Нажи-Йуьртан кӀошт
| Муниципалан кӀошт | |||
| Нажи-Йуьртан кӀошт | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
|
|||
| 43°05′45″ къ. ш. 46°22′35″ м. д.HGЯO | |||
| Пачхьалкх |
 Росси |
||
| Йукъайоду |
 Нохчийчоь |
||
| Цунна йукъайоду | 22 муниципалан кхоллам | ||
| Адм. центр | Нажи-Йурт | ||
| КӀоштан администрацин корта | Музуруев Асланбек Гапайевич | ||
| КӀоштан кхеташонан председатель | Селимханов Султан Абдуллаевич | ||
| Истори а, географи а | |||
| Кхоллар | 1923 | ||
| Латта |
628,81 км²
|
||
| Сахьтан аса | MSK (UTC+3) | ||
| Бахархой | |||
| Бахархой |
↗61 466[3] стаг (2020)
|
||
| Луьсталла | 97,9 стаг/км² (12-гӀа меттиг) | ||
| Къаьмнийн хӀоттам | нохчий | ||
| Динан хӀоттам | бусулба-суннийш | ||
| Официалан меттанаш | нохчийн оьрсийн | ||
| Идентификаторан терахьаш | |||
| Телефонан код | +7 87148 | ||
| Автомобилан код | 20, 95 | ||
|
|
|||
| Официалан сайт | |||
.svg) |
|||
 Медиафайлаш Викилармехь | |||
Нажи-Йуьртан кӀошт[4] — Российн Федерацин Нохчийн Республикин йукъара административан-мехкан дакъа а, муниципалан кхоллам (муниципалан кӀошт) а.
Административан йукъ — Нажи-Йурт.
Географи[нисйе бӀаьра | нисйе]
Муниципалан кӀошт лаьтта Нохчийчоьнан малхбален декъехь, ломан кӀажошкара лаьмнашка дехьадовларан зонехь . Доза ду малхбалехь а, къилбехахь а — ДегӀастанца, къилбаседехь — Гуьмсан кӀоштаца, малхбузехь — Веданан а, Курчалойн а кӀошташца.
КӀоштан лаьттан майда ю — 628,81[5] км².
Климат барамера, йочанийн юккъера барам хуьлу шарахь 500 мм гергга.
Истори[нисйе бӀаьра | нисйе]
Нажи-Йуьртан кӀошт кхоьллира Нохчийн областан кхочушдаран комитетан Сацамца Веданан гуонан хиллачу 2-гӀачу декъах 1923 шеран 30 мартехь.
1925 шеран 14 сентябрехь Нажи-Йуьртан гуонан цӀе хийцира Йаьссин аьлла, оццу шеран 3 октябрехь Йаьссин гуонан кхин цӀе тиллира Сесанан аьлла. 1926 шеран 8 мартехь Сесанан гуонан цӀе юха а хийцира Нажи-Йуьртан гуо аьлла.
ССРС Лакхара Советан Президиуман омарца 1944 шеран 7 мартехь, нохчий махкаха баьхначу заманахь, Нохч-ГӀалгӀайн АССР дӀаяьккхира, Нажи-Йуьртан кӀоштан цӀе хийцира Ӏандалалан аьлла, дӀайелира ДегӀастанан АССР йукъа.
1957 шеран 9 январехь, Нохч-ГӀалгӀайн АССР меттахӀоттош, Ӏандалалан кӀошт юхаерзийра республикин йукъа. Оццу шеран 10 апрелехь цуьнан цӀе хийцина шира цӀе юхаерзийра, Нажи-Йуьртан кӀошт аьлла[6].
Бахархой[нисйе бӀаьра | нисйе]
| Бахархойн дукхалла | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2002[7] | 2006 | 2009[8] | 2010[9] | 2012[10] | 2013[11] | 2014[12] |
| 40 542 | ↘38 266 | ↗46 391 | ↗49 445 | ↗51 150 | ↗52 346 | ↗53 821 |
| 2015[13] | 2016[14] | 2017[15] | 2018[16] | 2019[17] | 2020[3] | |
| ↗54 980 | ↗56 296 | ↗57 762 | ↗59 164 | ↗60 458 | ↗61 466 | |
- Къоман хӀоттам
2010 шеран Ерригроссийн бахархой багарбаран хаамашца[18]:
| Къам | Барам, ст. |
Берриг бахархойх дакъа, % |
|---|---|---|
| нохчий | 48 384 | 97,85 % |
| оьрсий | 344 | 0,70 % |
| жӀай | 229 | 0,46 % |
| кхин берш | 370 | 0,75 % |
| ца гайтина я ца аьлла | 118 | 0,24 % |
| берриш | 49 445 | 100,00 % |
КӀоштахь беха дукха нохчийн тайпанийн векалш, уггаре дукханаш царех — Ӏалларой, Беной, Билтой, Гендаргной, ГӀордалой, Зандакъой, Сесаной, ЦӀонтарой, Шоной, Энганой.
