Америкин баскетболан ассоциаци

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Америкин баскетболан ассоциаци
инг. American Basketball Association
Логотипан сурт
Спортан тайпа Баскетбол
Кхоллар 1967
Кхоьллинарг Тинхэм Ричард[d][1]
ДӀакъовлар 1976
Мохк  АЦШ
Чемпион(аш) Нью-Йорк Нетс
Максимум титулаш Индиана Пэйсерс (3)
Викилармин логотип Медиафайлаш Викилармехь

Америкин баскетболан ассоциаци (инг. American Basketball Association) — хьалха америкин профессионалийн баскетболан лига, кхоьллина 1967 шарахь. ДӀабаьккхина 1976 шарахь Къоман баскетболан ассоциацих дӀатоьхна.

АБА истори[нисйе бӀаьра | нисйе]

1967 шарахь КъБА йукъайоьдура итт команда, лигин низам чӀогӀа морса дара йукъабахка луучарна, масала йукъабохкучара йукъадилла дезара 1,5 миллион доллар, цу тӀе командийн санаш гена йара таханлерачарна. Иза бахьнехь масех гӀалара бизнесменаша сацам бира КъБАца къовсалур долу альтернативан профессионалийн баскетболан лига кхолла, Ӏалашо йара масех шо даьлча ши лига вовшахтоха. АБАн хьалхара комиссар хилира «Миннеаполис Лейкерсан» гӀараваьлла ловзархо Майкен Джордж. АБА клубийн аьтту белира КъБА клубашкара масех лакхара классан ловзархо къевсина ваккха, кхин а суьдхой сехьабаха.

АБАхь лелаш КъБАчух къаьстина кхин низам дара: командашна тӀелата 30 секунда лора КъБАн 24 секундин меттана, ткъа 1967/1968 шарахь йукъайаьккхира кхаа очкон зона, КъБАхь иза йукъа ца йаьккхира кхин а шийтта шо даьлча бен. Кхин а АБАхь официалан лелайора бес-бесара (цӀен-кӀайн-сина) буьрка, оцу хенахь КъБАхь ловзура ламаста хилла стандартан цӀен-можа буьрканца. Кхин а КъБАх цхьа ладаме къастам бара АБАхь регионийн командаш хилар, масала, «Виргиния Сквайрз» а, «Каролина Кугарз» а, цара шайн цӀера матчаш ловзайора шайн штатийн тайп-тайпана гӀаланийн майданашкахь.

АБА а, КъБА а цхьаьнатохарх дийцарш долийра 1970 шеран аьхка, амма Робертсон Оскара КъБАн дуьхьала суьде ловзархошна алсама бакъонаш ца ло аьлла, арз дар бахьнехь, суьдо цхьаьнакхетар дӀатеттира. АБА хиларо таро йира клубашна йукъахь къовсам латто, цигара схьа, ловзархойн алапа айарехь а. 1976 шарахь вовшахкхийтира, амма АБАн дукхаха йолу клубаш ахча ца тоарна дӀайевллера. КъБА дехь йиъ клуб бен ца йелира: «Нью-Йорк Нетс», «Денвер Наггетс», «Индиана Пэйсерс», «Сан-Антонио Спёрс».

Лигин комиссараш[нисйе бӀаьра | нисйе]

АБАхь лелийна кхаа бесара буьрка йукъайаьккхина Майкен Джорджана

«Миннеаполис Лейкерс» клубан хьалха цӀейаххана хилла ловзархо Майкен Джордж хилира АБАн хьалхара комиссар, цуо йукъабаьккхина кхаа очкон асанан кхетам а, лигин сурсатийн хьаьрк а — цӀен-кӀайн-сина бесаш[2]. Майкен мукъавелира 1969 шарахь. Дебуше Дэйв, «Нью-Йорк Никс» командина йукъахь КъБА шозза чемпион хилла, лигин тӀаьххьара комиссар хилира, иза 1976 шарахь КъБАх дӀакхетталц, 1974/1975 шерашкахь иза «Нью-Йорк Нетс» командин вице-президентан а, инарлин менеджеран а даржехь вара[3].

