Агаян, Цатур Павлович

Агаян Цатур Павлович
эрм. Ծատուր Պավելի Աղայան
Файл:Цатур Павлович Агаян.jpg
Вина терахь	1912 шеран 12 январь({{padleft:1912|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})
Йина меттиг	Заьйлик (Дашкаьсаьнан кӀошт), Дашкаьсаьнан кӀошт, Азербайджанийн Советийн Социалистийн Республика
Кхелхина терахь	1982 шеран 3 декабрь({{padleft:1982|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:3|2|0}}) (70 шо)
Кхелхина меттиг	Ереван, Эрмалойн Советийн Социалистийн Республика, ССРС
Пачхьалкх	Российн импери  ССРС
ГӀуллакхан тайпа	историк
Ӏилманан кхоче	истори
Белхан меттиг	Азербайджанийн ССР ӀА историн институт, Эрмалойн ССР ӀА историн институт, Ереванан пачхьалкхан университет
Альма-матер	Москохан философин, литературин, историн институт, Ереванан хьехархойн институт
Ӏилманан дарж	доктор исторических наук (1948)
Ӏилманан цӀе	профессор, Эрмалойн ССР ӀА академик
СовгӀаташ а, премеш а	«Къинхьегаман Силаллийн» мидал

Агаян Цатур Павлович (эрм. Ծատուր Պավելի Աղայան; 1912 шеран 12 январь, Заьйлик (Дашкаьсаьнан кӀошт), Дашкаьсаьнан кӀошт — 1982 шеран 3 декабрь, Ереван) — советийн историк, политикин, йукъараллин гӀуллакххо, хьехархо. Историн Ӏилманийн доктор (1948), профессор (1950), Эрмалойн ССР ӀА академик (1968). Эрмалойн ССР Ӏилманан хьакъ долу гӀуллакххо (1974). Эрмалойн ССР Пачхьалкхан совгӀатан лауреат (1985).

Биографи

1938 шарахь чекхйаьккхира МФЛИИ историн факультет, цул тӀаьхьа — Ереванан хьехархойн институт.

1941 шарахь чекхйаьккхира Москохан пачхьалкхан М. В. Ломоносовн цӀарах университетан историн факультетан аспирантура, чекхйаьккхира кандидатан диссертаци, цул тӀаьхьа 1948 шо кхаччалц болх бира Азербайджанийн ССР ӀА историн институтехь Бакох гӀалахь.

Ц. Агаянан хӀоттийна
Ереванера мемориалан у (Корюнан ур., 25)

1948 шарахь чекхдаьккхира докторан диссертаци «Ахархойн хийцамаш Азербайджанехь» темица (арахецна Бакохахь, 1956).

1948—1951 шерашкахь — Эрмалойн ССР ӀА Историн институтан лакхара Ӏилманан белхало.

1951—1954 шерашкахь — Эрмалойчоьнан Компартин ЦК Ӏилманан а, оьздангаллин а декъан куьйгалхо.

1954—1961 шерашкахь — Эрмалойн ССР ӀА Историн институтан керла историн декъан куьйгалхо. 1961—1968 шерашкахь куьйгалла дира ССКП ЦК марксизман-ленинизман институтан Эрмалойн филиална.

1963—1971 шерашкахь — Эрмалойчоьнан КП ЦК декъахо, 1971—1980 шерашкахь — Эрмалойчоьнан КП ЦК Тергонан комиссин декъахо.

1972—1979 шерашкахь — Эрмалойн ССР ӀА Историн институтан керла историн декъан куьйгалхо.

1977—1982 шерашкахь — Ереванан пачхьалкхан университетан ССКП историн кафедрин куьйгалхо.

1972—1979 шерашкахь — Эрмалойн ССР ӀА Историн институтан керла историн декъан куьйгалхо.

1977—1982 шерашкахь — Ереванан пачхьалкхан университетан ССКП историн кафедрин куьйгалхо.

Эрмалойн ССР ӀА корреспондент-декъахо (1950), бакъ волу декъахо (1963). 1968 апрелехь дуьйна — Эрмалойн ССР ӀА Йукъалаллин Ӏилманийн декъан академик-секретарь.

VI а, VII а кхайкхаман Эрмалойн ССР Лакхара Кхеташонан депутат хаьржинера.

Ваьхна Ереванехь, Кировн (хӀинца — Корюнан) урамера 25 цӀа чохь.

КӀант Генри (1937—2020) — биологин Ӏилманийн доктор.

Ӏилманан гӀуллакх

Талламийн коьрта теманаш: йукъараллин ойланан истори, аграрийн йукъаметтигаш XIX бӀешарахь, революцин боламан а, социалистийн гӀишлошйаран истори.

Хаьржина белхаш

• Агаян Ц. П. Крестьянская реформа в Азербайджане в 1870 году / Акад. наук Азербайдж. ССР. Ин-т истории. — Баку: Изд-во АН Азербайдж. ССР, 1956. — 404 с. (Рецензия Архивйина 2019-09-24 — Wayback Machine)
• Агаян Ц. П. и др. Армянская ССР / Ц. П. Агаян, С. В. Хармандарян, Г. А. Аветисян. — М.: Изд-во АН СССР, 1960. — 72 с. — (Научно-популярная серия АН СССР).
• Агаян Ц. П. Великий Октябрь и борьба трудящихся Армении за победу Советской власти / Акад. наук Арм. ССР. Ин-т истории. — Ер.: Изд-во АН Арм. ССР, 1962. — 449, [18] с.
• Агаян Ц. П. и др. Очерки истории Коммунистической партии Армении / Авт.: Агаян Ц. П., Аветисян В. А., Адонц М. А. и др. — Ер.: Айастан, 1967. — 640 с.
• Агаян Ц. П. Россия в судьбах армян и Армении / Междунар. гуманит. фонд арменоведения; Арм. ин-т политологии и междунар. права. — М.: Армбук, 1994. — 316, [1] с.
• Агаян Ц. П. Армяне в Турции / Пер. с арм. Жанны Шахназарян; Ред. и авт. вступ. ст. М. А. Гасратян; Конс. Ю. Г. Барсегов; Международный гуманитарный фонд арменоведения им. Ц. П. Агаяна. Армянский институт политологии и международного права. — М.: Армбук, 1994. — 64 с. — 10 000 экз.

СовгӀаташ

• Къинхьегаман ЦӀечу Байракхан орден (1971)
• Орден Сийлаллин Билгало (4.01.1955)
• Къинхьегаман Силаллийн мидал (1955)
• Кхин ССРС мидалш
• Кириллан а, Мефодин а орден (БХР, 1981)
• Эрмалойн ССР Ӏилманан хьакъ долу гӀуллакххо (1974)
• Эрмалойн ССР пачхьалкхан совгӀат (1985)

Литература

• Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.

Ссылки

• Профиль Цатура Павловича Агаяна на официальном сайте НАН РА
• Агаян Цатур Павлович