УЕФА

УЕФА
УЕФАн карта
Дакъалла	55 къоман ассоциаци
Штаб-квартира	Ньон
Организацин тайпа	Спортан федераци
Официалан меттанаш	Ингалсан Французийн Немцойн
Куьйгалхой
Президент	Чеферин Александер
Инарлин секретарь	Теодоридис Теодор (ханна)
Кхоьллар
Кхоьллина терахь	1954 шеран 15 июнь
Хьалхара организаци	ФИФА
Схьаевлла организацеш	Эрмалойчоьнан футболан федераци[d], Белоруссин футболан федераци[d], Боснин а, Герцоговинин а футболан барт[d], Украинин футболан ассоциаци[d], Косовон футболан федераци[d], Ирландин футболан ассоциаци[d], Финляндин футболан ассоциаци[d], Албанин футболан ассоциаци[d], Исландин футболан ассоциаци[d], Уэльсан футболан ассоциаци[d], Чехин футболан ассоциаци[d], Македонин футболан федераци[d], Нидерландийн паччахьан футболан барт[d], Сербин футболан барт[d], Швейцарин футболан барт[d], Лихтенштейнан футболан барт[d], Ӏаьржаламанчоьнан футболан барт[d], Словенин футболан барт[d], Францин футболан федераци[d], Италин футболан федераци[d], Немцойн футболан барт[d], Шведийн футболан барт[d], Желтойн футболан федераци[d], Австрин футболан барт[d], Данин футболан барт[d], Португалин футболан федераци[d], Андоррин футболан федераци[d], Паччахьан Испанин футболан федераци[d], Хорватин футболан барт[d], Norges Fotballforbund[d], Туркойчоьнан футболан федераци[d], Литван футболан федераци[d], Люксембурган футболан федераци[d], Эстонин футболан ассоциаци[d], Сан-Маринон футболан федераци[d], Малтин футболан ассоциаци[d], Гуьржийн футболан федераци[d], Болгарин футболан барт[d], Польшин футболан барт[d], Мажарчоьнан футболан федераци[d], Исраилан футболан ассоциаци[d], Шотландин футболан ассоциаци[d], Гибралтаран футболан ассоциаци[d], Азербайджанан футболан федерацийн ассоциаци, Кипран футболан федераци[d], Фарерийн гӀайренийн футболан федераци[d], Латвин футболан федераци[d], Молдавин футболан федераци[d], Ирландин футболан ассоциаци[d], Словакин футболан барт[d], Румынин футболан федераци[d], Кхазакхстанан футболан федераци[d], Российн футболан барт[d], Бельгин паччахьан футболан ассоциаци[d], Ингалсан футболан ассоциаци[d]
uefa.com
Медиафайлаш Викилармехь

Евро́пин футбо́лан ассоциа́цийн барт (инг. Union of European Football Associations, дацдина UEFA, нохчийн транслитерацица УЕФА) — Европин а, цхьайолу Азин малхбузен регионийн а футболан урхаллин спортан кхоллам. Цуо цхьаьнатуху европин мехкийн къоман футболан ассоциацеш, дӀахьо ерриг европин футболан клубийн а, гулйина командин а къийсамаш, ткъа иштта рекламех, клубашна а, шена чуьра къоман ассоциацешна а юкъара матчаш гайтарна яьлла са йоькъу.

УЕФА — Дьуьненаюкъара футболан федерацин (ФИФА) юкъайогӀу ялх континентийн конфедерацех цхьаъ ю, цу тӀе царех УЕФА уггаре Ӏаткъаме а, хьал долуш а ю. Берриш аьлча санна дуьненан уггаре чӀогӀа футболисташ ловзуш бу Европехь, цигахь уггаре даккхий алапаш хиларна, Ингалсехь, Францехь, Италехь, Испанехь, Германехь муххале а. Кхин а УЕФАхь ю дукхаха йолу чӀогӀа дуьненан къаьмнийн гулйина командаш, цундела дуьненан хьалхеяккхарехь оцу конфедерацина алсама меттигаш ло: иштта, 2006 шеран дуьненан чемпионатехь левзина 32 командех УЕФАра 14 яра.

УЕФА кхоьллина 1954 шеран 15 июнехь Базелехь (Швейцари) Францин, Италин, Бельгин футболан федерацеш йолийна консультацеш чекхъевлча. Юьхьанца УЕФА юкъахь бара 25 мохк, хӀинца 55 бу. 1959 шо кхаччалц УЕФА штаб-квартира яра Парижехь, иза дӀакхалхийра Берне. 1995 шарахь дуьйна иза ю швейцарера Ньонехь. Хьалхара УЕФА инарлин секретарь хилла Делоне Анри, ткъа президент — Шварц Эббе.

УЕФАн сих-сиха девнаш хуьлура къаьмнийн ассоциацийн хьашташ кхочушдеш йолу Еврокомиссица. 1990-гӀа шерашкахь барт ца хуьлара телетрансляцин бакъонаш а, трансферан регламент а тӀехь (Босмана бакъо).