Ассоциацин командаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Ассоциацин цхьайтта командех шиъ бен, «Индиана Пэйсерс» а, «Кентукки Колонелс» а, шеш йолу исс шарахь цкъан а цӀе ца хийцира, йолу меттиг а ца хийцира. Уьш йоцуш шеш беха меттиг кхин а «Денвер Ларкс / Рокетс / Наггетс» клубо а ца хийцира, иза йуьхьанца Канзас-Ситихь (Миссури штат) кхолла ойла йара, амма дийзира оьшу арена ца хиларна дийзира Денвере дехьадовла. Лиганаш вовшахкхетарна КъБАх кхетта йеа клубанна тӀе, тӀаьхьа ширачу лигехь орамаш тесна кхин а бархӀ команда дехьайаьккхира керлачу лиге: «Даллас», «Майами», «Мемфис», «Миннесота», «Нью-Орлеан», «Хьюстон», «Шарлотт», «Юта». 2001 шарахь клуб «Ванкувер Гриззлис» Луисвилле (Кентукки штат) дехьайоккхуш, «Кентукки Колонелсан» хилла цӀийне хьоьжура, амма хаьржира «Мемфис». ХӀинца Луисвилл коьрта претендент йу КъБА шорйарна, хӀунда аьлча 2010 шарахь гӀалахь йина керла спортан арена «КФС Ям-центр», 22 000 саг хьажархо чухоьу, иза дуккха а йоккха йу «Фридом Холлал», иза «Колонелсан» цӀера арена йара (16 600 хьажархо).

Блок-шоташца лидерш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Шо Ловзархо Команда Ловзарш Блок-шоташ В ловзарехь
за йуккъера барам
1973/1974 Джонс, КолдуэллКолдуэлл Джонс Сан-Диего Конкистадорс 79 316 4,00
1974/1975 Джонс, КолдуэллКолдуэлл Джонс (2) Сан-Диего Конкистадорс 76 246 3,24
1975/1976 Польц, БиллиБилли Польц Сан-Антонио Спёрс 83 253 3,05

ТӀеман трибунал[нисйе бӀаьра | нисйе]

Локвудан кхера кхо хӀума дара:

  1. оцу девно дуьненайукъара гӀовгӀа йаккхарах, цуо АЦШ йоьхьӀаьржа хӀотторах;
  2. японаша къиза америкин йийсархой байарх; кхин а
  3. Лаулин, уггаре дикачех шкипер, верах.[5]

Локвуд балийра турслой, тешалла дира Лаулинехьа, 28 мартехь хиллачух цхьа болу бехк шена тӀелецира. Турслоша ши аргумент йалийра. Хьалхарниг, «Ава Маруна» кхерамаза чекхволийла ца деллера. Лаулинна ца хаара «Ава Марус» хӀун хьо. ШолгӀа аргумент хуьттаренна ца дар. Лаулинан тактика жимачу кеманна дуьхьала йаьккхинера. Тактика толлуш, хьевсира берриг цуьнан тӀаме. Суьдан таме деган ойла йитира, Лаулина кхин а туьйлира бехк кеман тӀера кхечарна тӀе ца билларна.[5]

ТӀеман трибунало дӀабаьккхира бехк хьаькамийн омар кхочуш ца дарна. Суьдо боккъала а Лаулин бехке вира ледарло йалийтарна, кхел йира тӀеман-хӀордан флотан министро таӀзар дан. Нимица, тӀаӀзар кӀеда хеташ, суьдан декъахошна бехкбаккхаран кехат йаздира, цара Лаулинна динчул алсама таӀзар дара иза.[5]

Дуьненан шолгӀа тӀеман резюме[нисйе бӀаьра | нисйе]

Кхета деза, тӀеман заманан хин бухахула лела хӀордахошна доьналлин делла дерриг совгӀаташ делла хила тарло тӀелеташ динчу зиенашца. Лаулин совгӀаташа церан башхаллаш гойту.

