Ӏаьрбийн мотт — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
МогӀа 134: МогӀа 134:
Фильмаш, телевидени, газеташ, кхин ерш а дукхах дерг хIора Iарбийн пачхьалкхехь [[Арабский литературный язык|литературан Iарбийн маттахь]] ю.
Фильмаш, телевидени, газеташ, кхин ерш а дукхах дерг хIора Iарбийн пачхьалкхехь [[Арабский литературный язык|литературан Iарбийн маттахь]] ю.


[[Ислам]], хьалхарчу рогIехь, [[Къуръан]], хилира цхьанатуху фактор юкъара литературан мотт кхиарехь. [[Малтийн мотт|Малтийн меттан]] масаллийца хаалур ю мотт кхиарехь йолу исламан роль. [[Малта (пачхьалкх)|Малтехь]], [[керсталла]] долчехь магIрибан меттан кепах кхиина ша болу малтийн мотт.
[[Ислам]], хьалхарчу рогIехь, [[Къуръан]], хилира цхьанатуху фактор юкъара литературан мотт кхиарехь. [[Мальтийн мотт|Мальтийн меттан]] масаллийца хаалур ю мотт кхиарехь йолу исламан роль. [[Мальта (пачхьалкх)|Мальтехь]], [[керсталла]] долчехь магIрибан меттан кепах кхиина ша болу мальтийн мотт.





Верси 2018, 1 июнь, 13:21

Ӏаьрбийн мотт
Шен цӀе: اللُّغَة العَرَبِيّة
Пачхьалкхаш:
Регионаш: Ӏаьрбийн пачхьалкхаш
Официалан мотт:

Кеп:Байракх/Алжир Алжир
Бахьрайн Бахьрайн
Джибути Джибути
Мисар Мисар
Кеп:Байракх/Израиль Израиль
Урдан Урдан
Ӏиракъ Ӏиракъ
Йаман Йемен
КъатӀар КъатӀар
Коморийн гӀайренаш Комораш
Кувайт Кувейт
Ливан Ливан
Ливи Ливи
Мавритани Мавритани
Марокко Марокко
Ӏаьрбийн Цхьаьнакхетта Эмираташ Ӏаьрбийн Цхьаьнатоьхна Эмираташ
Ӏоман Ӏоман
Эритрей Эритрей
СаӀудийн Ӏаьрбийчоь СаӀудийн Ӏаьрбийчоь
Шема Шема
Сомали Сомали
Судан Судан
Тунис Тунис
Чад Чад
Саьхьаран Ӏаьрбийн Демократин Республика Саьхьаран Ӏаьрбийн Демократин Республика
Палестина Пачхьалкх ПалестӀина
Сомалиленд Сомалиленд
Организациш:
ООНан байракх ООН,
Африкан барт,
Файл:Flag of OIC.svg Организация Исламского сотрудничества,
Лига арабских государств,
Совет сотрудничества арабских государств Персидского залива,

Агадиран барт
Нисдеш организаци:

Мароккон Паччахьан Академи (Марокко),

Мотт буьйцурш: 260 - 323 млн.
Рейтинг: 2
Статус кхерамзаллехь[d][1]
Классификаци
Категори: Евразин мотт

Афразийская макросемья

Семитийн доьзал
Малхбузе-семитийн гара
Центральнисемитийн тоба
Ӏаьрбийчоьнан подгруппа
Йоза: Ӏаьрбийн йоза
Меттан кодаш
ISO 639-1 ar
ISO 639-2 ara
ISO 639-3 ara
Ethnologue ara
Linguasphere 12-AAC
ABS ASCL 4202
IETF ar
Glottolog arab1395
ХӀокху маттахь Википеди
Афразийн меттанаш
Ӏарбийн мотт дӀасабаржар

Ӏарбийн мотт (Ӏаьр. اللغة العربية‎‎, al-luġa al-ʿarabiyya) — юкъабоьдуш бу афразийн меттан тайпан семитийн генан юкъа. Ӏаьрбийн мотт буьйцуш берш 240 млн гергга стаг ву[2] (ненан мотт), кхиъ 50 млн стага лелош бу Ӏарбийн мотт шозлагӀа мотт санна. Классикан Ӏарбийн мотт Къуръанан мотт бу. Иза лелош бу динан гӀуллакхан. Дуьненахь 1,57 млрд стаг ву бусалба[3].

