Италин-туркойн тӀом — Версийн башхалла
| [теллина верси] | [теллина верси] |
Нисдарах лаьцна йаздина дац |
|||
| МогӀа 55: | МогӀа 55: | ||
== ТӀеман бахьнаш == |
== ТӀеман бахьнаш == |
||
[[Файл:Cartolina Tripolitania e Cirenaica 1911.jpg|thumb|right|ТӀеман лерина Италин открытка. 1911 шо.]] |
|||
Итали, [[Рисорджименто|керла кхоьллина пачхьалкх]], кхин колонин пачхьалкхаш санна лохуш яра сурсаташ дохка меттиг, шен [[Италин колонеш|колонин латташ]] шордан гӀертара. Италихой буьйлабеллера Ливин чубаха дипломатин кечам XIX бӀешеран чеккхенгахь дуьйна, ткъа тӀеман — XX бӀешо долалуш дуьйна. Италин юкъараллин ойлана Ливи гойтура шортта пайден маьӀданаш долу а, дика Ӏаламан хьал долу а, кхин тӀе берриш 4 эзар туркойн салтийчо бен ларбеш боцу мохк санна. Италин пресса оцу хенахь гӀертара италихой тешо, Ливин бахархой зуламе дог-ойла йолуш хиларх туркошна, италихой безаш а, царна италихой шайн туркойн Ӏазапах хьалхабохурш гар. Кхин а царна моьттура Ливи чубахар «суьйрана пхьогӀане валар» санна хир ду». |
|||
== Билгалдахарш == |
== Билгалдахарш == |
||
Верси 2019, 10 ноябрь, 02:43
| Италин-туркойн тӀом | |||
|---|---|---|---|
| Коьрта конфликт: Африка колонешка екъар Ӏусманан импери йохар | |||
 Италин дирижаблаш бумбанаш кхуьйсу туркойн позицешна Ливин махкахь | |||
| Терахь | 1911 29 сентябрехь — 1912 18 октябрехь | ||
| Меттиг | Ливи, Эгейн хӀорд | ||
| Бахьна | Итали паччахьаллин экспанси | ||
| ЖамӀ | Итали паччахьаллин толам. Ливи а, Додеканес а Италех схьатохар. | ||
| МостагӀий | |||
|
|
|||
| БӀаьччаш | |||
|
|
|||
| Массон ницкъаш | |||
|
|||
| Белларш | |||
|
|||
 Медиафайлаш Викилармехь | |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Италин-туркойн тӀом, я Туркойн-италин тӀом, кхин а бевза Италехь «Ливин тӀом» (итал. Guerra di Libia) аьлла, ткъа Туркойчохь «Триполин тӀом» (турк. Trablusgarp Savaşı) аьлла — 1911 шеран 29 сентябрера 1912 шеран 18 октябрь кхаччалц (386 де) хилла Италин паччахьаллин а, Ӏусманан империн а юкъара тӀом. Италис схьабаьккхина Ӏусманан империн областаш Триполитани а, Киренаика а (хӀинцалера Ливин мохк), ткъа кхин а грекийн мотт буьйцу архипелаг Додеканес (цунна юкъахь Родос гӀайре а).
И тӀом шен масштабашца Дуьненан хьалхарчу тӀемца буста мегар дацахь а, иза хилира цунна тӀе некъ баьккхинарг, хӀунда аьлча цуо национализм айира балканан пачхьалкхашкахь. ТӀамо гайтира туркойн эскаран ледарлонаш, Ӏусманан империн хала хьал гуш, Балканан бартан декъашхой тӀелетира цунна, Италин дуьхьала долу тӀемаш чекхдовлале. Италин-туркойн тӀамехь дуьххьала лелийра тӀеман-техникан прогрессан керла кхиамаш: радио, авиаци, бронеавтомобилаш.
Италин-туркойн тӀеман статистика
| ТӀом беш долу мехкаш | Бахархой (1911 шарахь) | Салтий вовшахтоьхна | Салтий вийна | Салтий лазийна | Чевнех белла | Цамгарех белла |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Итали | 35 131 800 | 100 000 | 1100[1] | 4250 | 332 | 1948 |
| Ӏусманан импери | 22 500 000 | 28 000[2] | 4500 | 5370 | 1500 | 4000 |
| БЕРРИШ | 57 631 800 | 128 000 | 5600 | 9620 | 1832 | 5948 |
ТӀеман бахьнаш
Итали, керла кхоьллина пачхьалкх, кхин колонин пачхьалкхаш санна лохуш яра сурсаташ дохка меттиг, шен колонин латташ шордан гӀертара. Италихой буьйлабеллера Ливин чубаха дипломатин кечам XIX бӀешеран чеккхенгахь дуьйна, ткъа тӀеман — XX бӀешо долалуш дуьйна. Италин юкъараллин ойлана Ливи гойтура шортта пайден маьӀданаш долу а, дика Ӏаламан хьал долу а, кхин тӀе берриш 4 эзар туркойн салтийчо бен ларбеш боцу мохк санна. Италин пресса оцу хенахь гӀертара италихой тешо, Ливин бахархой зуламе дог-ойла йолуш хиларх туркошна, италихой безаш а, царна италихой шайн туркойн Ӏазапах хьалхабохурш гар. Кхин а царна моьттура Ливи чубахар «суьйрана пхьогӀане валар» санна хир ду».
Билгалдахарш
- ↑ Italy. Esercito. Corpo di stato maggiore. The Italo-Turkish War (1911-12). — 1914.
- ↑ Youssef Aboul-Enein and David Trandberg. Arab Thoughts on the Italian Colonial Wars in Libya. Small Wars Journal (2012 шеран 6 март). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 14 ноябрь.
- ↑ 1 2 The History of the Italian-Turkish War, William Henry Beehler, page 14