Чарльз Э. Лаулинан тӀеман патрулийн йоца обзор Кеп:USS а, Кеп:USS а тӀехь
  ДӀадахар Терахь Де ТӀеман заманан декхар

Ships/Тоннаж
JANAC[6] Credit
Кеманаш/Тоннаж
Патруль йаран зона
S-14-1 Атлантика 1942 32 ноль / ноль[7] 0 / 0 Атлантика
S-14-2 Атлантика 1942 10 зеро / зеро[7] 0 / 0 Атлантика
S-14-3 Атлантика 1942 17 ноль / ноль[7] 0 / 0 Атлантика
S-14-4 Атлантика 1942 24 ноль / ноль[7] 0 / 0 Атлантика
Queenfish-1 Перл-Харбор 1944 август 59 6 / 48,800[8] 3 / 14,851[9] Лусонан хидоькъе
Queenfish-2 Перл-Харбор 1944 октябрь 35 4 / 38,500[10] 4 / 14,316[9] Малхбузен-Цийн хӀорд
Queenfish-3 Перл-Харбор 1944 декабрь 32 1 / 10,100[11] 1/3 / 951[9] Импери
Барбца а, Пикудица а цхьаьна
Queenfish-4 Перл-Харбор 1945 февраль 46 1 / 12,000[12] 1 / 11,600[9] Формузан хидоькъе

Ассоциацин командаш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Франшиза ГӀаланаш / Харц цӀераш Шераш Командин кхел
Анахайм Амигос
Лос-Анджелес Старз
Юта Старз
Анахайм Амигос 1967—1968 ДӀасахецна 1975 шарахь
1979 шарахь КъБА командашна йукъатуьйхира «Юта Джаз» цӀарца
Лос-Анджелес Старз 1968—1970
Юта Старз 1970—1975
Даллас Чеперрелс
Техас Чеперрелс
Сан-Антонио Спёрс
Даллас Чеперрелс 1967—1970 АБА КъБАх кхетаран жамӀашца 1976 шарахь кхийтира КъБАх Сан-Антонио Спёрс» цӀарца
(хӀинца а ловзуш йу КъБАхь оцу цӀарца)
1980 шарахь КъБА командашна йукъатуьйхира кхин а цхьа цӀе — «Даллас Маверикс»
Техас Чеперрелс 1970—1971
Даллас Чеперрелс 1971—1973
Сан-Антонио Спёрс 1973—1976
Индиана Пэйсерс Индиана Пэйсерс 1967—1976 АБА КъБАх кхетарца 1976 шарахь дӀакхийтира КъБАх «Индиана Пэйсерс» цӀе йолуш
(АБАн шина командех шайн цӀе ца хийцина цхьаъ, хӀинца а ловзуш йу КъБАхь и цӀе йолуш)
Канзас-Сити
Денвер Ларкс /
Рокетс / Наггетс
Канзас-Сити
(харц цӀе йац)
1967 АБА КъБАх кхетарца 1976 шарахь дӀакхийтира КъБАх «Денвер Наггетс» цӀе йолуш
(ХӀинца а ловзуш йу КъБАхь и цӀе йолуш)
Денвер Ларкс 1967
Денвер Рокетс 1967—1974
Денвер Наггетс 1974—1976
Кентукки Колонелс Кентукки Колонелс 1967—1976 ДӀасахецна 1976 шарахь
(АБАн цӀе ца хийцина шина командех цхьаъ, шолгӀаниг йара «Индиана Пэйсерс»)
Миннесота Маскис
Майами Флоридианс
Зе Флоридианс
Миннесота Маскис 1967—1968 ДӀасахецна 1972 шарахь
1988 шарахь «Майами» КъБА командашна йукъатуьйхира «Хит» цӀарца, амма Hardwood Classics ловзаршкахь хӀинца а ловзуш йу «Флоридианс» майканаш йоьхна
1989 шарахь «Миннесота» йукъатуьйхира КъБА командашна «Тимбервулвз» цӀарца, амма Hardwood Classics ловзаршкахь хӀинца а ловзу «Маскис» майканаш йоьхна
Майами Флоридианс 1968—1970
Зе Флоридианс 1970—1972
Нью-Йорк /
Нью-Джерси Американс

Нью-Йорк Нетс
Нью-Йорк Американс 1967 АБА КъБАх кхетарца 1976 шарахь дӀакхийтира КъБАх «Нью-Йорк Нетс» цӀарца
(хӀинца а ловзу КъБАхь и цӀе йолуш, амма 1977—2012 шерашкахь цӀе йара «Нью-Джерси Нетс», ткъа 2012 шарахь дуьйна олу «Бруклин Нетс»)
Нью-Джерси Американс 1967—1968
Нью-Йорк Нетс 1968—1976
Нью-Орлеанс /
Луизиана Баканирс

