Нажи-Йурт

Нажи-Йурт
	Эвла
Нажи-Йурт
	43°05′45″ къ. ш. 46°22′35″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Росси
Регион	Нохчийчоь
КӀошт	Нажи-Йуьртан
Йуьртан меттиг	Нажи-Йуьртан
Истори а, географи а
Йиллина	1810
Сахьтан аса	UTC+3
Бахархой
Бахархой	5062 эзар. стаг (2002)
Къаьмнийн хӀоттам	нохчий
Динан хӀоттам	бусулбанаш
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код	+7 87141
Поштан индекс	366220
ОКАТО	96225828001
Картин тӀехь
	Медиафайлаш Викилармехь

Нажи-Йурт^[3] — Нохчийчоьнан Нажи-Йуьртан кӀоштан административан центр.

Иза йу Нажи-Йуьртан йуьртан меттиган административан центр.

Географи[нисйе бӀаьра | нисйе]

Эвла йу Нохчийчоьнан малхбален дакъан тӀехь, Соьлжа-ГӀалина къилба-малхбалехьа 111 километрехь йу, ДегӀаста дозанан гена йоцуш йу, Хаси-Эвлан къилба-малхбузехьа 30 километрехь йу, Ястий хинайистехь йу^[4].

Уллера нах беха меттигаш: къилбаседехьа йу — БуланхитӀа, къилбаседа-малхбузехьа йу — Бетти-Мохк, къилбаседа-малхбалехьа йу — Кешен-Эвла а, Бони-Эвла (Дагестан) а, къилбехьа йу — Билта а, МехкаштӀехьа а, къилба-малхбузехьа йу — Ишхой-Отар, малхбузехьа йу — Айти-Мохк а, СоврагӀа а, Ӏалара а, къилба-малхбалехьа йу — Чуьрча-Ирзе а, Гилна а, Зандакъ а^[5].

Истори[нисйе бӀаьра | нисйе]

Эвла йиллина 1810 шарахь.

1944 шеран 23 февралехь коммунистийн Ӏедало нохчий а, гӀалгӀай а махкахбахар а, ишта Нохч-ГӀалгӀайн АССР дӀаяккхар а бахьана долуш, эвлан цӀе Андалалы аьлла хийцина яра. Эвла баьхкина Дагестанера суьйлий а СССР меттигашкара оьрсийн бахархой а. 1957 шеран 9 январехь Нохч-ГӀалгӀайн АССР меттахӀоттийна^[6] ишта меттахӀоттийна эвлан хьалхалера цӀе а. Коммунистийн харца Ӏедало баха охьахийшина болу суьйлийн дезна шаьш схьа баьхканча йуха баха.

Совет Ӏедал заманехь йуртахь латталелоран а, хьуна лелоран предпреятеш хилла. 1960-1990 шершкахь кӀоштахь тонка кхиоша хилла.

Бахархой[нисйе бӀаьра | нисйе]

Бахархойн дукхалла
1939^[7]	1959^[8]	1970^[9]	1979^[10]	1989^[11]	2002^[12]	2010^[13]
1658	↗1943	↗2882	↗3636	↗4388	↗5062	↗6744

Къаьмнийн хӀоттам

2010 шарахь Йерригроссийн бахархой ларарца къаьмнийн хӀоттам^[14]:

Халкъ	Дукхалла, стаг	Массо бахархойх дакъа, %
нохчий	5 858	86,86 %
оьрсий	320	4,74 %
суьйлий	217	3,22 %
гӀумкий	90	1,33 %
лаьзгий	41	0,61 %
гӀазгӀумкий	32	0,47 %
кхиберш	180	2,67 %
билгалцабинарш	6	0,09 %
массо	6 744	100,00 %

Экономика[нисйе бӀаьра | нисйе]

Нажи-Йуьртахь йу кибарчигийн завод. 1994 шарахьхиллачу ШолгӀа нохчийн тӀамехь завод йохийнера, 2006 шарахь меттахӀоттийра. Заводан арахецаран нуьцкъалла — 8 миллион кибарчигаш шарахь.^[15]