Воккха-Хьаьжа
 | ХӀокху йаззаман тӀе Википедин кхийолу агӀонашкахь хьажоргаш йац. |
| Воккха-Хьаьжа | |
|---|---|
| Ташав-Гьажи Эндирейли | |
| Вина терахь | 1770 |
| Кхелхина терахь | 1843 |
| Кхелхина меттиг | Сесана |
| Бераш | АльмаӀсуд[1] |
| Ӏилманан цӀе | Шейх, Имам |
| Корматалла | Имам, имаман наиб |
| ГӀуллакхалла | Имам, Наиб[d] |
| Динлелор | Ислам, тарикат (орден) Накшбандийя |
| Латар | |
Воккха-Хьаьжа — кхел. 1843 ш.) — бусулбанин динан Ӏилманхо а, XIX бӀешарахь нохч-дегӀастанан эскаран хьаькам а. Шемалан наиб. Ӏовхан (Ӏовхойн-махкан) наиб[2].
Биографи[нисйе бӀаьра | нисйе]
Схьавалар[нисйе бӀаьра | нисйе]
Воккха-Хьаьжа Нохчийчу мичара веъна билгала хууш дац, делахь Эндери эвлара веъна аьлла дуьйцу. Цхьана а документийн хьосташкахь билгалдина дац мичахь йа маца из вина аьлла, милаш хила цуьна дай муьлхачу къомах хила а. ХӀокху суфи жималехь а, къоналехь а хууш хӀума дац. Цхьаа архиван документаш дац, цуьна схьавалар дуьцуш. Воккха-Хьаьжас буьйцуш хила гӀумкийн мотт, цуьнах бух бина йаздо иза гӀумки хилла бохуш. Иза бакъ хила а мега делахь иза бакъдеш йа бакъдац аьлла чӀагӀдина дац. XVIII чакхе - XIX йуьхь бб. Къилбаседа Кавказехь гӀумкийн мотт официалан ца хилча а лоруш бара Къилбаседа Кавказан къаьмнийн йукъахь коьрта мотт санна. Иштта Воккха-Хьаьжас а буьйцуш хилла гӀумкийн мотт[3][2].
Сесанара воккху стага дийцарехь Воккха-Хьаьжас муьлххачу къомах хилла бохуш долу хаттарна ша делла жоп[4]:
|
Давуда тIаьхьенах ву со. Къомах гIумки ву со. Тайпана цIонтаро ву со, – аьлла. | 
|
ТӀамехь дакъалацар[нисйе бӀаьра | нисйе]
Доьзал[нисйе бӀаьра | нисйе]
Сесанахь цо шеъ зуда йалина, цуьна вара кӀант[5] АльмаӀсуд, зиярат ду Сесанахь[1], йоӀ[5]. Боба-хьаьжа - Воккха-Хьаьжин дайн гергара стаг. Иза хилай тайпа Дишний.ДӀавоьллина ву Эндери (ДегӀаста)[6]. Кхечу хаамашца иза хила Воккха-Хьаьжин да[7].
Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]
- ↑ 1 2 ГОСУДАРСТВЕННОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ «НАДТЕРЕЧНАЯ РАЙОННАЯ ГАЗЕТА «ТЕРКЙИСТ» 19 ДЕКАБРЯ 2008 г. № 101-102(596-597)
- ↑ 1 2 Жизнь и учение Ташу-Хаджи Саясанского «Вести Республики». Шамхан Ледиев (2014 шеран 7 март). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 24 апрель.
- ↑ Ташу-Хаджи. Российский Исламский университет имени Кунта-Хаджи (2013). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 24 апрель.
- ↑ Ташу-Хьажин весет. Хатуев Ӏабдулхьамид (2008 шеран октябрь). ТӀекхочу дата: 2019 шеран 24 апрель.
- ↑ 1 2 Святое место — зиярат Ташу-хаджи
- ↑ ГОСУДАРСТВЕННОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ «НАДТЕРЕЧНАЯ РАЙОННАЯ ГАЗЕТА «ТЕРКЙИСТ» 28 НОЯБРЯ 2008 г. № 95-96 (590-591)
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 693.
Литература[нисйе бӀаьра | нисйе]
- А. Б. Закс. Ташев-Хаджи // Вопросы истории. — 1993. — № 4. — С. 140—145.
- Шарафутдинова Р. Ш. Письмо наиба Ташев-Хаджи к Шамилю // Письменные памятники Востока: Историко-филологические исследования : ежегодник. — М.: Наука, 1977. — С. 86—89.
- Сулейманов А. С. Топонимия Чечни / Ред. Т. И. Бураева. — Грозный: ГУП "Книжное издательство", 2006. — 711 с. — 5000 экз. — ISBN 5-98896-002-2.
|
ХӀара чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. ХӀара дехар ду, хьай аьтту балахь хийца йоза билгала долучуьнца. |