Бело́в Алекса́ндр Алекса́ндрович (1951 шеран 9 ноябрь, Ленинград — 1978 шеран 3 октябрь, циггахь) — советийн баскетболхо, ССРС спортан хьакъ долу говзанча (1972). Хьалхара а, цхьаъ бен воцу а тренер — Кондрашин Владимир. 1967 – 1970 шерашкахь «Спартак» (Ленинград) командин центровой а, форвард а[1].
Баскетболан историн йукъавахна 1972 шеран Олимпийн ловзарийн баскетболан турниран финалан тӀаьххьарчу секундера шен толаман кхоссар бахьнехь, цуо толам беира ССРС гулйина командин АЦШ командин тӀаьхь. ССРС баскетболан гулйина команда дуьххьара хилира олимпийн чемпион, ткъа АЦШ гулйина команда исторехь дуьххьара ийшира Олимпийн ловзаршкахь.
1973 шеран бӀаьста, ССРС гулйина команда АЦШ а, Латинан Америкера а турнера цӀайогӀуш, Шереметьево аэропортан таможнехь гучуваьлла «ССРС чу материалан мехала хӀумнаш чуйаран бакъонаш йохорна». А. Жармухамедовца а, М. Коркияца а, И. Дворныйца а «Мел веха дисквалификаци» йелла, гулйина командин йукъара дӀабаьхна[3]. Через некоторое время дисквалификация была снята.
1977 шеран 23 январехь, къийсамашка воьдуш ССРС чура араволуш таможнин тергонах чекхволуш, Белов Александран тӀоьрмиг чохь гучуйевлла цӀуш. ГӀовгӀа йаьлла, центран зорбанехь йаззамаш а хилла. Беловн спортан хьакъ долу говзанча цӀе дӀайаьккхина, стипенди дӀадаьккхина. Иза араваьккхира къоман гулйина командин йукъара а, «Спартакан» йукъара а (1977 шеран декабрь кхаччалц).
Жима контрабанда (къаркъа, Ӏов, видеотехника) оцу заманан советийн спортхошна доккха хӀума дацара. Цуьнца къовсам латто мехкан политикин куьйгалло гайтаман процесс йира гӀараваьллачу спортхочунна.
Тарло, Белов Александр йамартлонан кӀела вахна хила. Цхьаьна версица, иза стартан пхеаннан йукъара меттиг къовсар дара, цуьнан меттиг дӀалацархьама[4]. Кхечу версица, иштта гӀелйан гӀорта тарлора ленинградан «Спартак»[5].
Масех шеран дохаллехь Белов Александр арз деш вара некхан у лазарна, «Спартакан» тренеро Кондрашинас садоӀуьйтара цуьнга хӀора матчехь цхьана-шина минотехь. Девно а, баскетболах дӀакъасторо чӀогӀа ницкъ бира спортхочун. 1978 шеран августехь Беловга кхайкхира къоман командин кечаман гуламе, амма масех де далале цунна гӀуо хийтира. Ши бутт балале, 27-гӀа шо долуш, иза велира наггахь бен ца хуьлучу цамгарх — деган ангиосаркомех[6]. ДӀавоьллина Ленинградера Къилбаседа кешнашкахь. Александран уллехь тӀаьхьа дӀавоьллира Кондрашин а.
Белов Александран деган препарат хӀоттийна Мечниковн цӀарах Къ-СММУ музейхь, церан клиникехь (оцу хенахь ЛенПИДУВ) дарба лелийра цунна[7].
«Хьала эхар» (2017, реж. А. Мегердичев) фильмехь Белов Александран роль ловзийра Колесников Ивана.
| |
|---|
| Дошамаш а, энциклопедеш а | |
|---|
 |
|---|
| Ловзархой | |
|---|
| Тренераш | |
|---|
| Суьдхой | |
|---|
Баскетбол кхиорехь
дакъа лацарна | |
|---|
Белов Александр
ССРС