Мемфис Прос /
Тэмс / Саундс

Балтимор
Хастлерс / Клоуз
Нью-Орлеанс Баканирс 1967—1970 ДӀасахецна 1975 шарахь
2001 шарахь «Мемфис» йукъатуьйхира КъБА клубашна «Гриззлис» цӀарца (1995—2001 шерашкахь олура «Ванкувер Гриззлис»)
2002 шарахь «Нью-Орлеан» йукъатуьйхира КъБА клубашна «Хорнетс» цӀарца (2002—2005 а, 2007—2013 а шерашкахь олура «Нью-Орлеан Хорнетс», ткъа 2005—2007 шерашкахь — «Нью-Орлеан / Оклахома-Сити Хорнетс»), 2013 шарахь дуьйна цӀе йу «Пеликанс»
Луизиана Баканирс 1970
Мемфис Прос 1970—1972
Мемфис Тэмс 1972—1974
Мемфис Саундс 1974—1975
Балтимор Хастлерс 1975
Балтимор Клоуз 1975
Окленд
Американс / Окс

Вашингтон Кэпс
Вирджиния Сквайрз
Окленд Американс 1967 ДӀасахецна 1976 шарахь
1971 шарахь, «Вашингтоне» дехьайаьлла ши шо долуш, «Окленд» йукъатуьйхира КъБА командашна «Голден Стэйт Уорриорз» цӀарца, иза цига кхелхира «Сан-Францискора»
1973 шарахь «Вашингтон» йукъатуьйхира КъБА командашна «Кэпитал Буллетс» цӀарца (1974—1997 шерашкахь олура «Вашингтон Буллетс», 1997 шарахь дуьйна олура «Вашингтон Уизардс»)
Окленд Окс 1967—1969
Вашингтон Кэпс 1969—1970
Вирджиния Сквайрз 1970—1976
Питтсбург Пайперс
/ Пайонирс
/ Кондорс

Миннесота Пайперс
Питтсбург Пайперс 1967—1968 ДӀасахецна 1972 шарахь
1989 шарахь «Миннесота» КъБА клубашна йукъатуьйхира «Тимбервулвз» цӀарца
(йуьхьанца йехара Миннеаполис—Сент-Пол агломерацехь, цул тӀаьхьа кхелхира Миннеаполисе)
Миннесота Пайперс 1968—1969
Питтсбург Пайперс 1969—1970
Питтсбург Пайонирс 1970
Питтсбург Кондорс 1970—1972
Сан-Диего
Конкистадорс
/ Сэйлс
Сан-Диего Конкистадорс 1972—1975 ДӀасахецна 1975 шарахь
1978 шарахь «Сан-Диего» КъБА йукъатуьйхира «Клипперс» цӀарца, амма 1984 шарахь кхелхира Лос-Анджелесе, цигахь хӀинца йолу цӀе «Лос-Анджелес Клипперс» йелира.
Сан-Диего Сэйлс 1975
Хьюстон Маверикс
Каролина Кугарз
Спиритс оф Сент-Луис
Хьюстон Маверикс 1967—1969 ДӀасахецна 1976 шарахь
1971 шарахь, «Каролине» дехьайаьлла ши шо долуш, «Хьюстон» КъБА командашна йукъатуьйхира «Хьюстон Рокетс» цӀарца, иза кхелхира кхуза «Сан-Диегора»
1988 шарахь «Каролина» КъБА командашна йукъатуьйхира «Шарлотт Хорнетс» цӀарца (2002—2004 шерашкахь олура «Нью-Орлеан Хорнетс», ткъа 2004—2014 шерашкахь — «Шарлотт Бобкэтс»)
Каролина Кугарз 1969—1974
Спиритс оф Сент-Луис 1974—1976

Лидеры по передачам[нисйе бӀаьра | нисйе]