УЕФА президенташ

	ЦӀе	мохк	Хан
1.	Эббе Шварц	Дани Дани	1954—1962
2.	Густав Видеркер	Швейцари Швейцари	1962—1972
3.	Артемио Франки	Итали Итали	1972—1983
4.	Жак Жорж	Франци Франци	1983—1990
5.	Леннарт Юханссон	Швеци Швеци	1990—2007
6.	Мишель Платини	Франци Франци	2007—2015
—	Анхель Мария Вильяр (д.кх.)	Испани Испани	2015—2016
7.	Александер Чеферин	Словени Словени	2016—ХӀ. а.

УЕФА инарлин секретараш

2007 шеран январехь дуьйна даржах олу «инарлин секретарь»:

	ЦӀе	Мохк	Хан
1.	Делоне Анри	Франци Франци	1954—1955
2.	Делоне Пьер	Франци Франци	1955—1960
3.	Бангертер Ханс	Швейцари Швейцари	1960—1989
4.	Айгнер Герхард	Германи Германи	1989—2003
5.	Ульссон Ларс-Кристер	Швеци Швеци	2003—2007
6.	Тейлор Дэвид	Шотланди Шотланди	2007—2009
7.	Инфантино Джанни	Швейцари Швейцари / Итали Итали	2009—2016
8.	Теодоридис Теодор	Желтойчоь Желтойчоь	2016—хӀ. а.

Къийсамаш

Гулйина командийн

УЕФАс дӀахьо гулйина командин коьрта къовам — Европин чемпионат. Цуо шен истории дӀайолийна 1958 шарахь (хьалхара финалан турнир хилла 1960 шарахь), 1964 шо кхаччалц олуш хилла «Европин къаьмнийн кад». Кхин а УЕФАн куьйгакӀела дӀахьо Европин кегийрхойн чемпионат а, 19 шо кхачанза а, Футболех ловзаран Европин чемпионат (17 шо кхачанза жимахой) а жимахойн чемпионаташ. Зударшна юкъахь йо Европин чемпионат, 19 шо кхачанза а, 17 шо кхачанза а зудаберийн чемпионат.

2018 шарахь дуьйна дӀахьо УЕФА Къаьмнийн лига, цуьнан декхар ду доттагӀаллин матчаш хийца. Турнир хуьлу шина шарахь цкъа, командаш йоькъу масех дивизионе хьалаяла а, охьаяла а таро йолуш. Лакхара дивизионехь ловзу 4 тобане екъна 12 команда, тобанийн толамхой ловзу «еаннан финалехь». Лахара дивизионийн толамхошна бакъо ло рогӀера Европин чемпионатан финалан декъехь ловза (2020 шарахь дуьйна А, В, С дивизионашкахь хӀораннехь а 16 команда ю).

Клубийн

УЕФАн куьйгакӀела дӀахьо лахара клубан къийсамаш:

• УЕФА Чемпионийн лига (хьалха турнир евзара Чемпионийн кад санна)
• УЕФА Европин лига (хьалха — УЕФА кад)
• УЕФА Конференцийн лига (дуьххьара ловзор ю 2021 шарахь)
• УЕФА Суперкад
• УЕФА Жимахойн лига
• УЕФА Чемпионийн лига зударшна юкъахь

Хьалха кхин а хилла:

• Кад баьккхинчеран кад (1960—1999)
• Интертото кад (1995—2008)

Декъахойн исписка

(Стомма зорбанца билгалъяьхна гулйина командаш дуьненан чемпионаш хилла ассоциацеш, курсивца — Европин чемпионаш хилларш)

• Австри
• Азербайджан
• Албани
• Андорра
• Белорусси
• Бельги
• Болгари
• Босни а, Герцеговина а
• Германи
• Гибралтар
• Гуьржийчоь
• Дани
• Желтойчоь
• Исраил
• Ингалс
• Ирланди
• Исланди
• Испани
• Итали
• Кипр
• Косово
• Кхазакхстан
• Къилбаседа Ирланди
• Къилбаседа Македони
• Латви
• Литва
• Лихтенштейн
• Люксембург
• Малта
• Мажарчоь
• Молдави
• Нидерландаш
• Норвеги
• Польша
• Португали
• Росси
• Румыни
• Сан-Марино
• Серби
• Словаки
• Словени
• Туркойчоь
• Украина
• Уэльс
• Фарерийн гӀайренаш
• Финлянди
• Франци
• Хорвати
• Чехи
• Швейцари
• Швеци
• Шотланди
• Эрмалойчоь
• Эстони
• Ӏаьржаламанчоь

Хилла декъашхой

• ГДР
• Саар
• Серби а, Ӏаьржаламанчоь а
• Лааман Пачхьалкхийн ДоттагӀалла
• ССРС
• Чехословаки
• Югослави

Хьажа кхин а

• УЕФА юбилейн совгӀаташ

Хьажоргаш

• Официальный сайт Архивацийина 22 декабрехь 2014 шеран.
• Официальный канал на YouTube