Оьрсийн мотт — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[талланза верси][талланза верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Нисдарах лаьцна йаздина дац
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 19: МогӀа 19:
{{Байракх|АЦШ}} [[АЦШ]]
{{Байракх|АЦШ}} [[АЦШ]]
|регионаш =
|регионаш =
{{Байракх|Къилбера Хlири}} [[Къилбера Хlири]]<br/>
{{Байракх|Къилба ХӀирийчоь}} [[Къилба ХӀирийчоь]]<br/>
{{Байракх|Абхази}} [[Абхази]]<br/>
{{Байракх|Абхази}} [[Абхази]]<br/>
{{Байракх|Приднестровье}} [[Приднестровье]]<br/>
{{Байракх|Приднестровье}} [[Приднестровье]]<br/>
МогӀа 36: МогӀа 36:
{{Байракх|Украина}} [[Украина]] <small>(ряд офиц. функций)</small><br />
{{Байракх|Украина}} [[Украина]] <small>(ряд офиц. функций)</small><br />
{{Байракх|Абхази}} [[Абхази]] <small>(частично признанное)</small><br />
{{Байракх|Абхази}} [[Абхази]] <small>(частично признанное)</small><br />
{{Байракх|Къилбера Хlири}} [[Къилбера Хlири]] <small>(ч-но признанное)</small><br />
{{Байракх|Къилба ХӀирийчоь}} [[Къилба ХӀирийчоь]] <small>(ч-но признанное)</small><br />
{{Байракх|Приднестровье}} [[ПМР]] <small>(непризнанное)</small><br />
{{Байракх|Приднестровье}} [[ПМР]] <small>(непризнанное)</small><br />
''{{Байракх|Молдави}} [[Молдави]]:''<br />
''{{Байракх|Молдави}} [[Молдави]]:''<br />

Верси 2015, 16 февраль, 08:20

Оьрсийн мотт
Шен цӀе: русский язык‎
Пачхьалкхаш:
Регионаш:
Нисдеш организаци: Российн Ӏилманийн академин оьрсийн меттан институт (Москва, Росси)
Мотт буьйцурш:

Ненан мотт:
Росси:
118,6 млн (2010)[1]

Дуьне (схьахетарехь):
161,7 млн (2013)[2]


ШозлугӀа мотт:
Росси:
18,9 млн адам (2010)[3]

Дуьне (схьахетарехь):
110,0 млн (2009)[4]


Массо а:
Росси:
137,5 млн (2010)[5]

Дуьне (схьахетарехь):
254,0 млн (2009)[6]
Рейтинг: Ненан мотт: 8 (2009)[2]
Массо а мотт буьйцурш: 5 (2009)
Статус кхерамзаллехь[d][8]
Классификаци
Категори: Евразин мотт
  • Индоевропейская семья
  • Балто-славянская ветвь
  • Славянская группа
  • Восточнославянская подгруппа

Курсивом выделена гипотетическая группа языков.

Гергара меттанаш: украинин, белоруссийн
Йоза: кириллица (оьрсийн абат)
Меттан кодаш
ISO 639-1 ru
ISO 639-2 rus
ISO 639-3 rus
WALS rus
Ethnologue rus
Linguasphere 53-AAA-ea
ABS ASCL 3402
IETF ru
Glottolog russ1263
ХӀокху маттахь Википеди
ХӀара гӀаран файл кхоьллина ю статьян дӀадолоран бух тӀехь верси дӀаязйина хан 2012 шеран 1 ноябрехь, оцу терхьал тӀехьа нисдар ца гойту.
хьажа иштта кхин аудиостатьяш

Оьрсийн мотт — индоевропин гергара меттанийн славянан меттанийн малхбале славянан тобанан юкъабоьдуш бу. Иза бу дуьненах дӀасабаржаран ненан меттанаш юкъахь 8-гӀа меттахь. Меттанаш буьйцуш берш лаьрча иза бу 5-гӀе меттахь.[9]. Оьрсийн мотт бу оьрсийн халкъан мотт, юккъера Евразехь а, Малхбале Европехь а, хьалха хилла СССР мехканашкахь а, халкъашна юкъахь буьйцуш болу мотт, ООНан белха маттах цхьаъ. Оьрсийн мотт бу массарелла а баьржина славянийн мотт а, Европехь массарелла а дукха наха ненан мотт лоруш берг а. Гочдаран дукхалин оьрсийн мотт бу дуьненахь 4-гӀа, гочдина книгашна — 7-гӀа.[10]2013 шарахь оьрсийн мотт хилира Интернетехь массара а бержина меттанаш юкъахь 2-гӀа[11].


Таблица № 1. Оьрсийн мотт хуур берш 2004—2025 шерашкахь (млн стаг):

Пачхьалкхаш/ дуьненан регионаш 2004 2015 2025
Росси 140,0 130,0 110,0
СНГ а, Балти а 100,0 60,0 30,0
Малхбале Европа а, Балканаш а 19,0 10,0 5,0
Малхбузе Европа 7,9 5,0 3,0
Ази 4,1 2,8 1,7
Гергара Малхбале а, Къилбаседера Африка а 1,5 0,9 0,6
Сахарел къилбехьа Африка 0,1 0,1 0,1
Латинан Америка 1,2 0,7 0,4
АЦШ, Канада, Австрали, Керла Зеланди 4,1 2,5 1,3
Берриг 278,0 212,0 152,0

Билгалдахарш

  1. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года, том 4, таблица 8, страница 232
  2. 1 2 Ethnologue. Languages of the World. Statistical Summaries(ингалс.)
  3. Как разность между общим числом говорящих и числом говорящих, для которых русский является родным языком.
  4. Ethnologue. Languages of the World. Russian(ингалс.)
  5. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года, том 4, таблица 3, страницы 25-28
  6. Как сумма числа говорящих, для которых русский является родным, и числа говорящих, для которых русский является вторым языком.
  7. ScriptSource - Russian
  8. Красная книга языков ЮНЕСКО
  9. Русский язык: история и общая характеристика
  10. Английский, французский, немецкий и русский языки - самые переводимые в мире. cybersecurity.ru (19 апрелехь 2012). — На основе анализа базы данных реестра переводов «Index Translationum» в 2012 году. ТӀекхочу дата: 20 апрелехь 2012.
  11. Lenta.ru: Русский язык стал вторым по популярности в интернете, 21 марта 2013

Литература

  • Горшкова К. В., Хабургаев Г. А. Историческая грамматика русского языка: Учебное пособие для ун-тов. — М.: Высш. школа, 1981. — 359 с.
  • Русский язык. Энциклопедия / Гл. ред. Ю. Н. Караулов. — 2-е изд. — М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия» & Издательский дом «Дрофа», 1997. — 721 с. — ISBN 5-85270-248-X.
  • Русский язык: Энциклопедия / Гл. ред. Ф. П. Филин; Ред. колл.: Р. И. Аванесов, В. И. Борковский, Т. А. Ганиева и др. Институт русского языка АН СССР. — М.: Советская энциклопедия, 1979. — 432 с. — 150 000 экз.
  • Иванов В. В. Историческая грамматика русского языка. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: Просвещение, 1983. — 399 с. — 80 000 экз.
  • Успенский Б. А. История русского литературного языка (XI—XVII вв). — 3-е изд., испр. и доп. — М.: Аспект Пресс, 2002. — 558 с. — 5000 экз. — ISBN 5-7567-0146-X.

Хьажорагаш