Латинан мотт — Версийн башхалла

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 107: МогӀа 107:
|}
|}
|}
|}
* C а, K а элпаша билгалдоккху {{МФА|/k/}}. Ширачу йозанашкахь C дукха хьолахь леладо I а, E а хьалха, ткъа K леладо A хьалха. Амма классикан заманахь K элп дара латинан дешний жимачу испискица доза тоьхна; грекаш схьаэцарехь [[Каппа (элп)|каппа]] (Κκ) даиман а C элпаца гойту. Q элпо къастадо минимум меттигашкахь {{МФА|/k/}} а, {{МФА|/kʷ/}} а, масала ''cui'' {{МФА|/kui̯/}} а, ''qui'' {{МФА|/kʷiː/}} а.

* Ширачу латинехь C билгалйоккхура шиъ тайп-тайпана фонема: {{МФА|/k/}} а, {{МФА|/g/}} а. ТӀехьа юкъадаьккхина G элп, амма C яздар дисина цхьа могӀа шираруман цӀераш яцъярашкахь, масала ''Gāius'' (Гай) доца яздора ''C.'', ткъа ''Gnaeus'' (Гней) ''Cn.'' Кепара.

* Классикан латинехь I а, V а (цӀе: ū) элпаш билгалдаккхара мукъа аз {{МФА|/i/}} а, {{МФА|/u/}} а, мукъаза аьзнаш (нийса аьлчи, ахмукъа) {{МФА|/j/}} а, {{МФА|/w/}} а. Юккъера бӀешераш чекхдовлуш къастодолийна Ii/Jj а, Uu/Vv а, уьш хӀинци а латинан текст арахоьцуш бехкам бина а дац. Дукхах дерг Ii, Uu, Vv бен ца леладо, наггахь — Ii а, Vu а.





Верси 2018, 28 февраль, 04:35

Латинан мотт
Шен цӀе: Lingua latina
Пачхьалкхаш: Малхбузан а, Къилба Европа а, Гергара Малхбале, Къилбаседа Африка (I - V бӀешерашкахь)
Официалан мотт:

Ватикан Ватикан
Малтан орден

хьалхара — Шира Рум
Нисдеш организаци: Папская академия латыни[d]
Белла:

Йозан мотт юьстахбеккхира романан а, германан а меттанаш XII - XV бӀешарахь (Малхбален Европехь XVII бӀешарахь), Ӏилманехь биснера XVIII бӀешо кхаччалц, биологехь а, лоьраллехь а, юстицехь а, католицизмехь таханлера де кхаччалц

Буьйцу мотт: цунах IX - бӀешерашкахь кхоллабелира романан меттанаш
Классификаци
Категори: Евразин мотт

ХӀиндаевропанметтанаш

Италийн га
Латин-фалийн га
Йоза: латиница
Меттан кодаш
ISO 639-1 la
ISO 639-2 lat
ISO 639-3 lat
Ethnologue lat
ABS ASCL 2902
IETF la
Glottolog lati1261
ХӀокху маттахь Википеди
Lapis niger (ма-дарра Ӏаьржа тӀулг) — латинан меттара йоза тӀехь долу уггар ширачу иэсех цхьаъ

Лати́нан мотт (шен цӀе — Lingua latina), я латинахӀиндаевропан доьзалан меттанех италийн меттенийн Латин-фалийн ген мотт. Таханлерачу дийнахь, доза тоьхна лелош белахь а (къамелан боцу мотт), иза италийн меттанех жигарчех цхьаъ бу.

Латинан мотт хӀиндаевропан меттанех уггар ширачех йозан мотт бу.

Тахана латинан мотт бу официалан мотт Сийлахь Ӏаршан, Малтан орденан, гӀала-пачхьалкхан Ватиканан, ткъа иштта, цхьаццанхьа, Руман-католикийн килсан.

Европан (уьш доцучу а) меттанашкара дукха дешнаш латинан бух болуш ду (хьажа иштта Дуьненаюкъара лексика).

Йоза

элп латинан
цӀе
коьрта
аллофон (МФА)
A a ā [a]
B b [b]
C c [k]
D d [d]
E e ē [ɛ]
F f ef [f]
G g [g]
H h [h]
I i ī [i]
J j jot [j]
K k [k]
L l el [l]
M m em [m]
элп латинан
цӀе
коьрта
аллофон (МФА)
N n en [n]
O o ō [ɔ]
P p [p]
Q q [k]
R r er [r]
S s es [s]
T t [t]
U u ū [u]
V v [w>v]
W w ū (vē) duplex [w,v]
X x ex [ks]
Y y ī Graeca [iː]
Z z zēta [z]
  • C а, K а элпаша билгалдоккху /k/. Ширачу йозанашкахь C дукха хьолахь леладо I а, E а хьалха, ткъа K леладо A хьалха. Амма классикан заманахь K элп дара латинан дешний жимачу испискица доза тоьхна; грекаш схьаэцарехь каппа (Κκ) даиман а C элпаца гойту. Q элпо къастадо минимум меттигашкахь /k/ а, /kʷ/ а, масала cui /kui̯/ а, qui /kʷiː/ а.
  • Ширачу латинехь C билгалйоккхура шиъ тайп-тайпана фонема: /k/ а, /g/ а. ТӀехьа юкъадаьккхина G элп, амма C яздар дисина цхьа могӀа шираруман цӀераш яцъярашкахь, масала Gāius (Гай) доца яздора C., ткъа Gnaeus (Гней) Cn. Кепара.
  • Классикан латинехь I а, V а (цӀе: ū) элпаш билгалдаккхара мукъа аз /i/ а, /u/ а, мукъаза аьзнаш (нийса аьлчи, ахмукъа) /j/ а, /w/ а. Юккъера бӀешераш чекхдовлуш къастодолийна Ii/Jj а, Uu/Vv а, уьш хӀинци а латинан текст арахоьцуш бехкам бина а дац. Дукхах дерг Ii, Uu, Vv бен ца леладо, наггахь — Ii а, Vu а.


Билгалдахарш

Литература

  • Латинский язык // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Тронский И. М. Историческая грамматика латинского языка. — М., 1960 (2-е изд.: М., 2001).
  • Ярхо В. Н., Лобода В. И., Кацман Н. Л. Латинский язык. — М.: Высшая школа, 1994.
  • Дворецкий И. Х. Латинско-русский словарь. — М., 1976.
  • Подосинов А. В., Белов А. М. Русско-латинский словарь. — М., 2000.
  • Белов А. М. Ars Grammatica. Книга о латинском языке. — 2-е изд. — М.: ГЛК Ю. А. Шичалина, 2007.
  • Люблинская А. Д. Латинская палеография. — М.: Высшая школа, 1969. — 192 с. + 40 с. илл.
  • Белов А. М. Латинское ударение. — М.: Academia, 2009.
  • Краткий словарь латинских слов, сокращений и выражений. — Новосибирск, 1975.
  • Мирошенкова В. И., Федоров Н. А. Учебник латинского языка. — 2-е изд. — М., 1985.
  • Подосинов А. В., Щавелева Н. И. Введение в латинский язык и античную культуру. — М., 1994—1995.
  • Нисенбаум М. Е. Латинский язык. — Эксмо, 2008.
  • Козлова Г. Г. Самоучитель латинского языка. — Флинта Наука, 2007.
  • Чернявский М.Н. Латинский язык и основы фармацевтической терминологии. — Медицина, 2007.
  • Бодуэн де Куртенэ И. А. Из лекций по латинской фонетике. — М.: ЛИБРОКОМ, 2012. — 472 c.

Хьажоргаш