ЧӀебарлойн кӀошт
| КӀошт | |
| ЧӀебарлойн кӀошт | |
|---|---|
| Пачхьалкх | |
| Йукъайоду | Нохчийн Республика |
| Истори а, географи а | |
| Кхоллар | 1925 |
| Латта | 52,5 км² |
| Локхалла | |
| • Максималан | 2809 метр м |
| • Йуккъера | 1670 метр м |
| • Минималан | 1070 метр м |
| Сахьтан аса | MSK-3 (UTC) |
| Бахархой | |
| Бахархой | 6962 стаг (2009) |
| Къаьмнийн хӀоттам | нохчий |
| Динан хӀоттам | бусулбанаш |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Телефонан код | 87154 |
.svg) |
|
 |
|
 Медиафайлаш Викилармехь | |
ЧӀебарлойн кӀошт[2] — Нохчийчоьнан административан кӀошт. Бахархойн дукхалла 6962 стаг (2009 шо). Дуьххьара 1925 шерахь кхоьллина йу Нохчийн Автономин Мехкана йукъахь, 1938 шере кхаччалца лаьттина а йу. 1935 шерахь Нохчи-ГIалгIайн АССР-на йукъахь меттахIоттийна йу, цул тIаьхьа 1944 шере кхаччалца лаьттина а йу. 1992 шерахь йуха а меттахIоттийна йу, тIаккха 2003 шерахь йуха а меттахIоттийначул тIаьхьа 2007 шере кхаччалци бен латта а ца лаьтти иза. ТIаьххьара 2012 шерахь йуха а меттахIоттийна йу иза, Нохчийн Республикана йукъахь а йолуш. Муниципалан "ЧӀебарлойн кӀошт" аьлла, бакъуонтIехь чIагIйина а йу иза. Административан центр — пхьа (эвла) Шара-Орга.
Географи[нисйе бӀаьра | нисйе]
ЧӀебарлойн кӀоштан дозанаш: къилбседехь — Веданан кӀоштаца, малхабалехь — Дагестанаца, къилбехь — Шаройн кӀоштаца, малхбузехь — Шуьйтан кӀоштаца а, Итон-Кхаьллан кӀоштаца а.
Нах беха меттигаш[нисйе бӀаьра | нисйе]
— Нижала
- Лакха-Нижала
- Лаха-Нижала
- ГIонтIа
- ГӀези овл
- Дургойн овл
- Дангар овл
- ГIазин овл
- Богачара
- БагӀай овл
- Бейсхор овл
- Чуьрейн мохк
- Тамбийн овл
- ЧIадана
- Осхара овл
- Жубиг овл
- ЦIинтиг овл
- Гоьрга лам
- ПатӀайн овл
- Ӏарпи овл
— Нохч-Кела
- Нохч-Кела
- Инкота
- Битара овла
- Хьала овла
- ХIинз овла
- Итон овла
- Маънех
- Сарукха
- Эхкал диехьа
- КIошт
- Дурчхие
- ЦIиндотIехьархойн овла
- Зархачойн овла
- Чарадойн овла
- Кейхосройн овла
- ЦIиндойн овла
- ЧIунойн овла
- Безан ирзуо
- РинжиетIа
- Лекха Инкота
- Элайн овла
— Чlебарла
- Ачол
- Бекхай овл
- Батин овл
- Чубахкинача
- Кула
- Макажа
- Садуо
- ПхьетIа
- Ховрин овл
- Тунжайн овл
- Хасен овл
- Виттайн овл
- ИсмаIилан овл
- Гантайн дукъан овл
- Саммин овл
- Эбуз овл
- Орса
- ПхьетIие
- ГIуонат овл
- Чахин овл
- ЧӀара овл
- Лакха Орца (ПхьаттIа)
- Пхьахьалжа
- Пхьокоче
- КIорнен овл
- Исуган овл
- Пачаган овл
- Шахьаган овл
- НикIейн овл
- ГIонтан овл
- ЖарбаIалан овл
- ТӀундакхуо
- Теллайн овл
- Насухьен овл
- Куланха
- Къадайн овл
- Лаха ТIундакха
- Ачаган овл
- Iисакъайн овл
- Жабиран овл
- ГIазин овл
- Пхьаметта
- Арие овл
- Желашка
- Герги овл
- ИгIа овл
- ГутIаха
- БIагаша овл
- Гидайн овл
- Хьаркъаруо
- ИгIаруо
- ЦӀикара
- Бассахуо
- Шовхалан овл
- БацIин овл
- ХIиммайн овл
- Шишханан овл
- Буркъойн овл
- Анзалан овл
- Бассахо-ПхьенгIоне
- Буне
- Хо
- ХIинда
- ПхьитIиехьие
- Осайн овл
- ТIахIира овл
- Iумайн овл
- Андулайн овл
- ХIурика овл
- Касойн овл
- ГIандайн овл
- Махьайн овл
- Дукъа тIие
- Мутин овл
- Къоьзуна
- Пхьана кIал
- Ӏалхан овл
— Рига
- Рига
- ПхьатIи
- Ананчи
- Торсунан овл
- ТӀушик овл
- Пхьарайн овл
- ГӀези овл
- Дундайн овл
- Кхийкхайн овл
- Миммайн овл
— Шара-Оргуне
- Шара-Орга
- ДӀай
- Духиерчу ирзов
- Iурзунакх тIийхьа
- Буоси
- Босо кӀуотар
- Биетайн жиелуош тIиехьа
- ДIа кхалле
- ЧIишон кIуотар
- Бултазание
- Саьрбала
- Ашханан ирзие
- Арсан-кхелли
- Хишкил-чу
- Лаьшкара
- Iомие-чу
- Нуй
- Буккуза
- Хьевхьа цӀогуние
- Барзин ара[3].
Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]
 ЧӀебарлойн кӀоштан нах беха меттигаш | ||
|---|---|---|
 | КӀоштан центр: Шара-Орга | |
 | Коьрта гӀала: Соьлжа-ГӀала Махкан-екъаялар: КӀошташ: ТӀехьа-Мартанан | Веданан | Галайн-ЧӀожан | Соьлжа-ГӀалин | Гуьмсан | Итон-Кхаьллан | Курчалойн | Теркан | Невран | Нажи-Йуьртан | Соьлжан | Хьалха-Мартанан | ЧӀебарлойн | Шелан | Шаройн | Шуьйтан | Шелковскан АгӀонаш: ХӀост | Шатлакхан Илли | Истори | Бахархой | Махкан-йекъайалар | Байракх | | |
|
ХӀара Нохчийчоьнан географех лаьцна чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. |