Абхазин а, Къилба ХӀиричоьнан а дуьненайукъара-бакъонийн статус
.svg)
Яззамехь йуьйцу Абхазин Республикин а, Къилба ХӀиричоьнан Республикин хӀинца йолу дуьненаюкъара-бакъонийн статус, ткъа иштта тӀаьхьа хила тарло хийцамех хаамаш а буьйцу.
Истори[нисйе бӀаьра | нисйе]
Къилба ХӀирийчоьнан Республикин (КЪХӀР) Лакхара Кхеташоно республикин маршо кхайкхийна 1992 шеран 29 майхь[1] Гуьржийчоьнца герзашца дов хиллачул тӀаьхьа.
Абхазиc маршо кхайкхийра 1992-1993 шерашкахь Гуьржийчоьнца тӀом хиллачул тӀаьхьа. Шена чохь республико маьрша пачхьалкх а, дуьненаюкъара бакъонийн субъект а кхайкхийна йолу цуьнан конституции тӀеийцира Абхази Республикин Лакхарчу Кхеташоно 1994 шеран 26 ноябрехь [2].
Маьрша республикаш кхайкхоро шуьйра дуьненаюкъара гӀовгӀа ца яьккхира, 2000-гӀа шерийн шолгӀа дакъа тӀекхаччалц и пачхьалкхаш цхьаммо а къобал ца йира.
2006 шарахь Абхазис а, Къилба ХӀирийчоьно а вовше къобал йира; цул сов, церан маршо къобал йира къобал янза йолчу Депрйисттера Молдавин Республико а, Ломан-Карабахан Республико а.
Дуьненахь уьш къобал яран хьал хийцаделира Къилба ХӀирийчура тӀом чекхбаьлча 2008 шеран августехь.
Дов хиллачул тӀаьхьа шинне республикин маршо къобал йира Российс. Цунна доьхьала Гуьржийчоьнан парламенто «Гуьржийчоьнан мохк Российн Федерацис дӀалацарх лаьцна» цӀе йолу сацам бира[3].
И хиламаш чекхбевлча реакци хилира кхечу мехкийн а, дуьненаюкъара кхолламийн а.
Абхазин а, Къилба ХӀирийчоьн а маршо къобал яр[нисйе бӀаьра | нисйе]
Абхази а, Къилба ХӀирийчоь а Абхазин а, Къилба ХӀирийчоьн а маршо къобал йина мехкаш. Къилба ХӀирийчоьн а маршо къобал йина мехкаш. Абхазин а, Къилба ХӀирийчоьн а маршо къобал ца йина мехкаш.
ВКЪКХ пачхьалкхаша-декъашхоша маршо къобал яр[нисйе бӀаьра | нисйе]
| Мохк | Абхази къобал йина терахь |
Къилба ХӀирийчоь къобал йина терахь |
Коьрта дуьненаюкъара кхолламашкахь дакъалацар | |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Российн Федераци |
26 августехь 2008 | 26 августехь 2008 |  ВКЪКХ КХКХ(гуттаренна декъашхо)  ЛПД ОДКБ ШЮДКХ
|
| 2 |  Республика Никарагуа |
5 сентябрехь 2008 | 5 сентябрехь 2008 |  АЛБА АПКХ
|
| 3 |  Боливаран Республика Венесуэла |
10 сентябрехь 2009 | 10 сентябрехь 2009 | АЛБА КЪАКЪКХ ОПЕК
|
| 4 |  Республика Науру |
15 декабрехь 2009 | 16 декабрехь 2009 | ТОГӀФ Файл:Flag of the Commonwealth of Nations.svg Къамнийн ДоттагӀалла |
| 5 |  Вануату |
23 мая 2011 | — | ТОГӀФ Файл:Flag of the Commonwealth of Nations.svg Къамнийн ДоттагӀалла |
| 6 |  Шеман Ӏаьрбийн Республика |
29 майхь 2018 | 29 майхь 2018 | — |
Къобал янза я цхьаццама къобал йинчу пачхьалкхаша маршо къобал яр[нисйе бӀаьра | нисйе]
| Мохк | Абхази къобал йина терахь |
Къилба ХӀирийчоь къобал йина терахь |
Статус | Дуьненаюкъара кхолламашна юкъахь хилар | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Абхази
|
17 ноябрехь 2006 | Цхьаццама къобал йина | ЛДП-2 | |
| 2 |  Къилба ХӀирийчоь
|
17 ноябрехь 2006[4] | Цхьаццама къобал йина | ЛДП-2 | |
| 3 |  ЛКР |
17 ноябрехь 2006[4] | 17 ноябрехь 2006 | Къобал янза | ЛДП-2 |
| 4 |  Приднестровье |
17 ноябрехь 2006[4] | 17 ноябрехь 2006 | Къобал янза | ЛДП-2 |