Муниципалан-мехкан хӀоттам[нисйе бӀаьра | нисйе]
Нажи-Йуьртан кӀоштана йукъабоьду 22 муниципалан кхоллам йуьртан меттиг статусца[19]
| Йуьртан меттиг | Йукъ | Эвланаш | Бахархой | Майда |
|---|---|---|---|---|
| Айти-Мехкан | Айти-Мохк | 1 | ↗1902[3] | 13,77[20] |
| Ӏаларин | Ӏалара | 5 | ↗2977[3] | 65,18[20] |
| Байтаркен | Байтарке | 2 | ↗2633[3] | 16,44[20] |
| БуланхитӀин | БуланхитӀа | 1 | ↗1657[3] | 11,58[20] |
| Беной-Веданан | Беной-Ведана | 2 | ↗3358[3] | 29,05[20] |
| Бенан | Бена | 9 | ↗6613[3] | 59,00[20] |
| ГӀалайтӀин | ГӀалайтӀе | 1 | ↗2371[3] | 18,86[20] |
| Гендарганин | Гендаргана | 2 | ↘1631[3] | 34,54[20] |
| Гилнин | Гилна | 1 | ↗1590[3] | 22,46[20] |
| ГӀоьрдалин | ГӀоьрдала | 4 | ↗977[3] | 38,40[20] |
| Даьттахин | Даьттаха | 3 | ↗2756[3] | 70,47[20] |
| Замай-Йуьртан | Замай-Йурт | 1 | ↗2018[3] | 16,72[20] |
| Зандакъан | Зандакъ | 1 | ↗5773[3] | 37,35[20] |
| Мескитин | Мескита | 4 | ↗6239[3] | 35,65[20] |
| Нажи-Йуьртан | Нажи-Йурт | 3 | ↗10 052[3] | 69,50[20] |
| РогӀа-КӀажин | РогӀа-КӀажа | 4 | ↘1448[3] | 10,17[20] |
| Сесанан | Сесана | 1 | ↗1409[3] | 14,47[20] |
| Симсарин | Симсара | 1 | ↗2103[3] | 12,87[20] |
| ЦӀоьнтарин | ЦӀоьнтара | 1 | ↘366[3] | 18,40[20] |
| Шовхала-Бердан | Шовхала-Берд | 3 | ↗1682[3] | 9,05[20] |
| Шоьнин | Шоьна | 2 | ↘566[3] | 8,00[20] |
| Энганин | Энгана | 1 | ↗1345[3] | 17,00[20] |
Эвланаш[нисйе бӀаьра | нисйе]
Нажи-Йуьртан кӀоштахь 53 эвла йу.
КӀоштан нах бехачу меттигийн йукъара карта[нисйе бӀаьра | нисйе]
| Нах бехачу меттигийн бахархойн барам: | |
 |
20 000 сов вахархо |
 |
10 000—15 000 вахархо |
 |
5000—10 000 вахархо |
 |
1000—5000 вахархо |
 |
500—1000 вахархо |
 |
Менее 500 вахархо |
.svg)
Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]
- ↑ 1 2 ОКТМО. 185/2016. Северо-Кавказский ФО
- ↑ 1 2 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Росстат.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (оьр.)(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2020 шеран 24 апрелехь. Теллина 2020 шеран 24 апрелехь.
- ↑ Бовза хьай Дайхмохк
- ↑ Закон Чеченской Республики от 04 октября 2019 года N 41-РЗ «О преобразовании, изменении границ отдельных муниципальных образований Чеченской Республики и внесении изменений в некоторые законодательные акты Чеченской Республики» — Стр. 2015
- ↑ Историческая справка.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2012 шеран 3 февралехь.
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 2 январехь. Теллина 2014 шеран 2 январехь.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1. Численность и размещение населения Чеченской Республики. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 9 майхь. Теллина 2014 шеран 9 майхь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 31 майхь. Теллина 2014 шеран 31 майхь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2013 шеран 16 ноябрехь. Теллина 2013 шеран 16 ноябрехь.
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2014 шеран 2 августехь. Теллина 2014 шеран 2 августехь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2015 шеран 6 августехь. Теллина 2015 шеран 6 августехь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017, 31 июль). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2017 шеран 31 июлехь. Теллина 2017 шеран 31 июлехь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2018 шеран 26 июлехь. Теллина 2018 шеран 25 июлехь.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (оьр.). Теллина 2019 шеран 31 июлехь.
- ↑ Том 4 книга 1 "Национальный состав и владение языками, гражданство"; таблица 1 "Национальный состав населения Чечни по городским округам, муниципальным районам, городским населённым пунктам, сельским населённым пунктам с численностью населения 3000 человек и более"(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2015 шеран 29 сентябрехь. Теллина 2014 шеран 2 январехь.
- ↑ Закон Чеченской Республики от 20 февраля 2009 года N 11-рз «Об образовании муниципального образования Ножай-Юртовский район и муниципальных образований, входящих в его состав, установлении их границ и наделении их соответствующим статусом муниципального района и сельского поселения»
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Чеченская Республика. Общая площадь земель муниципального образования Архивйина 2017-08-08 — Wayback Machine
Хьажа кхин а[нисйе бӀаьра | нисйе]
Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]
- Ножай-Юртовский район
- Инвестиционный паспорт Ножай-Юртовского района(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2009 шеран 17 сентябрехь.
- Новости Ножай-Юртовского района
 Нажи-Йуьртан кӀоштан нах беха меттигаш | ||
|---|---|---|
| КӀоштан центр: Нажи-Йурт | |
 | Коьрта гӀала: Соьлжа-ГӀала Махкан-екъаялар: КӀошташ: ТӀехьа-Мартанан | Веданан | Галайн-ЧӀожан | Соьлжа-ГӀалин | Гуьмсан | Итон-Кхаьллан | Курчалойн | Теркан | Невран | Нажи-Йуьртан | Соьлжан | Хьалха-Мартанан | ЧӀебарлойн | Шелан | Шаройн | Шуьйтан | Шелковскан АгӀонаш: ХӀост | Шатлакхан Илли | Истори | Бахархой | Махкан-йекъайалар | Байракх | | |