Йоза Iаьрбийн абатан бух тIехь ду. ВКЪКХ Инарлин ассамблейн а, Вовшахтоьхна Къаьмнийн Кхолламан (ВКЪКХ) кхечу меженийн а ялханнах официалан а, белхан а цхьаъ мотт бу. Ерриг Iаьрбийн пачхьалкхийн (Iиракъехькхурдойчуьнца цхьаьна) официалан мотт бу. Цул сов, официалан цхьа мотт бу Израилан, Чадан, Эритрейн, Джибутин, Сомалилендан[4], Сомалин, Коморийн ГIайренийн.

Меттан геннаш

Таханлера буьцу Iаьрбийн мотт бекъало 5 тобан меттан геннашна, лингвистика агIора хьаьжчи къаьстина меттанаш ду уьш:

  • МагIрибан тобан меттан геннаш
  • Мисран-суданан Iаьрбийн мотт
  • Шеман-месопотамийн Iаьрбийн мотт
  • Iаьрбийн ахгIайренан тобан меттан геннаш
  • Юккъераазин тобан меттан геннаш

МагIрибан мотт юкъабоьду малхбузан тобан, диснарш — малхбален тобан Iаьрбийн меттанашна а, меттан геннашна а. (Хьажа Бала «мотт я меттан га»); ГIоле хуьлу Iаьрбийн мотт Iамочу Iилманехь лелош долу термин «меттан га» (Ӏаьр. لهجة‎‎) леладар.

Литературан мотт (малхбузан Iаьрбийн меттан Iилманехь лелайо термин инг. Modern Standard Arabic — хIинцалера стандартан Iаьрбийн мотт[5]) — цхьаъ бу. Литературан матто хIинцалерачу дуьненахь а, Iилманехь а дукхах долу хIуманийн дошаман тӀаьхьало цхьаьнатуху, амма оццу хенахь цхьацца Iаьрбийн пачхьалкхашкахь чIогIа кIезиг лелабо къамелехь.

Iаьрбийн меттан геннашна тайп-тайпанчу пачхьалкхашкахь чIогIа къастало вовшех, цкъаццIа буьйцурш а ца кхеташ.

Фильмаш, телевидени, газеташ, кхин ерш а дукхах дерг хIора Iарбийн пачхьалкхехь литературан Iарбийн маттахь ю.

Ислам, хьалхарчу рогIехь, Къуръан, хилира цхьанатуху фактор юкъара литературан мотт кхиарехь. Мальтийн меттан масаллийца хаалур ю мотт кхиарехь йолу исламан роль. Мальтехь, керсталла долчехь магIрибан меттан кепах кхиина ша болу мальтийн мотт.


Терахь 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩
۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹

Билгалдахарш

  1. Красная книга языков ЮНЕСКО
  2. Сайт университета Лаваль (2010 год)
  3. Доклад Pew Research Center о распространённости ислама в мире" (2009 год)
  4. Республика Сомалиленд является непризнанным государством, территорию которого все государства мира считают частью Сомали.
  5. Арабский язык — йаззам бу энциклопедии «Кругосвет»

Литература

Хьажоргаш

«Википедин» логотип
«Википедин» логотип

«Википеди» тӀехь ду дакъа
Ӏаьрбийн маттахь
«الصفحة الرئيسية»

Логотип «Викидоьшам»
Логотип «Викидоьшам»
Викидоьшам дешнаша могӀам бу арабского языка хӀокху категори чохь «Ӏаьрбийн меттахь»
Викитекин логотип
Викитекин логотип
Викитекехь ду  йозанаш
Ӏаьрбийн мотт а, Ӏаьрбийн литература а темин
  • Ar-Ru.ru — электронный арабско-русский словарь
  • Umkin.ru — перевод на арабский, русско-арабский словарь
  • Madaris.ru — сайт для мусульман, изучающих арабский язык, бесплатные видео-уроки
  • Arabic.ru — арабский язык и арабский мир
  • Arabi.ru — форум любителей арабского языка и культуры
  • Arabic-Keyboard.org — арабская клавиатура
  • Learn Colloquial Gulf Arabic Language — начальный курс арабского диалекта Персидского Залива (ингалс.)
  • LookLex / Course / Arabic — курс арабского языка (ингалс.)
  • Іаьрбийн Википеди