| 5 |  Саьхьаран Ӏаьрбийн Демократин Республика |
— | 30 сентябрехь 2010 (де-факто)[5][6][7][8][9][10][11] |
Цхьаццама къобал йина | Африкин барт |
| 6 |  ЛХР |
— | 28 январехь 2015[12][13] | Къобал янза | — |
| 7 |  ДХР |
11 майхь 2015[14][15] | 11 майхь 2015[14][15] | Къобал янза | — |
Абхазин а, Къилба ХӀирийчоьн а маршо къобал йина ВКЪКХ Пачхьалкхаш-декъашхой[нисйе бӀаьра | нисйе]
Росси[нисйе бӀаьра | нисйе]
2008 шеран 18 февралехь РФ Пачхьалкхан думас сацам-реакци йира Косовн маршо кхайкхорна а, иза ВКЪКХ Кхерамазаллин кхеташонан пхийттаннах ялх декъашхочо къобал ярна а, цунна чохь билгалдаьккхина, оцу факташа РФ некъ босту советийн хиллачу аренашкара къобал банза мехкийн статусан хаттар кхочуш дан (аьлча а Къилба ХӀирийчоьн, Абхазин, Приднестровьен, Ломан Карабахан).
2008 шеран 8 августехь буьйлабелира жигара тӀемаш цхьаьна агӀора Гуьржийчоьний, вукха агӀора Абхазиний, Къилба ХӀирийчоьний. Росси официалан девна юкъаяхара тӀаьхьарчеран агӀора.
2008 шеран 20 августехь Абхазин парламента дийхира Российга республикин маршо къобал яр[16].
2008 шеран 21 августехь и дехар къобал дира Абхазин дерриг къоман гуламо[17].
2008 шеран 22 августехь иштта дехар деира Къилба ХӀирийчоьн парламентера[18].
Билгалдахарш[нисйе бӀаьра | нисйе]
- ↑ Акт провозглашения независимости Республики Южная Осетия
- ↑ Конституция Республики Абхазия Архивйина 2009-03-21 — Wayback Machine
- ↑ Грузия объявила Южную Осетию и Абхазию оккупированными территориями РИА «Новости»
- ↑ 1 2 3 Страны, признавшие независимость Республики Абхазия(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2013 шеран 18 февралехь. Теллина 2016 шеран 5 апрелехь.
- ↑ ПОЛИСАРИО: «Западная Сахара признает независимость и суверенитет Къилба ХӀирийчоьн» // Regnum, 29.09.2010
- ↑ Константин Кочиев: независимость Къилба ХӀирийчоьн признает Западная Сахара // Кавказский Узел, 30.09.2010
- ↑ Независимость Къилба ХӀирийчоьн признала непризнанная Западная Сахара, на очереди — Алжир // NEWSru.com, 30.09.2010
- ↑ Грузия: Непризнанная Западная Сахара признала Цхинвал // Росбалт, 30.09.2010
- ↑ Semi-Recognized Western Sahara to Recognize South Ossetia // Georgian Daily, 29.09.2010
- ↑ Sahara Occidental discute independencia de Osetia del Sur // Russia Today, 30.09.2010
- ↑ Semi-Recognized Western Sahara to Recognize South Ossetia
- ↑ Народный совет ЛНР признал независимость Южной Осетии // РИА Новости, 28.01.2015
- ↑ Народный совет ЛНР признал независимость Южной Осетии // Интерфакс, 28.01.2015
- ↑ 1 2 ДНР признала независимость Абхазин и южной Осетии // Российская газета, 12.05.2015Исходя из искреннего стремления народов Донбасса и Абхазин к установлению полноценных дружественных взаимоотношений, постановляю признать республику Абхазию в качестве суверенного и независимого государства (из указа главы ДНР Александра Захарченко)
- ↑ 1 2 ДНР признала Абхазию и Южную Осетию // Regnum, 12.05.2015
- ↑ Абхазский парламент попросил у России признания независимости
- ↑ Народный сход в Абхазин проголосовал за независимость от Грузии
- ↑ Парламент Къилба ХӀирийчоьн попросил Россию о признании