Аристократи

Урхаллин кеп, политикин дӀахӀоттамаш, системаш;
	Автократи; Анархи; Аристократи; Бюрократи; Геронтократи; Демархи; Демократи; Имитацин демократи; Либералийн демократи; Векалийн демократи; Нийсса демократи; Буржуазийн демократи; Деспотизм; Джамахири; Диархи; Диктатура; ТӀеман диктатура; Фашистийн диктатура; Пролетариатан диктатура; Нацистийн диктатура; Идеократи; Изократи; Клептократи; Коммуна; Корпоратократи; Критархи; Марионеткийн пачхьалкх; Матриархат; Меритократи; Милитократи; Монархи; Абсолютни монархи; Самодержавие; Дерригдуьненан монархи; Харжамийн монархи; Конституцин монархи Дуалистин монархи; Парламентан монархи; ; Тайпанийн-векалаллийн монархи; Феодалийн монархи; Ширну монархи; Хьалха феодалийн монархи; Ханалла (каганат); Царизм; Ноократи; Цхьа партин система; Олигархи; Охлократи; Патриархат; Баьччалла; Плутократи; Республика; Халкъан республика; Парламентан республика; Президентан республика; Ийна республика; Советан республика; Талассократи; Теллурократи; Теократи; Технократи; Тимократи; Тирани; Тоталитаризм; Хунта; Этнократи;
	Ков:Политика · нисъе

ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Аристократи (маьӀнаш).

Аристокра́ти (желт.-шира. ἀριστοκρατία, «уггаре дикачеран Ӏедал»; схьадаьлла ἀριστεύς — «уггаре вевзаш верг, беркате тайпанех схьаваьлларг» а, κράτος — «ницкъ, Ӏедал, баьчча») — Ӏедал элашкахь долу (къаьстина ша когаметта висинчу монархан урхаллех) пачхьалкхан урхаллин кеп.

Шена чуьра и термин схьайаьлла Шира Желтойчохь, и урхаллин кеп йуьхьанцарчу вариантехь ма-дарра кхетадора «уггаре дикачеран урхалла»^[1], оцу хенахь хӀора аристократан шен дикалла йара. Теро гар дара йуккъерабӀешерийн Малхбузен Европехь (къонахийн дикаллаш) а, шира Цийчохь а (йалх говзалла), цигахь аристократ боккъала а уггаре дика ву цхьаьна коллективехь, тайпанехь, гӀалахь, махкахь (регионехь), пачхьалкхехь.

Аристократин истори а, дух а урхаллин кеп санна[нисйе бӀаьра | нисйе]

Оцу урхаллин кепан аматаш ган тарло цхьацца антикаллин (Шира Рум, Спарта, кхин а) гӀала-пачхьалкхашкахь а, Европин йуккъерабӀешерийн цхьацца республикашкахь.

Цунна дуьхьала хӀоттайо хьалхара демократи, цунна чохь пачхьалкхан Ӏедал массеран йа дукхаха болчу гражданийн ду.

«Аристократи» термин лело йукъайаьккхина антикин философаша Платона а, Аристотела а.

Аристотель къастайора аристократи, урхаллин дика кеп йу цхьаьна могӀара политица, цуо иза уггаре дика лорура (йуккъерчеран Ӏедал) а, монархица а, иза йоьдура аристократин хьалха, политин тӀехьа.

Аристотела талхийна аристократи лорура олигархи — хьал долчеран Ӏедал, цуьнца дукхаха дерг урхаллехь болчеран бала бен бац, пачхьалкхан бала хила безучехь.

Аристократин бух тӀехь лаьтта, пачхьалкханна урхалла дан деза массарел дикачара йа хаьржинчара боху, ойла. Амма харжараллин болх тайп-тайпана чекхбоккху: цхьацца аристократешкахь хаьржинарг кхетадо элех схьавалар, кхечара тӀемлойн доьналла, лакхара хьекъал хилар, динехь йа оьздангаллехь совбовлар, тӀаьххьара, иштта бахаман барам а, тайпа а (бахаман ценз). Дуккха а масалашкахь терго йан лур йу дозанаш леларна тӀехь ма-йарра дикаллин тӀера эллин доьзалера хиларе кхаччалц. Вуьшта, дукхаха йолчу аристократешкахь и масех фактор хуьлу, йа уьш массо цхьаьна кхета пачхьалкхан Ӏедалан бакъонаш билгалйахархьама.