуш долу сурт цо бӀаьргаш Ӏехабар лорура.

Билгалдаккхарш

Кеп:Билгалдаккхарш

Литература

Оьрсийн маттахь
  • Андерссон И. История Швеции. оригинал Ingvar Andersson. Sveriges historia. Пер. со швед. Н. А. Каринцева. Под редакцией и с предисловием Я. Я. Зутиса. М. Издательство иностранной литературы. 1951
  • Бобров Е. Г. Карл Линней, его жизнь и труды. М.—Л. Изд. АН СССР. 1957.
  • Бобров Е. Г. Карл Линней. 1707—1778. Л. Наука. 1970. С. 285. Тираж 7 000
  • Бобров Е. Г. О работах Линнея и о Линнее, опубликованных в СССР. Ботанический журнал. 1978. том 63. №12. С. 1793—1801
  • Бруберг Г. Карл фон Линней. оригинал Gunnar Broberg. Carl Linnaeus. Пер. с швед. Н. Хассо. Стокгольм. Шведский институт. 2006. С. 44. ISBN 91-520-0914-9 ISBN 978-91-520-0914-7
  • Комаров В. Л. Жизнь и труды Карла Линнея. 1707—1778. Избр. соч. М.—Л. 1945. том 1
  • Лункевич В. В. От Гераклита до Дарвина. Очерки по истории биологии. М.—Л. 1940—1943. том 2—3
  • Скворцов А. К. У истоков систематики. К 300-летию Карла Линнея. Природа. 2007. выпуск 4
Кхоьчу метташкахь

Хьажорагаш

Кеп:Link FA Кеп:Link FA Кеп:Link FA Кеп:Link FA Кеп:Link GA

  1. G. J. Varney. History of Linneus, Maine // A Gazetteer of the State of Maine. — Boston: B. B. Russell, 1886.
  2. Linn County Place Names, 1928-1945 (инг.). Manuscript Collection. The State Historical Society of Missouri. ТӀекхочу дата: 2012 шеран 2 февраль. Архивйина 2012 шеран 28 майхь
  3. 1 2 3 4 5 Материалы А. Шипунова на Ботаническом сервере Московского университета.(Хьаьжина 20 ноябрехь 2008)
  4. Анонс сборника Андреа Барретт «Ship Fever» (ингалс.)
  5. Краткая биография Фредрика Нюберга на сайте «Всемирная Литафиша» (Хьаьжина 11 декабрехь 2009)
  6. Официальный сайт фильма Экспедиция «Линней»(швед.)(ингалс.)