Шо Ловзархо Команда Ловзарш Передачи В йуккъера барам
за ловзарехь
1967/1968 Браун, ЛарриЛарри Браун Нью-Орлеанс Баканирс 78 506 6,5
1968/1969 Браун, ЛарриЛарри Браун (2) Окленд Окс 77 544 7,1
1969/1970 Браун, ЛарриЛарри Браун (3) Вашингтон Кэпс 82 580 7,1
1970/1971 Мелчионни, БиллБилл Мелчионни Нью-Йорк Нетс 81 672 8,3
1971/1972 Мелчионни, БиллБилл Мелчионни (2) Нью-Йорк Нетс 80 669 8,4
1972/1973 Мелчионни, БиллБилл Мелчионни (3) Нью-Йорк Нетс 61 453 7,4
1973/1974 Смит, ЭлЭл Смит Денвер Рокетс 76 619 8,1
1974/1975 Кэлвин, МэкМэк Кэлвин Денвер Наггетс 74 570 7,7
1975/1976 Бузи, ДонДон Бузи Индиана Пэйсерс 84 689 8,2

Схьалацарехь лидерш[нисйе бӀаьра | нисйе]

Шо Ловзархо Команда Ловзарш ДӀайала лерина буьрка схьалацар В йуккъера барам
за ловзарехь
1973/1974 Макклейн, ТедТед Макклейн Денвер Рокетс 84 250 2,98
1974/1975 Тэйлор, БрайанБрайан Тэйлор Нью-Йорк Нетс 79 221 2,80
1975/1976 Бузи, ДонДон Бузи Индиана Пэйсерс 84 346 4,12

Хаккъийн хьалхара легион[нисйе бӀаьра | нисйе]

Америкин Цхьаьнатоьхна Штатийн Президента хазахетарца ло Сийлахь легионан орден Цхьаьнатоьхна Штатийн тӀеман-хӀордан флотан контр-адмирална Лаулин Чарльз Эллиоттна (NSN: 0-72307/1100), Цхьаьнатоьхна Штатийн правительствон хьалха 1964 шеран 24 августера 1966 шеран 24 сентябрь кхаччалц Хин бухахула лела кеманийн йалхолгӀа флотилин баьчча волуш гӀуллакхаш дарна, хакъ долу низмехь хиларна. Шен болх тӀех дика бевзаш волу, муха а некъ карош волу, контр-адмирала Лаулина тӀеман а, оперативан а баьччалла дира АЦШ Атлантикин флотан хин бухара ницкъийн. Вашингтонан тӀеман-хӀордан гуонан комендантан даржехь Лаулина чекхйаьккхира шен карьера шолгӀа Сийлахь легионан орденца.[13]

Кар-кара далар[нисйе бӀаьра | нисйе]

1999 шарахь кхоьллира керла лига, цунна йелира иштта цӀе. Оцу лигехь иштта лелайо бес-бесара буьрка (цӀен-кӀайн-сина), амма оригиналан АБАх къаьсташ цунна йукъахь бац КъБАхь санна лакхара тӀегӀанера ловзархой, амма керла лигин командийн и ловзар доцург йаккхийра аренаш тӀехь ца ловзу, кхин а телевизионехь уьш ца гойту.

Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]

  1. https://www.indystar.com/story/sports/2018/10/15/indiana-pacers-first-owner-dick-tinkham-dies/1648355002/
  2. Mikan was first pro to dominate the post (инг.). espn.go.com. Associated Press. ТӀекхочу дата: 5 июлехь 2016. Архивировано 23 октябрехь 2012 года.
  3. Dave DeBusschere Bio (инг.). nba.com. NBA Media Ventures, LLC. ТӀекхочу дата: 5 июлехь 2016. Архивировано 15 сентябрехь 2012 года.
  4. Carolina Cougars History (инг.). sportsecyclopedia.com. Sports Digital Properties. ТӀекхочу дата: 5 июлехь 2016. Архивировано 3 октябрехь 2018 года.
  5. 1 2 3 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху blair2 тIетовжаран йоза йаздина дац
  6. Joint Army-Navy Assessment Committee. Blair rounded entries in his tables (see Blair p. 900, bottom) while Roscoe's tables are an accurate transcription of the JANAC report.
  7. 1 2 3 4 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху blair тIетовжаран йоза йаздина дац
  8. Блэр (1975) с. 955.
  9. 1 2 3 4 Роско (1949) с. 547.
  10. Блэр (1975) с. 960
  11. Блэр (1975) с. 965
  12. Блэр (1975) с. 969
  13. Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху USNI тIетовжаран йоза йаздина дац

Хьажоргаш[нисйе бӀаьра | нисйе]