Склодовски-Кюри, Мари — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[талланза верси][талланза верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Нисдарах лаьцна йаздина дац
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1: МогӀа 1:
[[Сурт:Curie-nobel-portrait-2-600.jpg|thumb|right|210 px|Мария Склодовская-Кюри]]
[[Сурт:Curie-nobel-portrait-2-600.jpg|thumb|right|210 px|Мария Склодовская-Кюри]]


'''Мари́я Склодо́вская-Кюри́''' ({{lang-fr|Marie Curie}}, {{lang-pl|Maria Skłodowska-Curie}}; йича тиллина цӀе Мария Саломея Склодовская, {{lang-pl|Maria Salomea Skłodowska}}; [[1867 шо|1867 шаран]] [[7 ноябрь]], [[Варшава]], [[Польша]], [[Российн импери]] — [[1934 шо|1934 шаран]] [[4 июль]], [[Санселльмоз]] уллехь, [[Франци]]) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, юкъараллин гӀуллакхо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикан а ([[1903 шо]]) химин а ([[1911 шо]])<ref>[http://nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html 26 November 2008]</ref>, исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри [[Париж]]ехь а, Онкологин центр — М. Склодовская-Кюри цӀарах йолу [[Варшава|Варшавехь]] йолу институт. Иза яра Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра [[радий]] а, [[полоний]] а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. ''Polōnia'' — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).
'''Мари́я Склодо́вская-Кюри́''' ({{lang-fr|Marie Curie}}, {{lang-pl|Maria Skłodowska-Curie}};
йича тиллина цӀе Мария Саломея Склодовская, {{lang-pl|Maria Salomea Skłodowska}}; [[1867 шо|1867 шаран]] [[7 ноябрь]], [[Варшава]], [[Польша]], [[Российн импери]] — [[1934 шо|1934 шаран]] [[4 июль]], [[Санселльмоз]] уллехь, [[Франци]]) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, юкъараллин гӀуллакхо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикан а ([[1903 шо]]) химин а ([[1911 шо]])<ref>[http://nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html 26 November 2008]</ref>, исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри [[Париж]]ехь а, Онкологин центр — М. Склодовская-Кюри цӀарах йолу [[Варшава|Варшавехь]] йолу институт. Иза яра Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра [[радий]] а, [[полоний]] а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. ''Polōnia'' — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).


[[Сурт:Marie et Pierre Curie .jpg|thumb|right|210 px|Мария а, Пьер Кюри а шайн лабораторехь. 1900 шарахь деккхина сурт.]]
[[Сурт:Marie et Pierre Curie .jpg|thumb|right|210 px|Мария а, Пьер Кюри а шайн лабораторехь. 1900 шарахь деккхина сурт.]]

Верси 2013, 8 июнь, 16:15

Мария Склодовская-Кюри

Мари́я Склодо́вская-Кюри́ (фр. Marie Curie, пол. Maria Skłodowska-Curie; йича тиллина цӀе Мария Саломея Склодовская, пол. Maria Salomea Skłodowska; 1867 шаран 7 ноябрь, Варшава, Польша, Российн импери — 1934 шаран 4 июль, Санселльмоз уллехь, Франци) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, юкъараллин гӀуллакхо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикан а (1903 шо) химин а (1911 шо)[1], исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри Парижехь а, Онкологин центр — М. Склодовская-Кюри цӀарах йолу Варшавехь йолу институт. Иза яра Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра радий а, полоний а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. Polōnia — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).

Мария а, Пьер Кюри а шайн лабораторехь. 1900 шарахь деккхина сурт.
Мария Склодовской-Кюри 1ийна ц1а чохь йолу музей. Варшава, Фретан урам, 16
Парижера Пантеонехь М. Кюри каш тӀехь долу чурт

Бераш

СССРн Почтан марка,
1987 шо

СовгӀаташ

Шиъ Нобелин совгӀат доцург, цунна еллера:

  • Французийн Ӏилман академин Бертло медаль (1902 шо)
  • Лондонан паччахьан юкъараллин Дэви медаль (1903 шо)
  • Маттеуччи медаль, Италин Халкъан Ӏилман академи (1904 шо)
  • Франклинан институтан Эллиот Крессонан Медаль (1909 шо).

Иза яра 85 Ӏилманан юкъараллин сийлахь декъашхо. 1911 шо дуьна дӀа цо дакъа лоцара сийлахь лору Сольвейн физикан конгрессехь. 12 шарахь иза яра Къамнийн лигин интеллектан цхьанакъахьегаран Хьалкъан юкъаралин комиссин белхало.

Молдовин почтан марка,
1996 шо

Литература

  • Кюри Е. Пьер и Мария Кюри. М. Молодая гвардия. 1959. серия Жизнь замечательных людей. Вып. 5 (271)
  • Коттон Э. Семья Кюри и радиоактивность. Пер. с франц. Н. Е. Горфинкель и А. Н. Соколова. М. Атомиздат. 1964.
  • Кюри Е. Мария Кюри. Пер. с франц. Е. Ф. Корша (†); Под ред. проф. В. В. Алпатова. Изд. 4-е. М. Атомиздат. 1977. С. 328.
  • Иоффе А. Ф. Мария Складовская-Кюри. О физике и физиках. Л. Наука. 1977
  • Лауреаты Нобелевской премии: Энциклопедия. Пер. с англ.- М.: Прогресс, 1992.
  • Robert Reid, Marie Curie, New York, New American Library, 1974.
  • Teresa Kaczorowska, Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska-Curie of Mazowsze), Ciechanów, 2007.
  • Wojciech A. Wierzewski, «Mazowieckie korzenie Marii» («Maria’s Mazowsze Roots»), Gwiazda Polarna (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp. 16-17.
  • L. Pearce Williams, «Curie, Pierre and Marie», Encyclopedia Americana, Danbury, Connecticut, Grolier, Inc., 1986, vol. 8, pp. 331-32.
  • Barbara Goldsmith, Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie, New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
  • Naomi Pasachoff, Marie Curie and the Science of Radioactivity, New York, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-509214-7.
  • Eve Curie, Madame Curie: A Biography, translated by Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001, ISBN 0-30-681038-7.
  • Susan Quinn, Marie Curie: A Life, New York, Simon and Schuster, 1995, ISBN 0-671-67542-7.
  • Françoise Giroud, Marie Curie: A Life, translated by Lydia Davis, Holmes & Meier, 1986, ASIN B000TOOU7Q.
  • Redniss, Lauren, Radioactive, Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout, New York, Harper Collins, 2010, ISBN 978-0-06-135132-7.

Билгалдаккхарш

Кеп:Билгалдаккхар

Хьажорагаш

  1. 26 November 2008